We hebben roofbouw gepleegd op de sociale schatkist van onze jongeren

Afgelopen september kwam ik, na de covid-zomer, onze coassistent weer tegen op onze afdeling. Die had ik in maart voor het laatst gezien en was weer terug om haar stage af te maken. We liepen visite alsof er niets gebeurd was, maar in werkelijkheid had ze vijf maanden thuisgezeten, wachtend op een telefoontje van de faculteit. Geen inkomsten, geen werk, communicatie of perspectief. We liepen daar die dag alsof het nog steeds maart 2020 was, maar het was inmiddels september. Een grote brok tijd uit haar leven was verdampt.

Toen ik middelbare scholier en later student was, liet ik ook veel tijd verdampen. Althans dat leek zo. Nu begrijp ik dat ik mij in de hoognodige sociale speeltuin begaf. Het meeste van die tijd bracht ik namelijk door met vrienden. Soms rolden we ’s ochtends om 5 uur de kroeg uit, dan weer reisden we met de trein door Europa van stad naar stad of organiseerden we kinderkampen en bedachten de mooiste grappen. We discussieerden meestal over weinig relevante en heel soms over meer relevante onderwerpen en we studeerden soms ook nog. Deze tijd leerde mij hoe te functioneren in een groep en samen te werken met anderen: een sociale schatkist waaruit een mens de rest van zijn leven kan putten.

Maar afgelopen jaar hebben we roofbouw gepleegd op deze schatkisten van onze jongeren. Middelbare scholieren zoals mijn eigen 14-jarige zoon zag ik verstoken van sociaal contact, wegkwijnen achter een laptop. Maar ook medisch studenten en onderzoekers moesten snel het ziekenhuis uit naar huis en kwamen als ze pech hadden ook nog in thuis-quarantaine terecht. Onze eigen assistenten chirurgie die het vak chirurgie op de operatiekamer moeten leren, werden juist naar corona-afdelingen gestuurd, niet altijd met een duidelijk omlijnd plan bleek later. Want toen we afgelopen zomer een landelijke enquête ter evaluatie uitvoerden bleek inderdaad dat de meeste assistenten chirurgie gedurende een groot deel van hun opleiding kwaliteit hebben moeten inleveren (85%) en daardoor leek ook burn-out vaker op te treden dan normaal.

Wat zegt dit allemaal precies? Natuurlijk was er sprake van overmacht, maar het zegt ook wel veel over hoe we omgaan met onze jongeren, ons kapitaal, when the going gets tough. Hebben we ze geleerd dat als het serieus wordt ze beter thuis kunnen blijven en hen zo weinig mogelijk te betrekken bij de aanpak van dit probleem? Niet zo verstandig, lijkt mij, want jongeren hebben juist veel vaardigheden die de oudere generaties ontberen en die nu, in het tijdperk van versnelde digitalisering, zo hard nodig zijn. Maar ze liggen in bed tijdens de les of college, ingelogd met het scherm op zwart. We korten hun primaire behoefte aan sociaal contact en de politie viel zelfs huizen binnen en deelde corona-boetes uit. De speeltuin werd gesloten.

Laten we onze eigen tijd niet vergeten waarin we onze schatkist ruim vulden, de een thuis, de ander op school, anderen tijdens het studeren. Velen van ons hebben dat bedrag al op de sociale bankrekening staan en we hebben er dagelijks profijt van. We denken te licht over wat het betekent om nu al bijna de helft van je studententijd te moeten inleveren en achter een scherm geplakt te zitten (digitaal studeren is niet hetzelfde als een studententijd). Natuurlijk verdienen volle feestbussen op dit moment niet de schoonheidsprijs, maar de heksenjacht van de media gevoed door onze eigen nieuwsgierigheid lijkt mij ongepast. Laten we mild zijn voor onze jongeren en hen een hart onder de riem steken in deze lastige tijd.

De meesten van ons hebben ook allemaal dik genoten van de tijd waarin alles wat moest ook morgen kon.