Vegangelisme
36 reactiesIn de wachtkamer bij onze intensive care zitten bezorgde en verdrietige familieleden van kritisch zieke patiënten soms langdurig te wachten op flintertjes goed nieuws. Vrijwilligers doen hun best het deze mensen een beetje naar hun zin te maken, er worden koffie, thee en een vriendelijk woord geserveerd en er staat een automaat waaruit je een snack kunt trekken. Zaken als een gevulde koek, chocoladereep of een zakje chips.
Al jarenlang voeren sommige medewerkers van ons ziekenhuis strijd tegen die automaat, want de vet-, zout- en suikerrijke inhoud is natuurlijk ongezond. En zou je als ziekenhuis op het gebied van gezondheid niet altijd het juiste voorbeeld moeten geven? Ik heb het daarentegen altijd een merkwaardige gedachte gevonden dat je mensen op een van de meest stressvolle momenten in hun leven plotseling op voedingsgebied de les gaat lezen en hardvochtig wilt verbieden dat ze een roze koek of wat M&M’s tot zich nemen.
Nou zijn we als gezondheidszorgprofessionals toch al niet zo goed in voedingsadviezen aan de bevolking. Binnen het multidisciplinaire onderzoekscentrum ‘Smarter choices for better health’ van de Erasmus Universiteit toonde promovendus Tim van Meurs aan dat grote groepen mensen – en vooral zij die dit het hardste nodig hebben – voedingsadviezen als betuttelend ervaren en dat die adviezen averechts werken. Avocado’s, quinoa en groene asperges appelleren gewoonweg niet zo aan de belevingswereld van veel mensen. En meergranenspeltbrood is natuurlijk heel gezond maar past niet direct in het dieet van mensen met een niet-westerse achtergrond. Hoe goedbedoeld dit soort initiatieven ook zijn, ze zijn vaak verkeerd gekozen, op het verkeerde moment en voor de verkeerde groep mensen.
Eenzelfde gevoel bekruipt je als je leest over voorvechters van exclusief veganistische voeding voor patiënten in het ziekenhuis. Uiteraard prima dat mensen die een voorkeur hebben voor plantaardige opties dit kunnen kiezen als ze in het ziekenhuis zijn opgenomen. Maar waar komt toch het idee vandaan dat we iedereen deze keuze verplicht moeten opdringen? Het bewijs dat veganistische voeding gezonder zou zijn – als dat überhaupt al bestaat – is flinterdun en heeft sowieso al geen betrekking op zieke mensen. Die wil je in veel gevallen juist calorieën en eiwit tot zich laten nemen en dat is een stuk lastiger met louter veganistische opties. En wellicht is een vlees- en dierproductvrij bestaan beter voor het milieu en vriendelijker voor dieren, maar is een populatie van zieke mensen dan het beste target om die doelen na te streven?
Met bijna religieus fanatisme worden gekookte eieren of plakjes kaas in de ban gedaan
Nogmaals, iedereen is zelf helemaal vrij om te kiezen voor een leefstijl zonder gebruik van dierlijke producten. Tegelijkertijd is het wel een tikje irritant dat fanatieke vegafielen niet alleen met een soort morele superioriteit anderen proberen te overtuigen maar nu zelfs met dwang hen proberen te bekeren tot hun evangelie. Met een bijna religieus fanatisme in combinatie met een messiaans paternalisme worden gekookte eieren of plakjes kaas vol dedain in de ban gedaan.
Het ziekenhuis lijkt me niet de meest voor de hand liggende plek om vegangelisme te belijden. Dat is inderdaad de verkeerde plek, op het verkeerde moment en betreft een verkeerde groep mensen.
