Is het Max of is het zijn auto?
9 reactiesRecent stond er in de Volkskrant een oproep van een aantal wetenschappers om geen geld te besteden aan het onderzoek naar wat de hersenatlas wordt genoemd. Dat maken van die hersenatlas is een groot project waarbij onderzocht wordt welke hersennetwerken, cellen, processen en moleculen betrokken zijn bij psychische problemen. De hoop is dat meer kennis van het ziekteproces (pathogenese) leidt tot een beter begrip, betere diagnostiek en betere therapie. De auteurs van het artikel in de Volkskrant stellen dat dat tot nu toe nog niks heeft opgeleverd en dat het ook nooit wat wordt, omdat psychische aandoeningen niet te reduceren zijn tot disfunctionerende hersenen.
Ik ben het er al niet mee eens dat het niks heeft opgeleverd. Maar ik vind vooral raar dat ze niet wat meer geduld hebben voor het willen begrijpen van het meest complexe wat we kennen in de kosmos, het menselijk brein. Ooit hoorde ik iemand de vergelijking maken dat dit is alsof je als er na twee minuten nog niet is gescoord, de wedstrijd al verlaat. Ik wil daaraan toevoegen dat we het van een maagspecialist ook raar zouden vinden als hij de processen en structuur van de maag niet onderzoekt. Zo lijkt het me ook logisch dat je bij psychische aandoeningen de hersenen bestudeert.
Wat de samenhang is tussen ons psychisch functioneren, onze beleving en het functioneren van onze hersenen is het grote stof-geestprobleem. Recent verscheen daarover nog het boek Het raadsel van de geest, door niemand minder dan Bert Keizer. Het was een uiterst lezenswaardig boek en Bert weet het altijd zeer vermakelijk te brengen. Maar na lezing moet ik helaas toch constateren, dat ik nog steeds niet snap hoe actiepotentialen van neuronen leiden tot/samengaan met beleving. In mijn grenzeloze naïviteit of misschien meer mijn grote verlangen had ik toch weer gehoopt dat hij dat raadsel had opgelost.
Volgens Dick Swaab is één ding wel zeker: er is nog nooit beleving vastgesteld zonder levend brein. Nu is absence of proof geen proof of absence, maar toch zou ik wensen dat er iets meer bewijs was van het bestaan van een spirituele wereld los van de stof dan ons bewustzijn.
Wat heeft dit nu met Max Verstappen te maken? Ook hier is één ding zeker. Zonder zijn formule 1-wagen zou hij niet de snelste zijn. Maar zonder Max zou de auto ook niet ver komen. Beide zijn nodig.
Is er naast een brein nog een breinbestuurder? Tja, dat weten we niet. En al helemaal niet hoe we dat zouden moeten bestuderen. Maar bestudering van het brein lijkt me zeker bijdragen aan ons begrip.
Lees ook de blog van Henriëtte van der Horst over dit onderwerp: ‘Hersenatlas’: droom of nachtmerrie?
Meer van Menno Oosterhoff-
Menno Oosterhoff
Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen. Tenslotte vindt u een bloemlezing van zijn blogs terug in het boek 'De psychiater en ik', een uitgave van Medisch Contact.
A.F. Algra
Commentator zorg en sociale zekerheid, oud bedrijfsarts, Rotterdam
Bestuderen is altijd goed. Maar vanuit welk vertrekpunt en met welke doelstelling ? Mijn associatie bij dit onderwerp is - in aansluiting bij het raadsel van de geest van ons aller Bert Keizer - the God song van Randy Newman, die legt het net even an...ders uit, maar gaat over hetzelfde probleem.
We weten steeds meer, maar dat betekent niet dat we het beter begrijpen en snappen.
Luister en verwonder U
https://www.youtube.com/watch?v=XwC1HDaw6s8&t=4s&ab_channel=RandyNewman-Topic
Cain slew Abel Seth knew not why
For if the children of Israel were to multiply
Why must any of the children die?
So he asked the Lord
And the Lord said:
Man means nothing he means less to me
Than the lowliest cactus flower
Or the humblest Yucca tree
He chases round this desert
Cause he thinks that's where I'll be
That's why I love mankind
I recoil in horror fro the foulness of thee
From the squalor and the filth and the misery
How we laugh up here in heaven at the prayers you offer me
That's why I love mankind
The Christians and the Jews were having a jamboree
The Buddhists and the Hindus joined on satellite TV
They picked their four greatest priests
And they began to speak
They said, "Lord, a plague is on the world
Lord, no man is free
The temples that we built to you
Have tumbled into the sea
Lord, if you won't take care of us
Won't you please, please let us be?"
