Blogs & columns

Dit jaar op de chirurgendagen werd een voor mij nieuw acroniem gelanceerd: de drie K’s: kruk zitten, koffie halen en kop houden. Deze afkorting werd genoemd door coassistenten in een enquête over wat ze vooraf verwachten van hun coschap heelkunde. De spreekster Begüm Pekbay voegde er nog een vierde K aan toe: klemmen vasthouden. Gelukkig waren de uitkomsten van de enquête dat hun negatieve vooroordelen na hun coschap ten positieve zijn bijgesteld en dat maar liefst de helft chirurg wil worden. Maar het is verontrustend dat ze starten met dit beangstigende idee over het coschap.

Een collega wandelde onlangs door Zuid-Limburg toen zij bij een kapelletje een reclameposter voor bedevaartstochten naar Lourdes zag hangen. Onderaan stond in grote letters: ‘Bent u verzekerd bij CZ, dan kunt u onder voorwaarden een flinke korting op de reissom aanvragen.’

Als je rond 11 uur gaat wandelen in het centrum van Göteborg in Zweden, denk ik dat je verbaasd zou zijn als je alle vaders met een kinderwagen ziet rondlopen. Als je dan een café binnengaat zit er vaak een groep vaders samen met hun kinderen te genieten van een koffie of lunch. Dit zijn de Latte dads. Dit is een zeer bekend fenomeen in Zweden.

Er was geen vuiltje aan de strakblauwe lucht, tot een huisgenoot belde dat er een brief van het ziekenhuis in Woerden op de mat lag en of hij die moest openmaken. Ik solliciteerde me gek in die tijd met tot dan toe weinig succes, dus de adrenaline spoot uit m’n oren: Nu Openmaken!

Ooit dacht ik: als ik ouder ben en lang genoeg gemediteerd heb zal het anders zijn. Maar nee, nog steeds raak ik bij stress van binnen behoorlijk druk en opgewonden. Er ontstaan allerlei polarisaties, een soort Tweede Kamer eigenlijk. Zo ook in de aanloop naar de ok voor mijn tweede heupvervanging afgelopen week.

In mijn arts-assistententijd gebeurde er iets wat mij altijd is bijgebleven. Een jongen van een jaar of twaalf met leukemie moest voor zijn behandeling herhaaldelijk lumbaalpuncties ondergaan onder narcose. Steeds schreef hij van tevoren een grappig raadsel op zijn buik. Wij konden dan het antwoord eronder schrijven, zodat hij ons later van feedback kon voorzien. ‘Wat kan je eten maar maakt alles kapot?’ ‘Een sloopwafel.’

‘Vragen en twijfels horen immers bij opgroeien en opvoeden. We moeten beseffen dat iedereen weleens onzeker en somber is, ook al lijkt alles zonnig op social media.’ Dit is een quote van staatssecretaris Maarten van Ooijen (CU) die ik tijdens mijn zwangerschapsverlof las. Ik kon me er wel in vinden.

‘GHB is best oké.’ Op amicale wijze probeert een arrestant me te verleiden om het eens te proberen. De politie vraagt me of deze man ‘insluitwaardig’ is. Hij zegt verslaafd te zijn en allang toe te zijn aan zijn volgende dosis. Ik doe wat controles. Hij slaat wild om zich heen en zijn toon wordt dringender: ‘Ik heb nú GHB nodig!’

Het was een heel gedoe om het oude insecticide en organofosfaat de sympathieke uitstraling te geven van een middel tegen dementie. Vooral ook omdat het een Duits insecticide was dat goed tegen kakkerlakken werkt. Elke marketeer weet dat je dan een probleem hebt.

Het is geen geheim dat de gezondheidszorg momenteel piept en kraakt in haar voegen. Van jeugdzorg tot ouderenzorg zijn er oplopende capaciteitstekorten. Ziekenhuizen en ggz-instellingen klagen en steunen onder hoge personeelslasten en door inflatie peperduur geworden spullen. Elk dubbeltje moet drie keer worden omgedraaid voor het kan worden uitgegeven.

Aan het begin van ieder consult hier in de noodopvang voor asielzoekers op het cruiseschip noem ik mijn naam. Dokter Bram, jullie zeggen Ibrahim. De vertaler Arabisch vertaalt. Vervolgens knikt de patiënt, legt een hand op het hart en zegt een aantal woorden, die de vertaler steevast kort en bondig vertaald als ‘welkom’.

Binnenkort moet ik onze jaarrekening 2022 publiceren. Daar zit een accountantsverslag bij dat na controle van de jaarrekening wordt opgesteld. Dit verslag wordt gepresenteerd aan de feitelijke opdrachtgever, onze raad van toezicht. De raad controleert de jaarrekening en bespreekt met de accountant het verslag. Waarna de accountant een goedkeurende accountantsverklaring geeft.

‘Op deze foto zie je vier lachende jongens. Eigenlijk niks geks te zien. Eén van de vier jongens ben ik. Mart staat helemaal rechts, hij is onlangs vader geworden. Martin en Ian hebben zelfmoord gepleegd.’

Het staat er, zwart op wit. Nog net niet met een uitroepteken. De Algemene Rekenkamer trekt in haar jaarlijkse verantwoordingsonderzoek naar het ministerie van SZW een snoeiharde conclusie. De WIA is helemaal vastgelopen. Het oordeel over alle genomen maatregelen: te weinig, te laat, niet effectief genoeg. Wat nu?

‘Waar zegt u dat u me gaat opereren?’ ‘In het ziekenhuis 35 kilometer verderop.’ ‘En waarom, als ik vragen mag? Waarom niet in het ziekenhuis waar we nu zijn?’ ‘Nou, dat heet “de juiste zorg op de juiste plek”, volgens het ministerie.

Con ta bai? Hoe gaat het? Als je elkaar ziet of spreekt, vraag je hier altijd eerst hoe het gaat. De ander vertelt dan niet hoe het gaat maar zegt: ‘Goed.’ Meestal heeft hij al gevraagd hoe het gaat of anders volgt dat direct. ‘Goed, goed, goed…’ en dan pas: ‘Ik wil je iets vragen...’ Als Nederlander vergeet ik het weleens, jammer. Hoe gaat het?

Binnen mijn praktijk is goed luisteren naar de patient een belangrijk onderdeel van de algemene observatie en behandeling.

Op mijn bureau ligt een 164 bladzijden dik boekwerk: de Nederlandse Osteoporoserichtlijn. De zoon van mijn collega wilde geneeskunde studeren en moest daarom deze richtlijn uit zijn hoofd kennen voor de decentrale selectie. In Nederland selecteren wij namelijk dokters door ze vlak voor hun schoolexamens richtlijnen uit hun hoofd te laten leren. Zo pikken we de besten eruit. Dachten we…

Niks minder was waar. Hij had ondraaglijke pijn, kon helemaal niks. Werd warrig en suf van de morfine, maar had nog steeds heftige pijn. Tweede operatie volgde, er was het begin van een ontsteking, dus hij kreeg een drain en antibiotica. Het ging niet beter, hij raakte in de war, wist niet meer waar hij was en waarom. We moesten blijven slapen om hem rustig te houden. Dat was voor mijn oudste broer een overwinning, het omgaan met zieke en verwarde mensen, is niet zijn sterkste kant, maar hij deed het toch.

Stap één is al gelukt: ik ben niet verdronken. Op een doordeweekse ochtend lig ik hier om 8 uur te dobberen in een Antwerps zwembad, te midden van een roedel jonge, gezonde, sterke kerels. Wat ik hier in godsnaam in dit zwembad lig te doen?