Meer van Marcel Levi:
A. G?bel
Huisarts, Amstelveen
Toevallig, vandaag:
https://nos.nl/artikel/2501443-gezondheidsraad-meer-plantaardig-eten-is-gezonder-en-duurzamer-dan-vlees
R.R. van Valderen-Antonissen
Huisarts, Tilburg
En deze:
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5423756/arts-roept-op-om-te-stoppen-met-eten-van-vlees-ongezond-voor?fbclid=IwAR0ByH7yd-ojn9MKmxlLJWrE-Wr2yu9i5LAKO4LLffTW-DlZPigx7-j8Fc8
J.W.R. Sins
Kinder- en jeugdpsychiater , Amsterdam
Onnodig polariserend en feitelijk onjuist. Heel jammer en volstrekt onnodig dat notabene onze NWO voorzitter een plantaardig dieet in zo'n negatief daglicht moet stellen in een tijd waarin de transitie naar een overwegend plant-based lifestyle meer d...an nodig is. De lobby voor zuivel en vlees is een veel grotere bedreiging voor onze volksgezondheid dan zogenaamd vegangelisme. En de bewijzen voor een positief gezondheidseffect stapelen zich inmiddels op, zie ook de vlammende reactie op dit stuk van onze collega's van Caring Doctors.
M.M.A. van der Linden
Ouderenpsychiater, Utrecht
Hoe moeten we de twee laatste columns nou duiden? Als een sollicitatie naar minister van VWS in een PVV kabinet nu PvdAGroenLinks waarschijnlijk in de oppositie belanden?
M.D. Oosterhoff
Psychiater, Thesinge
Beste Marcel
Ik heb je hoog, maar dit is nu de tweede blog in korte tijd waarvan ik denk: Huh? zegt Marcel dat?.
Als ik me teveel aan anderen ga ergeren en te oordelend word heb ik het meestal gewoon zelf te druk.
Het is maar een suggestie.
J.G.M. Hoefnagel
Arts Maatschappij en Gezondheid, Nijmegen
Er is toch één ding waar Marcel Levi hier gelijk in heeft: dat is de stelling dat adviezen omtrent gezond eten niet werken. Wat wél werkt, is mensen minder verleiden en gezonde keuzes aanbieden. Hoe pijnlijk is deze column voor de artsen en andere pr...ofessionals, die hard werken om het eetpatroon van de gemiddelde burger wat op te vijzelen. Als hoogleraar zou u toch beter moeten weten? Mag ik u als internist even herinneren aan de Top 3 aandoeningen op basis van ziektelast (in DALY's): coronaire hartziekten, beroerte en diabetes? https://www.vzinfo.nl/ranglijsten/aandoeningen-op-basis-van-ziektelast
Het hoeft inderdaad niet allemaal meteen veganistisch te zijn, maar probeer tenminste gezonde voeding aan te bieden. Want als we ergens het goede voorbeeld mogen geven als artsen, dan is het wel in het ziekenhuis.
Nog één kanttekening: er zijn artsen die een veganistisch dieet ongezonder vinden dan het standaard omnivoren dieet, omdat er geen vitamine B12 in vegan producten zit. Wist u dat ons vee vitamine B12 toegediend krijgt, opdat dit in ons vlees komt? Als we ons vee niet zouden suppleren, zouden wij niet genoeg B12 binnen krijgen. Ik ben er persoonlijk van overtuigd dat een veganistisch dieet vele malen gezonder is (mits gesuppleerd) dan het gemiddelde Hollandse omnivoren-dieet, met tal van ongezonde verleidingen in onze voedselomgeving. https://www.gezondeleefomgeving.nl/thema/voedselomgeving/intro
A. Kwee
gynaecoloog
De win-win van een plan(e)t-based dieet
Graag reageren wij, het bestuur van Caring Doctors, op de column van collega Levi, waarin hij de groeiende groep van zorgprofessionals die de overgang naar een hoofdzakelijk plantaardig dieet in de zorg beplei...ten, wegzet als irritante fanatieke vegafielen. Wat ons betreft doet de hyperbool als stijlfiguur geen recht aan het belang van deze transitie en bewijst collega Levi zichzelf als internist en voorzitter van het NWO geen dienst door de over dit onderwerp beschikbare kennis te bagatelliseren.
Met de eiwit- of voedseltransitie wordt de overgang richting een hoofdzakelijk plantaardig dieet bedoeld, waarbij 80% van de eiwitten plantaardig is en 20 % van dieren afkomstig, conform het EAT-Lancet rapport(1).De eiwittransitie is nodig om als samenleving het hoofd te kunnen bieden aan zowel de gezondheidscrisis als de klimaatcrisis.
