Zompig zorgvernieuwingsmoeras
5 reactiesVerleden jaar werd na nogal wat moeite het Integraal Zorgakkoord (IZA) gelanceerd, dat beloofde de oplossing te zijn voor alle problemen in de gezondheidszorg. Zoals gebruikelijk bij dit soort documenten telt het tientallen pagina’s, volgeschreven met ronkende termen zoals ‘ambitieuze nieuwe zorgconcepten’, ‘innovatieve transities’ en ‘passende zorg’.
Die laatste term is trouwens sowieso een betekenisloos containerbegrip geworden, waarbij iedereen die zijn zin wil hebben gewoon roept dat dit ‘passende zorg’ is.
Ondanks alle mooie woorden is de praktijk van zorginnovatie toch een stuk lastiger. Menig origineel idee dat zich in de praktijk bewezen heeft, zinkt troosteloos weg in bureaucratisch drijfzand gecreëerd door de Nederlandse Zorgautoriteit, het Zorginstituut, de zorgverzekeraars en VWS.
Indrukwekkend voorbeeld hiervan is de WijkKliniek in Amsterdam-Zuidoost. Het betreft een voorziening voor ouderen met een acuut medisch probleem dat niet thuis kan worden behandeld, omdat bijvoorbeeld zuurstof, infuus, of wat extra hulp nodig is. Denk aan longontsteking, ontspoorde decompensatio cordis, trauma na een val of exacerbatie COPD. Voordat de WijkKliniek bestond werden ouderen hiervoor altijd in het ziekenhuis opgenomen. De kliniek wordt gerund door de lokale VVT-organisatie met op de achtergrond internisten ouderengeneeskunde. De zorg focust volledig op simultane behandeling van de ziekte en revalidatie is gericht op snel ontslag naar huis, in plaats van de sequentiële route die meestal het geval is bij ziekenhuisopnames.
De kliniek is een doorslaand succes, leidde tot 30 procent reductie van acute ziekenhuisopnames bij ouderen, enorme kostenbesparing, uiterst positieve ervaringen van patiënten en familie en groot enthousiasme bij medisch specialisten. Ministers Kuipers en Helder bezochten samen de kliniek en vonden het een schoolvoorbeeld van passende zorg.
Partijen buitelen over elkaar heen en spelen elkaar de bal toe
Desondanks lukt het niet om deze zorg vergoed te krijgen via de zorgverzekering. Natuurlijk was er geen passende betaaltitel dus werd het tijdelijk betaald uit de beleidsregel kleinschalige experimenten. Vervolgens moest wetenschappelijk worden aangetoond dat het initiatief werkte en uit te rollen was naar andere plekken. In principe vallen opgeschaalde initiatieven elders dan onder dezelfde beleidsregel, maar in de praktijk verlangden zorgverzekeraars dat toch telkens weer nieuwe beleidsregels werden aangevraagd, een taai en bureaucratisch proces. Toen alle barrières genomen waren en het project inmiddels wetenschappelijk bewezen overal succesvol was, moest het Zorginstituut samen met de NZa besluiten over structurele bekostiging. Onmiddellijk ontstond de volgende horde, want het gaat om een tussenvorm van eerstelijns- en tweedelijnszorg. Dat past niet binnen de regeltjes, want dit is ondergebracht in verschillende ‘macrokaders’ (lees: silo’s). Dit pingpongspel duurt al jaren, en zo is de financiering van de succesvolle WijkKliniek en inmiddels negen opgeschaalde projecten elders na zes jaar nog steeds niet geregeld. Laat staan voor de talloze andere plekken in het land die ook dolgraag met dit concept willen starten. Medewerkers van zorginstituut, zorgautoriteit en verzekeraars buitelen over elkaar heen, spelen elkaar de bal toe, schrijven notities, vergaderen zich een slag in de rondte maar doen uiteindelijk niets wat dit succesvolle initiatief uit het zompige zorgvergoedingsmoeras helpt.
