Hoezo ‘patiënt centraal’?
13 reactiesTijdens mijn weekenddienst moest een 68-jarige patiënt met buikpijn en shock kort na binnenkomst op de Spoedeisende Hulp worden gereanimeerd. Gelukkig met goed resultaat, en al snel werd duidelijk dat hij een heftige gastro-intestinale bloeding had.
De patiënt kon worden gestabiliseerd, maar het was zonneklaar dat we hem op een intensivecareafdeling moesten opnemen voor verdere behandeling.
En toen begon de ellende.
De intensive care van ons ziekenhuis had net een flink aantal opnames gehad met ernstig zieke patiënten en slachtoffers van een groot verkeersongeval en kon er onmogelijk nog een patiënt bijnemen. Ook in de meest naburige ziekenhuizen was geen capaciteit beschikbaar. Na vier ziekenhuizen te hebben gebeld bleek er uiteindelijk een bed vrij in ziekenhuis nummer vijf. Maar volgens de arts-assistent aldaar kon onze patiënt daar niet heen want ‘dat was een noodbed’. ‘Nou’, sprak ik opgewekt, ‘dat komt goed uit want we hebben nood.’ Maar dat was kennelijk een misverstand want dat bed moest toch echt worden vrijgehouden ‘als laatste noodbed’. Zelfs na lang discussiëren werd niet duidelijk voor wie dat bed dan wél bestemd zou zijn. Uiteindelijk lukte het via tussenkomst van de achterwachtintensivist de patiënt toch geaccepteerd te krijgen voor overname.
Napeinzend over dit voorval dacht ik aan al die opgezwollen leuzen van vrijwel alle zorginstellingen over het ‘centraal stellen van de patiënt’. Zo zegt een ziekenhuis in het oosten van het land ‘Samen zetten we de patiënt op één’ en is de slogan van een collega-ziekenhuis in Brabant dat daar ‘Elke patiënt welkom is’. Een umc probeert dat te overtoepen met ‘Bij ons voegen we waarde toe aan het leven van alle patiënten’.
Het werd maar niet duidelijk voor wie dat bed dan wél bestemd zou zijn
Allemaal prachtige woorden, maar vervolgens eindeloos moeilijk doen als een ernstig zieke patiënt gewoon een bed nodig heeft. Of wanneer een patiënt met plotselinge verergering van klachten of bijkomende complicatie zich welhaast naar binnen moet vechten om de juiste behandeling te krijgen. Of wanneer je voor een jonge vrouw met koorts en hevige rugklachten met spoed een MRI van de wervelkolom voor elkaar wilt krijgen. Om nog maar te zwijgen over iemand die je met een acute mentale aandoening in een ggz-instelling moet zien onder te brengen. Dan staat die patiënt plotseling helemaal niet meer centraal en hebben vrijwel zonder uitzondering institutionele voorkeuren, logistieke overwegingen en behoefte van medewerkers om de eigen werkdruk te reguleren prioriteit. Natuurlijk zijn er omwille van kwaliteit van zorg en belasting van zorgpersoneel grenzen aan de capaciteit, maar het achteloze gemak om maar bedden te sluiten, enorme wachttijden voor aanvullend onderzoek te laten bestaan, of ingewikkelde barrières te creëren voor ggz-plekken verhoudt zich vaak slecht met een systeem dat zegt de noden van patiënten in het centrum van de belangstelling te plaatsen.
Capaciteit is natuurlijk schaars, maar ik vraag me af of we daar dan altijd optimaal gebruik van maken. Waarom hebben Nederlandse ziekenhuizen niet, zoals ongeveer overal elders in de wereld, centrale operationele centra waar beschikbare bedden zo efficiënt mogelijk worden verdeeld en niet de toevallige afdelingsverpleegkundigen van dienst naar eigen inzicht uitmaken of een patiënt wel of niet kan worden opgenomen? En waarom lukt het ons maar niet een cultuur van altijd maar nee zeggen en standaard geen plek hebben, om te turnen naar een systeem van ‘ja, natuurlijk’? Dat laatste zou het werkplezier van iedereen ten goede komen en wellicht zelfs een positief effect hebben op ervaren werkdruk.
Meer van Marcel Levi:
G.K. Mitrasing
Huisarts, Vogelvrij, Kathmandu
Het is natuurlijk een lang bestaande mythe dat de patiënt als mens centraal zou staan.. in systemen.. what's new? Altijd ook weer bijzonder dat rituele geklaag over het gegeven dat de patiënt niet centraal staat.
J. Wind
huisarts, Wijk en Aalburg
Helaas is Nederland een land geworden waar 'individualisering' hoogtij viert & 'eindeloos lullen' (zet 's avonds de TV eens aan rond een uur of 21.00 en zap wat rond....) gewoontegoed is. Ook in de zorg dus soms. Samenwerken met elkaar, de schouders ...eronder, kort en krachtig, logisch nadenken en dan gewoon DOEN, is hier ver te zoeken. Marcel Levi snijdt een heikel, maar voor mij kloppend, punt aan.