De enorme toename van welvaartsziekten (o.a. obesitas, type 2 diabetes, hart-vaatziekten, sommige typen kanker) in de wereld is niet alleen een gevolg van roken, alcoholgebruik en weinig bewegen, maar ook onmiskenbaar gerelateerd aan wat wij eten en drinken. Dat dit bijdraagt aan groeiende druk op onze gezondheidszorg behoeft geen verdere uitleg. In tegenstelling tot hetgeen Levi in zijn column schrijft, is het wetenschappelijk bewijs dat een meer plantaardig voedingspatroon het aantal welvaartsziekten kan reduceren inmiddels overweldigend. Er zijn meer dan 300 peer-reviewed artikelen die de gunstige effecten van een vegetarisch of plantaardig dieet op diverse gezondheidsuitkomsten laten zien.
Een belangrijke vraag is hoe we eet- en drinkgewoonten van toekomstige patiënten kunnen veranderen in de hoop dat ze daarmee nooit patiënt zullen worden. Dat we hier als zorgverleners tot op heden niet altijd even goed in geslaagd zijn, is een terecht punt, maar geen reden om het niet te proberen. Al was het alleen maar om enig tegenwicht te bieden aan alle lobby’s die tot nog toe de invoer van een suikertax en het afschaffen van de btw op groenten en fruit hebben belemmerd. Terwijl de catering in een groeiend deel van de ondernemingen en organisaties in Nederland al grote stappen maakt, lijkt het alsof deze beweging in het gros van de Nederlandse ziekenhuizen nog moet gaan beginnen en de frituur daar simpelweg nog alle dagen aanstaat.
De klimaatcrisis is door de WHO uitgeroepen als de grootste bedreiging van de gezondheid in de 21e eeuw. Naast de energietransitie is ook hier de voedseltransitie naar een hoofdzakelijk plantaardig dieet een belangrijk deel van de oplossing. De overgang naar een meer plantaardig dieet heeft een sterker reducerend effect op de uitstoot van broeikasgassen dan welke andere interventie ook (2). Als artsen hebben we nu de kans om een verschil te maken, zowel voor de patiënt als de planeet. Juist in zorginstellingen kunnen we het goede voorbeeld geven en mensen op weg helpen gezonder te gaan eten. In enkele Nederlandse ziekenhuizen worden hier gelukkig stappen in gezet.
Beste dr. Levi, natuurlijk hoeft niemand beperkt te worden in zijn of haar keuze voor troostrijke voeding als hieraan behoefte is. In onze ogen staat dit echter totaal los van de plicht die wij als zorgprofessionals hebben ons samen met de organisaties waarin wij werken meer te gaan gedragen als gezondheidsbevorderaars (canmeds: health advocates) en te streven naar een hoofdzakelijk plantaardig dieet. Graag lichten we dit toe in een gesprek.
Patrick Deckers (orthopeed), Mitchell Evertsen (basisarts), Kelli Tiggelman (jeugdarts KNMG, arts maatschappij + gezondheid), Rutger Quispel (MDL-arts), Dieneke van Asselt (klinisch geriater), Katelijn Hertogs (beleidsmedewerker gezonde voedselomgeving GGD), Anneke Kwee (gynaecoloog)
www.caringdoctors.org
Referenties
1. EAT-Lancet_Commission_Summary_Report.pdf (eatforum.org)
2. Personal and Planetary Health—The Connection With Dietary Choices | Lifestyle Behaviors |
JAMA | JAMA Network
[Reactie gewijzigd door Kwee, Anneke op 11-12-2023 12:56]
J.G.M. Hoefnagel
Arts Maatschappij en Gezondheid, Nijmegen
Prachtig verwoord, mooi onderbouwd, Veel dank voor deze reactie.
M.D. Oosterhoff
Psychiater, Thesinge
Wat een uitstekende reactie.
A. G?bel
Huisarts, Amstelveen
Ziekte van deze tijd: over vorm praten in plaats van inhoud. Het lijkt alsof we onze identiteit ontlenen aan de mate waarin we - vaak nog plaatsvervangend ook - beledigd reageren op iets wat iemand zegt.
Zo ook hier. Lees eens wat er staat voordat... je van de toren gaat blazen.
Ik lees in de column drie dingen.
