Op mijn bureau ligt een 164 bladzijden dik boekwerk: de Nederlandse Osteoporoserichtlijn. De zoon van mijn collega wilde geneeskunde studeren en moest daarom deze richtlijn uit zijn hoofd kennen voor de decentrale selectie. In Nederland selecteren wij namelijk dokters door ze vlak voor hun schoolexamens richtlijnen uit hun hoofd te laten leren. Zo pikken we de besten eruit. Dachten we…
Het recente faillissement van de grootste Nederlandse producent van generieke medicijnen (InnoGenerics) – die nu toch een doorstart maakt – heeft het geneesmiddelentekort weer op de kaart gezet. Dat steeg in 2022 naar een record. Medisch Contact neemt drie vaak genoemde oplossingen onder de loep met een apotheker en een gezondheidseconoom.
Uit efficiencyoverwegingen zijn ziekenhuizen overgeschakeld naar eenmalig gebruik van materialen. Daarvoor was hergebruik veel gangbaarder. Van dat verleden moeten we leren.
Laatst las ik een overzichtsstudie uit 2016 die aantoonde dat veel lezen onze emotionele betrokkenheid en inlevingsvermogen stimuleert. Een medische faculteit wilde dit gaan inzetten om de ontwikkeling van deze eigenschap te bevorderen bij onze aankomende jonge dokters.
Precies een jaar geleden kwam ik uitgerust terug van een zomervakantie van drie weken met mijn gezin. Ik liep ontspannen de tuin binnen, het hoofd vol fijne herinneringen. Toen ik naar de achterdeur sjokte kwam mijn vrouw met een grote dikke envelop op mij af. De eerdere relaxte uitdrukking op haar gezicht was verdwenen.
Alle geneeskundestudenten krijgen tijdens hun cotijd continu de vraag of ze al weten wat ze gaan doen. Sommige denken geboren te zijn als chirurg (persoonlijk vind ik dat een beetje eng), andere weten zeker dat de ok een plek is die gemeden moet worden. Maar de meeste weten het gewoonweg niet. En dat is ook logisch.
Tom heeft het in zich. Als hij de operatiekamer binnen komt reageert het team goed op hem. Hij heeft natuurlijk leiderschap, maar kent zijn plaats in het systeem. Ook heeft hij humor en zet die nuttig in tijdens zijn werk, waardoor er een ontspannen sfeer ontstaat. Hij is een ‘topchirurg’ in wording en mag zo mijn moeder opereren mocht dat noodzakelijk zijn. Maar om Tom chirurg te laten worden moest hij als schooljongen wel eerst nog zijn wilde haren kwijt.
De meeste collega’s herinneren zich nog wel het moment dat ze als coassistent voor het eerst de operatiekamer binnenliepen. Ook vandaag nog zie ik vaak een trillend gespannen koppie, handjes zwevend voor de borst, niet te hoog en niet te laag, hopende het goede te doen. Zodra de co dichter dan 3 meter langs de steriele tafel loopt….paniek! Vijf minuten later loopt de chirurg fluitend maar rakelings langs dezelfde tafel. Geen reactie.
Onze nieuwe zorgminister is een groot aanhanger van schaalvergroting en het concentreren van de kinderhartcentra is al lang een onderdeel van een droom die hij als EMC-bestuurder al had. Iets vergelijkbaars beschreef hij al in 2018 in de NRC met de titel ‘leve het grote ziekenhuis!’ (Leve het grote ziekenhuis - NRC) Ook in de Kamer herhaalt hij regelmatig dat ook in Noord-Amerika grote centra de norm zijn. Maar is dat een reden voor ons dan maar hetzelfde te doen?
Gisteren sprak ik een collega-chirurg uit Toronto. Hij had geen verpleegkundigen en chirurgen meer op de ok want die hadden allemaal covid. Ook de patiënten op zijn overvolle wachtlijst hadden covid. De tent stond leeg. In Amerika zijn er nu een miljoen infecties per dag. De dam is doorgebroken. Alle maatregelen – anderhalve meter, mondkapjes, teststraten, lockdowns en quarantaines – ten spijt.
We vergeten het wel eens maar de meeste mensen doen dagelijks gemotiveerd hun werk, houden zich aan de maximale snelheid, stoppen voor verkeerlichten en betalen (meestal) belasting. Ook als vader realiseer ik me vaak te weinig wat er eigenlijk allemaal al vanzelf gaat thuis. Ook in de huidige crisis houden de meeste mensen zich aan regels en brengen grote offers. Allemaal voor het gemeenschappelijk belang.
Afgelopen week was ik op bezoek in het Karolinska-instituut in Stockholm, Zweden. Na uitgebreid testen werd ik gastvrij en zonder mondkapje door het hele ziekenhuis geleid. Er was één patiënt op de ic met covid en dertig covidpatiënten op de ic in het gehele land (10 miljoen inwoners). Kortom, de vierde Zweedse golf blijft uit.
