Een oplossing is iets anders dan het probleem verplaatsen

Tijdens mijn geneeskundestudie heb ik heel wat buitenland mogen zien. De meest schrijnende situaties kwam ik tegen. Daar viel toch wel iets op te verzinnen?

Ik herinner me een Tanzaniaanse basisschool die we bezochten. Vanuit Nederland hadden we een tas vol potloden, schriftjes en gummen meegenomen. Die glimlachjes bij het uitdelen waren goud waard. Hoe schrijnend was het om te horen dat al die benodigdheden na ons bezoek weer werden afgepakt om vervolgens doorverkocht te worden.

Een medestudente vertelde over een streekziekenhuis, eveneens in Tanzania. Dat ziekenhuis kreeg een spiksplinternieuwe MRI-scanner geleverd. Een jaar na dato stond het apparaat nog in plastic verpakt. Wie zou het apparaat bedienen? Wie zou het onderhouden? En wie zou het maken als het kapot was? Het was een nobele en goedbedoelde gift, maar allesbehalve doordacht.

Afgelopen week las ik dat het ‘verkennend gesprek’ volgend jaar vanuit het basispakket vergoed wordt. Fantastisch of toch niet? De ggz loopt momenteel over. Dus dat er een oplossing moet komen, moge duidelijk zijn. Maar een oplossing is iets anders dan het probleem verplaatsen.

Als ik over de sokken van mijn man in de badkamer struikel en hem vraag deze op te ruimen, wordt het er niet beter op als ik ze vervolgens op de trap zie liggen. Daar horen ze immers nog steeds niet. Dat geldt net zo goed voor de ggz. Laten we zorgen dat de patiënten niet onnodig bij de ggz terechtkomen. Dus laten we een verkennend gesprek voeren en patiënten van daaruit zo nodig richting sociaal domein verwijzen.

Dat is echter het probleem verplaatsen. Want het sociaal domein is de MRI-scanner van Tanzania. Een prachtig apparaat. En weliswaar uit het plastic gehaald, maar wie bestuurt en onderhoudt het? Hebben we daar (genoeg) personeel voor? Het verkennend gesprek dat vergoed wordt, klinkt als een nobele gift. Maar ik voorspel: helaas weinig doordacht. Voor nu glimlachen op gezichten, echter als we niet uitkijken komen er vanzelf externe partijen die zich erin mengen en er met de vergoeding vandoor gaan.

Zeg ik nou dat we onder Tanzaniaanse omstandigheden leven? We komen niet eens in de buurt. Maar hoewel de problemen van een ander kaliber zijn, lijken ze er verdomd veel op.