1. Liggend in het ziekenhuis/wachtend bij de IC heb je behoefte aan eiwitten resp. troost
2. Onderzoek toont aan dat mensen zich dit soort keuzes niet laten opleggen, zeker niet onder stress.
3. Buiten het ziekenhuis is plantaardig (c.q. minder vlees) zeer waarschijnlijk een goede zaak, hoewel echt bewijs ontbreekt
Kortom, een column die weliswaar prikkelt maar eigenlijk iets heel overzichtelijks zegt: heb een beetje begrip voor mensen in het ziekenhuis qua eten. En over punt 3 valt te discussiëren.
Ik lees veel reacties van beledigde(?) mensen die van alles vinden. maar NIEMAND komt met inhoudelijke argumenten waarom de mededelingen wel of niet zouden kloppen. Alleen Rob van Valderen doet dat.
Ik vind de manier van discussiëren (vorm boven inhoud) zowel in schriftelijke media als op tv, behoorlijk vermoeiend. Hou op met je beledigd te voelen over dingen die niet persoonlijk zijn - ook niet plaatsvervangend, laat andere mensen of belangengroepen gewoon voor zichzelf opkomen als het niet persoonlijk is - en ga op de inhoud in. Dat is verfrissend.
B. Bos
Specialist ouderengeneeskunde , Leiden
Dank collega Göbel, voor uw genuanceerde betoog en correcte ontleding van de column. En wat fijn om de woorden vorm en inhoud weer eens terug te zien in een analyse.
Patrick Deckers, orthopedisch chirurg , Maastricht
Collega Levi is ook maar een mens en trapt in de echte ‘betutteling’ van de voedselindustrie die niet geïnteresseerd is in gezondheid.
Al tientallen jaren laat de voedselindustrie ons geloven dat de burger of consument lekker zelf mag bepalen wat... die eet; zelfs als dit bewezen resulteert in toenemende gezondheidsschade en milieuschade.
Het marktaandeel ongezond voedsel met een teveel aan verzadigde vetten, suiker en zout, wat in supermarkten ligt, is 80%. Slechts 20% van het aanbod, staat in de Schijf van Vijf.
De hele dag wordt je bewerkt met marketing van ongezond voedsel en worden miljarden ingezet voor product placement met beroemdheden en grote sportevenementen, sponsoren ze onderzoek naar gezondheidsrichtlijnen en beïnvloeden ze informatie over gezonde voeding, Zelf voedingscampagnes op school worden er door gemanipuleerd.
En daar krijgen ze zelfs miljarden subsidies voor om hun boodschap naar meer ongezonde troep uit te dragen.
Even terug naar de IC patient. Stel dat die daar ligt met wat een vermijdbare welvaartsziekte is.
Het World Cancer Research Fund schat dat ongeveer 30-40% van de kankergevallen voorkomen zou kunnen worden door een gezondere levensstijl aan te nemen, inclusief veranderingen in het voedingspatroon.
Als die patient en zijn familie gewezen was op preventie van vermijdbare welvaartsziekten, was deze ellende mogelijk voorkomen. Dit zit in dezelfde onbegrijpelijke lijn als iemand voor darmkanker geopereerd is en dan weer bewerkt vlees voorgeschoteld krijgt, wat in eerste instantie mogelijk de ellende heeft veroorzaakt.
Er is overigens een reeks aan onderzoeken gedaan naar de impact van verkoopautomaten op de gezondheid. Gorton (2010) en Grivois-Shah (2018) ontdekten dat het implementeren van richtlijnen voor gezondere verkoopautomaten leidde tot een aanzienlijke vermindering van de hoeveelheid energie, vet, suiker en zout in verkochte producten, zónder de verkoopvolumes te beïnvloeden. Steinfirst (1985) en Kibblewhite (2010) benadrukten ook het potentieel van automaten om zelfzorg te bevorderen en toegang te bieden tot essentiële gezondheidsproducten.
Een hoofdzakelijk plantaardig dieet (en niet roken, niet of weinig alcohol en beweging) adviseren is geen ‘veganisen’ of betutteling, maar een plicht als arts en iedere andere zorgprofessional.
De beste zorg is die, die voorkomen kan worden. Onze zorginstellingen en kennisinstellingen hebben de plicht het goede voorbeeld te geven.
