Hoe rigide, horkerig en arrogant neurologen kunnen zijn
7 reactiesIk ben dank verschuldigd aan Bram Tjaden omdat hij in zijn nieuwe concept ‘portretten’ aandacht gaf aan Jolien Plantinga. Haar boek 'Komt een dokter bij de dokter' is een aanklacht, net als 'Komt een vrouw bij de dokter', van Kluun. Alleen erger. Het laat op indrukwekkende wijze zien hoe rigide, horkerig en arrogant neurologen kunnen zijn. Het is een heel eerlijk en integer boek vol bespiegelingen over Joliens tijd als huisarts, het is een kwetsbaar levensverhaal en een geschiedenis van een hersenziekte uit de eerste hand. Ik denk dat het voor haar ook therapeutisch is geweest. Maar ik vond het vooral beschamend.
Het gaat over een jonge arts die in 2004 in Honduras een nervus-facialisuitval krijgt door een gedocumenteerde vroege neuroborreliose. De behandeling was waarschijnlijk onvoldoende, maar er wordt opvallend laconiek mee omgegaan. Door haarzelf, maar zeker ook door de neuroloog die ze na thuiskomst consulteert. Ze ontwikkelt ernstige hoofdpijnaanvallen en later beschrijft ze een heel overtuigende craniale polyneuritis en/of stamencefalitis, niet te missen.
En dan gebeurt er iets heel merkwaardigs. Ze bezoekt een aantal neurologen, er wordt wat onderzoek gedaan en op geen enkele manier lijkt de nieuwsgierigheid gewekt en een verband gelegd met de eerdere hersenzenuwuitval. Het wordt steeds erger, surrealistisch eigenlijk. Op een gegeven moment merkt ze dat ze in het neurologenoverleg allang bekendstaat als een hysterica. Je gelooft nauwelijks hoe bot, onbeschoft en ongeïnteresseerd ze wordt behandeld. Ze ontwikkelt ernstige neurocognitieve klachten, op den duur ook sensitisatie, concentratiestoornissen, autonome stoornissen en randpsychotische ervaringen.
Er zit een heel goede beschrijving van centrale pijn in het boek, waarmee paniek, doodswens en depressie binnensluipen. Er is het recente overlijden van de Oeigoerse asielzoeker die ze hielp. Ze gaat diep, heel diep. En er is niemand die haar wil helpen. De neurologen, die erger hadden kunnen voorkomen door logisch nadenken en tijdige analyse en behandeling, weet ze adequaat van medisch onderbouwd katoen te geven en geeft ze herhaaldelijk de gelegenheid het uit te praten. Maar dat gaat de zeergeleerde dames en heren te ver. Je mond valt open bij de beschrijving van zoveel gebrek aan kennis, nederigheid en eerlijkheid. De ijskoude benadering richt enorme emotionele schade aan die de toestand verder verslechtert.
Hoewel ik vermoed dat de meeste lezers niet opveren bij de gedachte aan een boek met een patiëntengetuigenis, vind ik dit toch wel verplichte lectuur. Dit is nu psychosomatiek. Hier komen lichaam, hersenen en geest samen. Dat neurologen zoiets laten liggen, vind ik onvergeeflijk.
Lees ook
Anil van der Zee , Amsterdam
Ik ben ook aangenaam verrast deze blog van u te zien. Het is zeker een lezenswaardig boek en Jolien haar stem als arts en ervaringsdeskundige is goud waard.
E.J.W. Keuter
Neuroloog , Aruba
Op mijn beurt ben ik dan weer verrast dat jij dit verrassend vindt. Zo ben ik al mijn hele werkende leven. Psychosomatiek impliceert geen waardeoordeel en ontkent niet het belang van de medische kant van de zaak. Ik vind het alleen onverstandig om je... ervoor af te sluiten. En dan druk ik me voorzichtig uit.
Anil van der Zee , Amsterdam
Mij ging het meer over dat ik verrast was over de rest van de blog. Gezien de reacties elders online ben ik niet de enige. Het is van mijn kant in ieder geval positieve feedback.
Over het stukje psychosomatiek. Ik denk niet dat patiënten dit ontk...ennen. Ik lees dat jammer genoeg wel vaker in uw blogs terug. Mijns inziens is dat onterecht, alleen verschilt het wel wat betreft de interpretatie daarvan én of een zorgverlener daar de juiste ruimte voor geeft. Gebeurt dat niet zal dit voor afstand en miscommunicatie zorgen.
Een mooi citaat uit deze paper:
“Contrary to some sources which have intimated that patients affected by ME/CFS are reluctant to admit the role of psychological or emotional factors in their illness and cling unreasonably to a biological cause for their condition [43–45], our clinical experience, supported by this study’s results, is that patients readily discuss such factors when their illness experiences are validated.”
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0197811
E.J.W. Keuter
Neuroloog , Aruba
Degenen die zich in dit geval ervoor afsloten waren mijn collega's. Behalve de medische steken die ze lieten vallen, waren ze onempathisch en kortzichtig. Er zijn hun genoeg mogelijkheden geboden om nog iets goed te maken en Jolien was open en toegan...kelijk voor excuses en verbetering. Heel erg.
A. Kaemingk
docent consultvaardigheden, psycholoog, soms ook patiënt, Maastricht
Ik ben aangenaam verrast door deze analyse. Het is nog in algemene bewoordingen geschreven, maar ik hoop dat het ook mag leiden tot veel zelfreflectie. Jolien Plantinga doet voor hoe dat moet. Alleen al daarom is haar boek een must-read voor elke art...s.
Zelfreflectie is een uiterst noodzakelijke vaardigheid die tijd kost om te ontwikkelen en waarmee jonge generaties artsen al beginnen in de opleiding. De oudere generaties moeten daarvoor zelf op zoek gaan.
Patiëntengetuigenissen zijn daarbij onontbeerlijk. Je kunt rechtstreeks je patiënten om feedback te vragen (bv 'Waren er momenten dat u het gevoel had dat ik u niet begreep of niet serieus nam?'). Je kunt ook patiëntenverhalen lezen.
Dat is een 2e reden waarom Plantinga's boek, naast vele vele andere boeken van patiënten, op ieders nachtkastje moeten liggen en op alle literatuurlijsten moet staan.
Over elke ziekte, elk zorgtraject is overigens wel iets te vinden, zie de fantastische database www.patientervaringsverhalen.nl/ (oorspronkelijk verzameld door Coleta Platenkamp en sinds 2019 ondergebracht bij Erasmus School of Health Policy & Management).
In de nieuwste herziening van Anamnese en Gespreksvoering staat de paragraaf "Inzicht hebben in je eigen bias (oftewel de geloofwaardigheid van je patiënt)". Die geloofwaardigheid is geen kenmerk van jouw patiënt maar een kenmerk van je eigen vooringenomenheid bij een bepaalde patiënt.
I.E. van Hövell tot Westervlier - Ullmann
Huisarts
Dank, Emile. Ik denk dat we een hoop laten liggen op het vlak van chronisch sluimerende neurologische klachten, met name bij vrouwen. Het is denk ik goed dat we het hele scala aan gevolgen voor mensen en gezinnen onder ogen durven te zien. Het boek ...stond al een tijd op m’n lijstje, ik ga het zeker lezen.
J.M.C. van Dam
Psychiater, Amsterdam
Ik weet helaas bijna zeker dat het een man anders was vergaan…