And the Lord said
And the Lord said
I burn down your cities-how blind you must be
I take from you your children and you say how blessed are we
You all must be crazy to put your faith in me
That's why I love mankind
You really need me
That's why I love mankind
M.D. Oosterhoff
Psychiater, Thesinge
Ik prefereer een ander Godsbeeld. Dit vind ik somber makend.
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Wat Max Verstappen kan is één worden met de racewagen. Zoiets moet het ook zijn in onze psychische hersenen in verhouding tot het lichaam. Nogal ongrijpbaar en in een andere dimensie, maar niet onvoorstelbaar. Ik denk ook dat dit soort onderzoek bijd...ragend kan zijn om in de komende tijd, met meer behandelingen als DBS en TMS, te overzien wat we doen. Prachtig. Maar ik ben blij dat ik over de financiële kant echt helemaal ongeinformeerd ben. Het is wel veel geld.
wetenschapsjournalist, Leiden
Vond laatst op een rommelmarkt de essaybundel 'Een pil voor Doornroosje' uit 1976 van biologisch psychiater prof. R.H. van den Hoofdakker, als dichter bekend onder zijn pseudoniem Rutger Kopland. Het wordt tijd voor een herdruk, want zijn heldere ana...lyse van wat je wel en niet mag verwachten van de (biologische) psychiatrie is nog altijd zeer actueel. Dat alle psychiatrische problematiek te verklaren zou zijn uit het brein, bij uitstek het orgaan van interactie met onze omgeving, lijkt hem even onwaarschijnlijk als dat al die problemen te reduceren zijn tot de omgeving.
En hij schrijft natuurlijk prachtig. Een citaat: ‘Wie gelooft dat het verloren paradijs met Moderne Wetenschap te heroveren valt, vervangt god door een apotheker, liefde, genegenheid en empathie door een stukje hersenweefsel, psychiatrische zorg door een bloedproef, de kus van de prins door een pil. En rede door magie.’
Arts en pessotherapeut , Amsterdam
Ik ben het helemaal eens met Jim van Os hier. Ik bewonder zijn werk en boeken.
Alles is context, systeem, cultuur én natuurlijk ook of je brein en zenuwstelsel goed genoeg werken. En-En. Het probleem zit nu vooral in onze maatschappij. Té individu...alistisch té kapitalistisch té materialistisch en waarschijnlijk nog wat tutjes. Er mag van mij meer geld naar de zorg en ggz. Wat minder naar meer hersenonderzoek. Daar is al véél onderzoek over gedaan.
Margret Kaandorp, Amsterdam
J. de Vries
Huisarts i.o., Groningen
Beste Menno Oosterhoff. Of we er een spirituele wereld mee gaan ontdekken durf ik te betwijfelen, maar in de zoektocht naar je vraag over breinbesturing en beleving kan ik je misschien wijzen op het boek van prof. em. Houthoff, 'wat het lichaam weet'..., waar er een idee wordt gepostuleerd over beleving en de rol van netwerken van orgaancellen, met daarnaast praktische uitgangspunten hoe dit te gaan onderzoeken.
M.D. Oosterhoff
Psychiater, Thesinge
Dank voor deze tip. Heb het meteen besteld. Ik heb van Damassio begrepen, dat het lichaam als een soort klankkast van de beleving gezien moet worden. Mensen met een locked in syndroom bijvoorbeeld hebben een andere beleving dan je zou verwachten omda...t ze geen contact meer hebben met hun lichaam. Dus ik denk zeker dt de rest van het lichaam ook een rol speelt bij onze beleving.
J.H.W. Bruins slot
Ba niet praktiserend, Kampen
👍
J.J. van Os
Voorzitter Divisie Hersenen
Eh….Menno de discussie ging niet over al dan niet hersenonderzoek maar over de faciele en onwetenschappelijke beloftes van de onderzoekers dat men precies depressie, angst en psychose zou gaan lokaliseren en dat dat op de een of andere manier belang...rijke nieuwe behandelinzichten zou opleveren.
Hadden de onderzoekers zich in het biologisch psychiatrische onderzoek van de laatste 50 jaar verdiept dan hadden ze de wetenschappelijke conclusie kunnen trekken dat de belangrijkste bevinding is dat er geen bevindingen zijn - laat staan bevindingen waar patiënten iets aan hebben.
De wetenschappelijke gedachte zou vervolgens kunnen zijn dat de lineaire cause-effect benadering in de psychiatrie blijkbaar weinig productief is en dat er meer in niet-lineaire complexiteitsmodellen mag worden geïnvesteerd.
De onderzoekers weten echter evident weinig van psychiatrie en wat speelt momenteel, maar hebben wel toevallig wat psychische symptoommaten in de dataverzameling meegenomen. Aanleiding voor hen om een pokerverhaal te vertellen en zo geld binnen te halen.
Old school science - het tijdperk van de Open Science is inmiddels aangebroken voor wie om zich heen kijkt - en het wil horen Menno.