W.E. Schrader
Huisarts , Leiden
Er zijn veel veganisten en vegetariers die hun levenswijze en eetgewoonten niet opdringen en betreuren dat ze op een denigrerende wijze worden bejegend. Moreel besef vertaalt zich in respect. Helaas in deze column en denigrerende toon en aanwijsbar...e fouten. Niet alleen jammer. Waar komt deze herkenbare reactie vandaan? Patienten in een moeilijke positie gebruiken om een groep andersdenkenden negatief te framen is best een platte uitglijder. Veel van de reacties stemmen gelukkig wel hoopvol.
T.T.J. Slooten
HAIO en veganfiel, Heerhugowaard
'Het bewijs dat veganistische voeding gezonder zou zijn – als dat überhaupt al bestaat – is flinterdun en heeft sowieso al geen betrekking op zieke mensen'
Als voorzitter van de NWO, hoogleraar en internist had ik gehoopt, nee verwácht, dat u zich ...beter had verdiept in dit onderwerp. Noblesse oblige? Het bewijs dat meer onbewerkt plantaardig eten i.p.v. bewerkt (dierlijk) eten gezondheidsvoordelen heeft is niet flinterdun. Iets wat het programma Keer Diabetes2 Om bewijst en dit lijkt mij nu uitermate interessant voor een internist. Ook heeft Dr. C. Esselstyn tientallen jaren geleden al bewezen dat plantaardig eten een positief effect kan hebben op hart- en vaatziekten. En dit zijn nog maar twee voorbeelden.
Daarnaast zal het u vast niet ontgaan zijn dat ongezonde voeding een belangrijke determinant is bij het ontwikkelen en instandhouden van allerlei (Westerse) ziekten. Ziekten waarmee patiënten in uw ziekenhuis worden opgenomen. Waarom zouden wij (gezondheidsbevorderaars) deze patiënten van gezonde voeding onthouden? En als familieleden toch een roze koek willen eten, dan kunnen ze altijd nog naar de supermarkt; gelukkig is daar zoń 80% van de producten ongezond.
[Reactie gewijzigd door Slooten, Tamara op 09-12-2023 16:35]
A.P. van Albada
AIOS reumatologie, Utrecht
Kom op, bewijs claimen zonder de bronnen erbij te plaatsen is een zwaktebod. Zeker als u academische merites erbij wilt halen.
Ik neem verder aan dat u verder niet serieus verwacht dat mensen, op het moment dat hun dierbare is opgenomen op de IC, o...pen staan voor gedragsverandering t.a.v. voeding? Wellicht bent u uitstekend in motiverende gespreksvoering en het vinden van een overlap met uw patiënten, maar bij mij in de spreekkamer staan de meeste mensen zelfs in 'rustig vaarwater' niet te springen om hun gedrag te veranderen. Omdat het nu eenmaal erg moeilijk is. Ik denk dat het punt van dhr. Levi heel terecht is - als het in rustig vaarwater al niet gaat, waarom zou je het dan koste wat kost proberen als er een storm raast?
En voor de 'gewone' opgenomen patiënten: het lijkt me fijn als we beginnen met meer keuzeopties qua eten en dat daar eten bij staat dat ook echt lekker is (ja subjectief - daarom meer opties). Maar het merendeel is toch gericht op de oudere patiënt. Begrijpelijk gezien de aantallen, maar toch erg vervelend voor de jongere patiënten op de afdeling. En wat mij betreft worden er voornamelijk vegetarische opties toegevoegd, absoluut. Maar een patiënt heeft tijdens opname geen behoefte aan opgedrongen moraliteit.
[Reactie gewijzigd door Albada, Auke van op 09-12-2023 17:27]
L.A. Horta
Orthopeed , Drachten
Ik deel de mening van collega Levi.
Ziekenhuis is geen plek voor ‘opgedrongen’ veganisme.
K. Pool
Longarts, Beverwijk
Wat een nare polariserende column die afleidt van wat zo belangrijk is: beter zorgen voor mens, leefomgeving en dierenwelzijn. Jammer en niet helpend.
