Boeken en films & zo

Uw agenda is altijd vol: privé en op het werk. U komt, zoals dat heet, tijd tekort. Totdat er een kantelpunt in zicht komt: burn-out, of u raakt anderszins ontregeld. Kun je je daartegen wapenen? Neuropsycholoog Margriet Sitskoorn meent van wel: ze schreef er een aardig en praktisch instructief boek over: Tijd tekort-Tijd genoeg.

In de monoloog Yemma, naar het bekroonde boek van Mohammed Benzakour – eerder besproken in MC door Ivan Wolffers – vertelt de zoon van een Marokkaanse moeder hoe hij, nadat ze een herseninfarct heeft gekregen, ineens mantelzorger is geworden en hoe hij verdwaalt in het doolhof van de Nederlandse zorg die niet berekend is op patiënten met haar achtergrond.

De dokter en het beeld geeft aan de hand van voorbeelden uit de praktijk inzicht in de rol van radiologische beeldvorming in de zorg. Besproken worden onder meer de radiologie van hoofd en hersenen, cardiothoracale en oncologische beeldvorming, radiologie bij spoed, of meer speciaal als het om kinderen gaat.

Aan de hand van een aantal beruchte moordzaken in binnen- en buitenland nemen de auteurs van "Dodelijke gekte. Over moordenaars met een stoornis" de lezer mee in het leven van verdachten, veroordeelden en professionals uit de forensische geneeskunde en het strafrecht.

Kan gedrag meetbaar gemaakt worden? En zo ja, kan het helpen ons beter te voelen of zelfs preventief in te grijpen om mentale problemen te voorkomen? Dat zijn de centrale vragen in de documentaire Als de nacht maar niet valt van Marc Schmidt.

Dat de Noorse serie Afterglow een behoorlijke ‘upper’ is, mag eigenlijk een wonder heten. Want ga maar na: Ester krijgt vlak voordat ze 40 wordt slecht nieuws: ze heeft baarmoederhalskanker.

De documentaire De Verpleegkundig Specialist van Gwen Jansen schetst wat het werk van deze zorgprofessional inhoudt. Jansen filmde onder meer op een huisartsenpost, in de ouderenzorg, in een ziekenhuis en in de (ambulante) geestelijke gezondheidszorg.

Hoe leef je met een genetische aanleg voor een levensbedreigende aandoening? Lotte Van Den Heuvel (UAntwerpen), die als genetisch onderzoeker de oorzaken en behandelingen van verschillende levensbedreigende syndromen zoals het marfansyndroom en het Loeys-Dietz-syndroom bestudeert, gaat daarover in gesprek met patiënten en hun omgeving en met hoogleraar Bart Loeys, pionier op dit terrein.

Voor menigeen is totale vergetelheid, zoals bij vergevorderde dementie, een horrorbeeld. Bij dat perspectief plaatst de Deense schrijfster en filosofe Solvej Balle verrassende kant­tekeningen waarbij het menselijk tijdsbesef kantelt.

Il Colibrì van Francesca Archibugi is gebaseerd op de gelijknamige, veelgeprezen en -gelezen roman van de Italiaanse auteur Sandro Veronesi, eerder besproken in Medisch Contact. Centraal staat Marco (rol van Pierfrancesco Favino), geboren in 1959 in een well-to-do Italiaans gezin met kibbelende ouders, een broer en een psychisch getormenteerde zus.

‘Hoe langer ik in dit vakgebied werkzaam ben en hoe meer ik van mantelzorgers leer, des te meer raak ik ervan overtuigd dat “gezonde” hersenen van nature niet toegerust zijn om met dementiestoornissen om te gaan.’ Dit is de kernboodschap van Dasha Kiper in haar boek Als het elke dag zondag is – Verhalen over dementie, zorgverleners en het menselijk brein.

Op zondag 8 oktober 2023 concerteert het Nederlands Dokters Orkest (inderdaad geheel bestaand uit artsen en studenten geneeskunde) in de Geertekerk in Utrecht.

De Theorie van de Zieke Vrouw is een essay van de Amerikaans-Koreaanse non-binaire kunstenaar Johanna Hedva, die – chronisch ziek, aan bed gekluisterd – zich ten tijde van Black Lives Matter-protesten afvraagt: hoe gooi je een baksteen door het raam van een bank als je niet uit bed kunt komen?

Stethoscope van Anna Harris en Tom Rice is een prachtige uiteenzetting over een van de meest iconische en meestgebruikte medische hulpmiddelen in de gezondheidszorg. Vanuit een antropologisch perspectief beschrijven zij de ontwikkeling en intrede van de stethoscoop, het ritueel van ausculteren, de invloed van het gebruik ervan op de patiënt-dokterrelatie en andere, uiteenlopende thema’

‘Het is soms beter te focussen op de optelsom van kleine effecten dan op de grote, verlossende vooruitgang.’ Daar kunnen psychiatrie en klinische psychologie iets van leren, aldus Willem van der Does, hoogleraar en afdelingshoofd Klinische Psychologie aan de Universiteit Leiden.

‘Er bestaat maar één gezond dieet, en dat is jouw ik-dieet!’, is het credo van Xavier Martins Dias in zijn boek Het ik-dieet. De inspanningsfysioloog en gezondheidswetenschapper neemt ons mee op een reis rond het vraagstuk wat gezonde voeding eigenlijk is.

In Kolbeinseiland van de IJslandse auteur Bergsveinn Birgisson gaat een naamloze verteller op bezoek bij zijn depressieve vriend, ook naamloos, die verblijft op een psychiatrische afdeling. Hij ziet tegen het gesprek op, want ‘stel dat ik er zelf depressief van zou worden’. Hij heeft naar eigen zeggen zelf weliswaar geen redenen om depressief te zijn, maar er zijn voldoende tekenen die op het tegendeel wijzen.

Drie jaar geleden kostte een zware val Sylvain Tesson bijna het leven. In weerwil van wat zijn artsen vermoedden, dat lopen er niet meer inzat, kwam hij er na langdurige revalidatie weer bovenop. Zij het met balansproblemen, een enkele epileptische aanval, gehoorschade en een verstoorde reukzin. Hij beloofde zichzelf een 1300 kilometer lange wandeling, dwars door Frankrijk, als hij voldoende zou herstellen.

Het is de dag waarop de hele familie zich opmaakt voor het feest voor Tona – echtgenoot, broer, zoon, vader. Zijn temperamentvolle zussen willen hem een onvergetelijke verjaardag bezorgen. Maar het zal een bitterzoet feest zijn: Tona heeft kanker en dit feest is tevens een afscheid.