Wie is de echte mantelzorger

‘Ik ben de moeder’ (vergeet dat nooit). Mijn column van vorig jaar. Ik moest hieraan terugdenken toen ik onlangs van Nederland Zorgt Voor Elkaar (het landelijke netwerk van bewonersinitiatieven in welzijn, wonen en zorg) de presentatie kreeg over het werken aan zorgzame buurten. En tegelijkertijd de vraag kreeg hoe ik dacht over informele zorg.

Meer dan 1500 zorgzame gemeenschappen die met elkaar werken aan leefbaarheid van dorp of wijk en het welzijn van elkaar. Geen zorgverleners, geen professionals, maar de bewoners zelf. Met elkaar, en met succes. Het gaat over sport, bewegen, samenzijn, eenzaamheid voorkomen, koken, klussen, vervoer, culturele activiteiten en veel meer.

Meer dan 16 duizend vrijwilligers en counting. Maar de belangrijkste les opnieuw voor mij is dat de zorg, wij, daarop moeten aansluiten. Eigenlijk zijn wij de mantelzorg rondom de bewoners, de wijken en de bewoners. Wij moeten niet zorgen maar vragen waar we kunnen ondersteunen met organiseren en de kracht vergroten van de bewoners en de wijk. De term ‘informele zorg’ heeft meteen een institutioneel karakter, het heeft bijna meteen iets formeels.

Als je buren bent, als je woont in een wijk of dorp, dan ben je onderdeel van de gemeenschap. Dan lever je geen informele zorg maar hoor je bij elkaar en doe je wat nodig is. Dat blijkt uit het succes van de zorgzame buurten. En als dat niet meer gaat dan kunnen wij als professionals die zorg ondersteunen.

De relaties tussen mensen in gemeenschappen en buurten staan centraal. Hoe kunnen wij die ondersteunen met onze zorg? De opdracht is luisteren en niet ons aanbod centraal zetten. Dat vraagt iets anders van mij. Zorg kan alleen iets moois doen als ze onderdeel is van het leven van mensen in de wijk. Als ze aansluit bij de relaties in de wijk en het dorp. Pas dan gaan we ook als samenleving vooruit. Mijn les van vorig jaar blijft iedere dag doordreunen.