Verzekeringsarts, Oisterwijk
Voortreffelijke column van Marcel Levi. Natuurlijk is het nastreven van gezonde voeding lovenswaardig, maar niet verstandig op een plaats waar stress en doodsangst rondwaart zoals inde wachtruimte van een ic. Troost kan soms ook in een koek zitten!. ...Artsen hebben een grote rol in het ontdekken van ongezonde gewoonten en het ontstaan van ziekten, zoals Doll and Hill door gedegen longitudinaal onderzoek zonneklaar al in de jaren 50 van de vorige eeuw aantoonden dat er een direct verband was tussen roken en longkanker. Maar het nastreven van het opgeven van ongezonde gewoontes is een meer maatschappelijke taak dan een strikt medische. Pas door het verbieden van roken in openbare gebouwen, en het tegen gaan van verkoop van tabak in combinatie met torenhoge accijns is echt effectief. Dat is ook voor voeding het geval. Maak gezonde voeding goedkoop en geef goede voorlichting en laat vooral patiënten en de overheid een grote rol spelen in voorlichting! Dan ontstaat draagvlak en ook inzicht. Paternalisme is het slechtste middel voor verandering van gedrag, ook bij de keuze van voeding en gezondheid.
J.G.M. Hoefnagel
Arts Maatschappij en Gezondheid, Nijmegen
Zou u dan ook het roken weer toe willen staan in de familiekamer bij de IC?
Arts n.p., Apeldoorn
Plaatsvervangende schaamte als arts komt bij me op bij het lezen van deze column.
Gedragsregel 2b uit de gedragsregels voor reageren op de columns spreekt o.a. over respect, niet beledigen, geen denigrerende opmerkingen. Het lijkt me dat dit ook ge...ldt voor de auteurs.
Noblesse oblige............
Lof voor Caring doctors, die op respectvolle wijze naar verandering streeft.
Arts n.p., Apeldoorn
Het was niet mijn bedoeling anoniem te reageren, ik had daar een grijs niet invulbaar vakje.
Hierbij mijn naam: J.E.Romeijn
R.A. Hasselo
farma pensionado , VOORBURG
Marcel voor minister van VWS ,Weet t kaf van t koren op een realistisch -en niet moralistische wijze te scheiden en te duiden.
M.Y. de Lange
Plastisch chirurg , Nigtevecht
Ik ben beslist geen tegenstander van plantaardig voedsel, maar ik verbaas me ook , samen collega Levi, dat juist de kwetsbaarste groep, namelijk patiënten met angst en stress, gedwongen zouden moeten worden op het lastigste moment in hun leven, om a...ls.eerste die overstap te maken. Ik zou vooral willen voorstellen dat beleidsmakers en Raden van Bestuur etc, als.eerste gedwongen worden hun eetpatroon aan te passen. Want het is erg makkelijk om dit soort ingrijpende keuzes voor anderen te maken, als je zelf de vrijheid hebt om te blijven eten waar je je prettig bij voelt.
M.D. Blikkendaal
Gynaecoloog, Den Haag
De columns van Marcel Levi worden zeer goed belezen, hebben een groot bereik en met name zijn visie, daadkracht en brede kennis worden alom geprezen. In dat licht begrijp ik niet waarom hij op deze manier dit thema ter sprake brengt.
De wijze waa...rop initiatieven zoals Caring Doctors een verandering in de zorg en in onze samenleving proberen te bewerkstelligen komt op mij namelijk verre van ‘evangelistitisch’ over (luister bijv. de MC-podcast met Patrick Deckers), is wel degelijk wetenschappelijk onderbouwd (o.a. met WHO-adviezen en Lancet rapporten) en laat ook een ruime marge over voor degenen die zich niet (geheel) aan een plantaardig dieet willen of kunnen conformeren (o.a. het 80-20 principe). Daarnaast zijn er vrij eenvoudig veganistische alternatieven die eiwit- en calorierijker zijn dan een flesje Nutridrink Protein (en bovendien smaakvoller zijn en allicht meer ‘bite’ hebben).
De metaforen die Marcel Levi in deze column aanhaalt allitereren lekker en de superlatieven buitelen over elkaar heen, maar ontbreken de inhoudelijke onderbouwing die ik van hem gewend ben en zou verwachten. Juist in het huidige politieke landschap denk ik dat het beter is elkaar van (on)gewenste veranderingen met zorgvuldig gekozen woorden op inhoud te (blijven) overtuigen, in plaats van mee te gaan in de trend van mooie woorden met weinig inhoud.