L.C. van Dijk
Interventieradioloog, Den HAag
Vreemd dat de patiënt wel verplaatst kan worden: ik zou denken dat de bloeding eerst behandeld moet worden (door MDL en/of Interventieradioloog) en na behandeling en stabilisatie bekeken waar de patiënt naartoe moet. Dit verhaal is voor mij incomplee...t.
J.E.M. Vernooij
Anesthesioloog, Lathum
Helemaal eens met andere reageerders. Het academis h ziekenhuis, of universitaire centrum hoort gewoon een plak te maken en een stabielere patient naar perifeer te sturen. Wel echt een column vanaf de Olympus....
R.R. Schaad
Anesthesioloog, IJsselstein
Ook 20 jaar geleden was dit probleem actueel, dus lijkt me niet nieuw.
Je kunt je natuurlijk ook afvragen waarom een groot academisch ziekenhuis geen bed kan creeeren voor deze patient. Dan is eindeloos rondbellen en de patient transporteren geen i...ssue meer.
En wat betreft een van de opmerkingen in de commentaren. Ik wil nog steeds patienten helpen, dat is zeker nog niet weg.....
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Ik twijfel helemaal niet aan de bereidheid van artsen om mensen te helpen, maar zoals uit de column blijkt lukt dat niet. Het verschil is volgens mij dat specialisten niet meer alle patiënten ontvangen, afgeschermd door regels, afspraken en personeel... dat gewend is nee (helaas...) te verkopen.
P. Klein-Puite
Huisarrs, Almere
Heel erg vervelend dat de patiënt de dupe is, maar ik ben blij dat ziekenhuizen proberen om het werkplezier van het eigen personeel optimaal te houden. Helaas houdt dit in dat er dus vaker nee gezegd moet worden.
Dank aan zorgverzekeraars en overhei...d dat dit het resultaat is van hun beleid.
Lezer MC, Overveen
Mike Leers, voorzitter van de RvB van CZ, hoorde ik dertig jaar geleden al cynisch opmerken: ‘dokters stellen de patiënt graag centraal zodat ze makkelijker rondjes om de patiënt kunnen lopen’.
[Reactie gewijzigd door op 21-04-2024 13:08]
N.H.T. Voesten
Intensivist, Breda
Hoewel de boodschap van het stuk natuurlijk klopt, vind ik het overleg met de arts-assistent IC wat opportunistisch en niet fair naar de assistent toe.
De IC heeft primair een zorgplicht voor acuut instabiele patiënten en reanimaties vanuit eigen... ziekenhuis/SEH. Hierbij functioneert de IC ook als back-up bij volle longafdeling (non-invasieve beademing), CCU of brain-care.
Hier één of meerdere bedden voor "reserveren" gebeurt op íedere IC en is juist goed management; dit bed weggeven aan een overname van elders brengt patiënten in eigen ziekenhuis in gevaar. Uiteraard probeer je collega's uit de regio te helpen en over te nemen waar mogelijk, maar zorg voor eigen patiënten gaat voor.
Het kan de IC assistent dus niet aangerekend worden dat deze doet wat iedere IC doet.
Dat onduidelijk is voor wie een noodbed dan wél is, klopt dus niet: deze bedden hebben een zeer duidelijke functie. Hoewel het fijn is dat de patiënt in deze casus een IC-bed kreeg, is het de vraag of het in het grote geheel goed beleid was.
Je kunt je zelfs afvragen of de 4 eerder gebelde IC's niet ook een noodbed gereserveerd hadden, maar naar buiten toe "vol lagen". Dat communiceert inderdaad een stuk eenvoudiger met de buitenwereld; wellicht dat de arts-assistent dat nu de volgende keer doet...
H. Brinks
Gynaecoloog, Lüdenscheid
De cultuur in ons gezondheidssysteem is helaas al jaren verziekt door beschreven mentaliteit en de ongebreidelde bureaucratie.
O.M. Peters-Polman
Arts, Hengelo
Als ik iets geleerd heb de afgelopen 25 jaar is dat niet de patiënt, maar de zorgverzekeraars en het management steeds centraler zijn komen te staan.
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Het is waar. Reclame en goede voornemens zijn in woorden te vatten. Toen wij jong waren, waren er geen hagen van managers rondom ons, getraind in de woorden nee en helaas. Wij wilden helpen. Dat was onbetaalbaar en is voor altijd weg. We hebben dat l...aten gebeuren omdat we ons salaris, dat intussen flink omhoog ging, toch wel kregen, ook al stonden er nog een paar patiënten te wachten voor de dichte deur.
A.A. Keizer
arts, Landsmeer
Collega X zei graag: 'Het salaris van de dokter staat centraal.' Zij voegde daar aan toe: 'Als dat "geborgd" is (yak) gaan we het hebben over de vakantiedagen van de dokter.' Nee, da's overdreven. Maar in het verpleeghuis krijgt je moeder om 12 uur ...warm eten OMDAT de zuster om 18 uur warm wil eten. Ja, voor wat hoort wat.