Als dokters dragen wij een witte jas. Het is al vaak geschreven: die heeft daadwerkelijk geen enkele praktische functie. Niet voor steriliteit, niet voor de dokter, maar gewoon alleen voor de uitstraling van uw zorgbedrijf. Daarom prijkt er ook een wapen of een clublogo van uw ziekenhuis op de jas (niet omdat de patiënt anders niet weet waar hij of zij is). Pure franchise dus. Bovendien, er bestaat geen wetenschappelijk bewijs dat een witte jas voordeel biedt voor welke medische uitkomst dan ook.
U kent het wellicht nog wel, het liedje van Kinderen voor Kinderen uit de jaren tachtig. Dat zou nu nooit meer zo succesvol zijn, omdat kinderen die te dik zijn steeds minder een uitzondering vormen. Gisteren zat ik met mijn dochtertje op de Vismarkt in Groningen en we keken samen naar de mensen die voorbijliepen en plotseling realiseerde ik me: meer dan de helft van de mensen op de Vismarkt was veel te dik.
Krap drie maanden geleden kwam ze voor het eerst op mijn poli. Een jonge vrouw. Fit, energiek maar bij het paardrijden pijn in de linkerflank. Toch maar even een check en via de huisarts en via de internist lag ze al vrij snel onder de CT-scanner. De uitslag, een gigantische bijniertumor in de linkerbovenbuik deed haar leven op haar grondvesten schudden.
Op 23 januari 2017, vlak na de inauguratie van Trump maakte Arjen Lubach wereldwijd furore met de satirische video 'America First, The Netherlands Second.'
De aarde is 4,5 miljard jaar oud en de mens 140 duizend jaar. Als je dat in perspectief zet betekent dat als je het leven van de aarde beschouwt als één dag, wij als mens pas drie seconden op planeet aarde wonen.
‘Er is licht aan het eind van de tunnel’ en vele andere hoopgevende zinnen werden eind december door onze politici uitgesproken toen een vaccin dichtbij leek te komen. Snakkend naar het vertellen van een goed verhaal hielden ze de burger deze prachtige worst voor. Maar wij dokters weten dat een patiënt (of in dit geval een land) in onzekere tijden gouden bergen beloven the first thing not to do is.
Afgelopen september kwam ik, na de covid-zomer, onze coassistent weer tegen op onze afdeling. Die had ik in maart voor het laatst gezien en was weer terug om haar stage af te maken. We liepen visite alsof er niets gebeurd was, maar in werkelijkheid had ze vijf maanden thuisgezeten, wachtend op een telefoontje van de faculteit.
Na het kijken van de documentaire David Attenborough: A life on our planet had ik even een sterke struisvogelgedachte ‘waarom moet ik juist nu net weer leven in de tijd van smeltende gletsjers en polen?’.
In Groningen vindt elke twee jaar een bijzonder project plaats. De Summer School Oncology. Al vele decennia komen studenten uit de hele wereld naar Groningen om oncologische kennis te delen in een tiendaagse intensieve cursus die je alles leert over kanker. Medisch studenten vertrekken tien dagen later weer huiswaarts met een bak aan kennis, een netwerk aan nieuwe vrienden en een ervaring rijker.
Op 14 december van het jaar 1503 werd in het Zuid-Franse Saint-Rémy-de-Provence een jongen geboren met de naam Michel de Nostredame, tegenwoordig ook wel bekend als Nostradamus. De jongen werd apotheker, maar zijn bekendheid verwierf hij met zijn vele voorspellingen door middel van de astrologie. Hij voorspelde de Tweede Wereldoorlog, ‘nine eleven’ en de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki.
De buitenwereld heeft het idee dat de afgelopen maanden bij alle zorgverleners de stoom uit de oren kwam. ‘Hart voor de zorg’, geklap, bergen met ‘bedankchocola’ en gratis koffie op de afdeling.
In 2002 zat ik vanuit mijn studentenhuis te kijken naar de begrafenisstoet van Pim Fortuyn. Rijen dik stonden de mensen langs de snelweg, op bruggen, op boomtakken, terwijl de auto met de kist naar de begraafplaats reed. Allemaal deden ze iets wat ik eerder bij een rouwceremonie nog niet eerder had gezien: klappen. Massaal klappen. Het hield niet op, het hele land klapte.
Oncologisch chirurg Schelto Kruijff ziet in Malawi hoe kwetsbaar albino’s daar zijn en ervaart hoe machteloos je als dokter bent in een arm land met zoveel schaarste. Tevergeefs probeert hij een 14-jarige albinojongen met een grote tumor in zijn gezicht te helpen.