Dit voorbeeld staat niet op zichzelf: gelijksoortige patstellingen doen zich bijvoorbeeld voor bij andere initiatieven op het gebied van multidisciplinaire eerstelijnsouderenzorg met specialisten ouderengeneeskunde (MESO) of bij de succesvolle wijkpraktijk ouderengeneeskunde in Velp. We kunnen nog wel tientallen integrale zorgakkoorden sluiten of eindeloos blijven doorwauwelen over passende zorg, maar als we het niet voor elkaar krijgen bewezen succesvolle en doelmatige vernieuwingen structureel ondergebracht te krijgen in ons zorgstelsel, heeft het allemaal nauwelijks zin.
Meer van Marcel Levi:
P.J.M. van Loon
Orthopeed/ houdingsdeskundige, Oosterbeek
Misschien is het medisch "apparaat" door haar enorme opdeling met sub-, super- en supraspecialisten teveel met zich zichzelf en onderling in concurrentie gegaan en is het voor alle orgaansystemen geldende oorzaak-gevolgverhaal vanuit de zittende leef...stijl (nu al vanaf de geboorte) uit het oog gaan verliezen. Misschien ook omdat dit nergens tot een goed verdienmodel zou kunnen leiden. Preventieve en conservatieve orthopedie willen bedrijven rond deze (oude)kennis is mij dan ook bij ZV's nooit in contract gegund. Zinniger zorg is er niet te bedenken, ook in de eerste lijn en zeker als ook het Onderwijs haar preventiekracht met bv gymnastiek als preventiemiddel weer inzet.
B.J. Kole
Apotheekhoudend Huisarts, Utrecht
Het iza is een ambtelijk gedrocht waar de ZV's veel te veel invloed op hebben gehad ; en waar nu al weer blijkt dat de (inmiddels afgetreden) minister zich niet aan de afspraken wil houden mbt tot MTVP (meer tijd voor de patient) , maar ipv daarvan z...ich achter de NZA verschool. Alsof VWS de NZA niet tot de orde kan roepen. Helaas geldt hetzelfde voor de projecten die genoemd worden ; of de verzekeraar bekostigd $$$$$ in de 2de lijn, of het moet voor een appel en een ei in de eerste lijn. Pennywise and pound foolish. Als de structurele onderbekostiging van de eerste lijn door blijft gaan onder auspicien van de NZA/VWS en met name de zorgverzekeraars, kan het IZA iig nooit uitgevoerd worden.
M.M. Zandbelt
reumatolooog
Herkenbaar en vrijwel exact hetzelfde speelt al weer enkele jaren rondom -ook zomaar één voorbeeld- het Prisma (move knowledge, not patients) initiatief van Paul Koning. Ook geen bestaande betaaltitel want anderhalve lijn, ook tijdelijke potjes, ook ...eindeloos uitleggen en aantonen richting de grote verzekeraars, maar aftikken en definitief en goed inregelen?.
Met Prisma heb je eens een keer iets waar zorgverleners zelf ook enthousiast over zijn (peer learning effect ook) én wat de maatschappij kosten bespaart. Kortom alle neuzen de zelfde kant op zou je denken. En dan begint het zonder budget vooraf met aantal enthousiastelingen die het pro deo doen en voor het goede doel tijd spenderen. En dan ga je ongeveer een reis maken die ook in bovenstaande column beschreven wordt.
Respect voor het engelengeduld van Paul Koning met de Grote Verzekeraars (aantonen zus, overleg zo en repeat repeat), maar het schiet na maanden, jaren nauwelijks op. Momentum benut??? Beetje Kafkaësk zijn we in dit land soms wel. Jammer. En zo groeit onnodig de scepsis en het wantrouwen als negatieve bijvangst.
Eigenlijk dus in de praktijk vooral niet integraal en niet akkoord (?). Aldus een papieren werkelijkheid, leuk om mee terug te komen als minister in de Tweede Kamer.
Positieve eindnoot van dit alles: ondanks dit systeem zijn er nog genoeg inventieve mensen onder de zorgverleners zelf. Nu nog benutten. En koesteren die mensen. Applausje voor hen!
H.M.C. K?rner-de monchy
Ok en verpleegkundige , Rotterdam
Stroperig en zonder inzicht.
Kuipers is ook niet zomaar vertrokken…
gepensioneerd, nijmegen
..zucht...