D.C.D. van Eerd
HAIO, Amstenrade
Zullen we niet gewoon allemaal iets minder?
Minder polariseren
Minder schofferen
Minder uit de onderbuik reageren
Minder clickbait genereren
Minder zelfgenoegzaam profileren
Minder extreem hyperveganistisch dineren
Minder ultra-bewerkt gemak...svoedsel produceren
Minder overschot aan calorieën consumeren
Minder, minder... alleen dan op een andere manier dan die ene partij wil beweren.
M.J. Fortuijn
Psychiater , Haarlem
Mag deze reactie op de voorkant van het kerstnummer?
L.K. van Tol
Huisarts
Over paternalisme gesproken: waarom wordt er voor mij gekozen dat ik alleen maar roze koeken, snickers of mars kan eten als ik ergens trek in heb en geen snacktomaatjes, snoepkomkommer of noten? Alleen maar de keuze geven en niet de bedoeling hebben ...gedrag perse te moeten veranderen…
J.F. Boer
Huisarts, Drachten
Helemaal juist. Marcel doet me steeds meer denken aan mijn kettingrokende neuroloog in mijn co assistente tijd. Co schap neurologie in Johannesxde Deo zkh in Haarlem, betekende elke dag in een rookhol werken. Ik hoor Dr Janssen nog zeggen: die evange...listen van nieuwe lichting waardeloze dokters proberen hun nog altijd niet bewezen claims van een rookvrij zkh als gezonder. Lazer op. Inderdaad Dr Janssen u bent gelukkig opgelazerd.
P. Staal
Huisarts, Tilburg
Het valt mij op dat tegenwoordig zelfs van wat in een automaat in het ziekenhuis zit een polariserende en denigrerende discussie gemaakt kan worden. Waarbij de ander vooral ontmenselijkt moet worden doordat hij wat anders denkt. Ik heb het gevoel dat... het vrijheid, blijheid principe uit Nederland wegsijpelt, al helemaal als het bij de artsen al verdwijnt.
Een tijdsfenomeen en constatering.
Just saying…..
J.F. Boer
Huisarts, Drachten
Goede constatering en zeker belangrijk dat we stoppen met roken toch? Zo ook stoppen met risicovol voedsel van de giftige bio industrie en stoppen van dierenleed en menselijk leed. Mensen lijden aan suikerverslaving en mooi dat hier polariserend in w...ordt gediscusieerd. Op maatschappelijk niveau moeten we medogenloos afrekenen met slechte ontwikkelingen. Er zijn ook nog steeds artsen die roken en alcohol drinken. Elke arts weet toch dat alles wat een zwangere vrouw niet zou moeten nuttigen, ook niet door de rest van de mensheid genuttigd zou moeten worden. Al was het alleen maar uit solidariteit. En zuivel gebruikers en vleeseters willen het verschrikkelijke dierenleed niet zien. Dat is pas amoreel en terroristisch bijna. We mogen daarover nooit meer de geschiedenis aanhalen geloof ik. Of mag ik daarover wel zeggen: "Wir haben nicht gewust".
J.M. Keppel Hesselink
arts-farmacoloog, Bosch en Duin
Jeee, collega's toch.
Collega Idzenga schoffeert meteen terug met het vreselijke woord 'meneer', collega Windsma struikelt over termen die hi denigrerend vindt, collega van Valderen over de onderbuik en collega van Wijngaarden is ook not happy en v...indt het paternalistisch.
Wat vinden we allemaal veel van elkaar, en ook meteen zo stellig. Is dat niet de ziekte van onze gehele maatschappij, stelligheid en meningen hebben?
Ik voel haarfijn aan in mijn onderbuik dat collega Levi deze blog schrijft om een positieve bijdrage te leveren aan de kwaliteit van leven van de familie van patienten. Die intentie zou ons allen mild moeten stemmen. Kunnen we onze verontwaardiging niet beter kanaliseren naar andere vaarwateren waarin de geneeskunde zich beweegt? Als u begrijpt wat ik bedoel. En het strakste punt is dat herstelende patienten andere en meer eiwitten nodig hebben dat de soja burger....Een ei hoort erbij. mw. Professor Hulst-Steyn-Parve zei dat al in de 70ger jaren toen we alleen een cholesterol-fobie hadden....
