Hoofdredactioneel

De heftigste reactie die ik ooit op een blog* heb gekregen, is dat ik nooit kinderen had moeten ­verwekken. Ik schreef over hoe lastig het is om een oppas te vinden die ’s ochtends om zeven uur even de ochtendspits van schoolgaande kinderen op zich wil nemen. Omdat papa en mama dagelijks voor dag en dauw op de overdracht in het ziekenhuis moeten zijn. Deze blog met een voor velen zeer herkenbaar logistiek probleem kreeg gelukkig ook veel bijval. Overdrachten zitten vol met jonge dokters (m/v) met dezelfde worstelingen.

Het moet in het tweede jaar van mijn studie zijn geweest. We moesten in de tutorgroep de volgende stelling over obesitas beantwoorden: ‘Elk pondje komt via het mondje.’ In dat jaar werden we begeleid door een groepje chirurgen en hun korte antwoord klonk: ‘Ja.’ Alle nuancering die daarbij geleverd werd destijds heb ik minder scherp in mijn geheugen gegrift staan. Overgewicht werd daarmee voor mij tijdens mijn studie redelijk gereduceerd tot een gebrek aan wilskracht tegen overeten.

Confronterend om de pijnlijke waarheid van alledag in zulke heldere bewoordingen onder ogen te zien. Straatarts Michelle van Tongerloo vertelt in haar boek Komt een land bij de dokter over het dagelijks leven aan de rand van de maatschappij in een aaneenschakeling van schrijnende casussen zoals zij ze in haar praktijk treft (zie voor­publicatie op blz. 14). Ook dit is onze maatschappij, onze ‘verzorgingsstaat’, die zich aan het oog van de meeste mensen onttrekt en die ze hier pijnlijk zichtbaar maakt.

Bij het voorbereiden van mijn spreekuur zie ik zijn naam weer opdoemen. De uitslag van de CT-scan is er. Met een lichtverhoogde hartslag open ik het verslag van de radioloog en ga direct naar de conclusie. Gelukkig, geen aanwijzingen voor metastasen of recidief. Pfff, komen we daar even goed weg. Om mij volstrekt onduidelijke redenen was deze patiënt een aantal jaar uit zicht geraakt na het verwijderen van een risicovolle tumor.

Pling. Mijn beeldscherm licht op. Ik open het berichtje van de aios die ik net sprak. Ja, evident. Als je de foto ziet, begrijp je meteen dat ingrijpen noodzakelijk is. En dat filmpje gemaakt van de CT-scan: toch minder heftig dan ik op basis van de beschrijving dacht. Beelden zeggen vaak zo veel meer dan woorden. En hoe fijn dat je ze met één click op je telefoon tevoorschijn kan toveren zonder eerst tien minuten kwijt te zijn aan inloggen. Ook de mogelijkheid om direct een berichtje terug te sturen: goud waard.

Jaren achtereen kwam hij zo af en toe op mijn poliklinisch operatiespreekuur om een huiduitzaaiing, waarvan hij hinder ondervond, weg te laten halen. Een patiënt met een uitzonderlijk lange overleving met uitgezaaide niercel­kanker. Hij had al meer dan tien jaar geleden de palliatieve diagnose gekregen. De prognose was toen niet best.

Flexperts, een nieuw geïntroduceerde term voor zorg­medewerkers in loondienst, met privileges die zouden moeten lijken op die van een zelfstandige. Met de aankomende verscherpte handhaving op schijnzelfstandigheid van zzp’ers, wordt naarstig gezocht naar oplossingen voor alle zzp’ers in de zorg.

Glazige ogen. Een holle, door me heen starende blik. Ik probeer een behandelplan te schetsen voor de patiënte voor me, een horizon te geven. Iets om aan vast te klampen. Maar het lijkt niet aan te komen. De mokerslag van het slechte nieuws heeft een knock-out veroorzaakt en een filter gegenereerd waardoorheen mijn woorden nauwelijks binnenkomen.

Levenskracht. Ik kan het niet anders noemen als ik het interview met huisarts Mirjam Willemsen lees, deze week in MC, die al tien jaar leeft met long­kanker. De laatste vijf jaar weet ze dat het ongeneeslijk is en de laatste maanden is het progressief. Ze zet zich nog steeds volop in voor haar patiënten en voor goede kwaliteit van zorg rondom het levenseinde.

‘Neem de sociale context van de patiënt mee in je overwegingen en vooral oplossingsstrategieën’, waarschuwt Tim ‘S Jongers, armoededeskundige, ons dokters in deze editie van MC. Slecht slapen, overspannenheid, te weinig of juist te veel en te eenzijdige voeding, maar ook ademhalingsproblemen kunnen uitingen zijn van slechte leefomstandigheden van patiënten. De oorzaak aanpakken is beter dan symptoombestrijding.