J.M.C. van Wijngaarden
Huisarts, Hilversum
Beste collega, de mildheid is juist wat ontbreekt in dit opiniestuk. Dit is een gestrekt been onder het mom van bescherming van een selecte groep patiënten. Deze rol van beschermer had ook heel anders (lees: milder, niet polariserend) verwoord kunnen... worden.
De reden dat ik het woord paternalisme gebruik is mijn verbazing over de ironie. Een groep wegzetten als paternalistisch door zelf even paternalistisch te zijn als wat je over de andere groep claimt.
Zie mijn eerste reactie als een spiegel. De mildheid toon ik al vaak genoeg.
D. Idzenga
SEH arts, Amersfoort
Ik begrijp dat meneer Levi eigenlijk wil dat we ook sigaretten in de automaat stoppen? Of wat is het punt precies?
M. Windsma
HAIO en vegafiel
Deze blog had niet misstaan op GeenStijl en ik denk dat het meeste daar wel mee gezegd is. Zowel wat betreft inhoud als vorm. Waarom toch die denigrerende benamingen als “vegafielen” en alle religieuze metaforen?
Waar hebben we het hier eigenlijk... over? Dat we niet meer overal chips, roze koeken en gehaktballen beschikbaar stellen in de ziekenhuizen? De drama!
Mij bekruipt het gevoel dat u geen Van Dobben kalfsvleeskroket maar een kaassouffle kreeg op de bestuurslunch en daarom het zwaard (pen) heeft opgepakt tegen het vegangelisme (wat dat ook mag zijn).
Ik wens u succes met deze strijd! Voorlopig hoop ik dat wij als mens progressief betere keuzes blijven maken voor de gezondheid van mensen, het voortbestaan van onze planeet, en het welzijn van dieren. Want daar is genoeg wetenschappelijk bewijs voor.
Eiwitten en calorieën zullen we niet tekort komen.
R.R. van Valderen-Antonissen
huisarts, Tilburg
Het woord wat bij mij opkomt na het lezen van dit blog is jammer. Jammer dat een gerenommeerd professor zijn positie en invloed gebruikt om zijn eigen onderbuikgevoel over dit onderwerp eens te etaleren en daarmee naar een groter publiek een boodscha...p afzwakt die volgens mij kristalhelder moet zijn. Misschien is het namelijk zo dat het wetenschappelijke bewijs voor een vegan dieet als gezondere optie flinterdun is, maar wat wel uitgebreid wetenschappelijk is aangetoond is het schadelijke effect van de overmaat aan dierlijke eiwitten en vetten in onze voeding en het schadelijke effect van de bio-industrie op onze leefomgeving (denk aan de uitstoot van CO2, methaan, maar ook directer in de vorm van fijnstof). De gezondheidsschade die voortkomt uit ons dierlijk eten moeten we ons als artsen aantrekken en daar hoort bij dat we onze patiënt duidelijk maken wat de gezondere optie is. Dat doen we toch ook wanneer het bijvoorbeeld gaat om alcoholgebruik?
Terecht is dan de vraag of je een IC-patiënt of zijn naasten hiermee moet lastigvallen, maar dat is volgens mij een kulverhaal. Het is volgens mij de bedoeling om als zorgverleners het goede voorbeeld te geven. Er zijn prachtige voorbeelden, bijvoorbeeld in de ziekenhuizen in New York, waar plantaardig de standaard is geworden. Wil je toch vlees? Geen probleem! Wat blijkt is dat de meeste mensen dan gewoon kiezen voor het plantaardig alternatief en dit nog lekker vinden ook. Dus wat is dan eigenlijk het probleem collega Levi? Of gaat het u misschien om uw eigen broodje kroket tijdens de lunchvergadering? Dan heb ik goed nieuws voor u, er is een heerlijk plantaardig alternatief.
J.M.C. van Wijngaarden
Huisarts, Hilversum
'Messiaans', 'paternalisme', 'dedain'. Ik zou willen toevoegen: 'pot', 'ketel' en 'tendentieus'.