Blogs & columns
Menno Oosterhoff
Menno Oosterhoff
3 minuten leestijd
Blog

U hoeft het niet te snappen

Ter nagedachtenis aan Zoraya ter Beek

3 reacties

‘U hoeft het niet te snappen, u hoeft het niet met me eens te zijn, u hoeft er niet achter te staan. Maar oordeel niet. U weet niet waar een ander tegen vecht. Dat is wat ik mee wil geven. Denk daar eens aan, ook als ik er straks niet meer ben.’

Gisteren overleed Zoraya ter Beek (29). Ze heeft zich jarenlang op onnavolgbare manier ingezet voor meer begrip voor mensen met een psychische aandoening en een euthanasiewens. Ze wist waar ze het over had, want ze was goed geïnformeerd en had zelf zo’n wens.

Haar commentaren op Twitter waren altijd scherp, strijdbaar, maar niet agressief. Ze bezat de kunst beslist te zijn zonder de nuance te verliezen. Helaas heeft ze haar account enkele weken terug verwijderd. Ze had een interview gegeven aan een Amerikaanse krant, maar het uiteindelijke artikel deed geen recht aan haar en had haar uitspraken verdraaid. Ze voelde zich belazerd en had het ermee gehad om zich nog publiekelijk in te zetten. Daarbij speelde wellicht mee dat ze in diezelfde tijd een hele nare ervaring had gehad met het SCEN-consult. Dat staat als naschrift bij het prachtige interview van Onno Bosma met haar en haar vriend. Onno Bosma schreef het boek De jas met alle kleuren over zijn leven met zijn partner Ella Vogelaar, de ex-minister, die zelf een einde aan haar leven maakte. En nu doet hij interviews met mensen die op een of andere manier betrokken zijn bij euthanasie vanwege een psychische aandoening. Ook dat helpt om beter te begrijpen wat het betekent om ondraaglijk en uitzichtloos te lijden ten gevolge van een psychische aandoening. Een doel dat ook Zoraya zich gesteld had en waarin ze meer dan geslaagd is.

Nu haar Twitteraccount niet meer bestaat kunnen we haar uitspraken daar niet meer lezen. Maar gelukkig was ze ook elders actief. Ze sprak ook op het eerste congres over euthanasie voor en door mensen met een psychische aandoening, was in de podcast van Bram Bakker en gaf talloze interviews.

Eén uitspraak van haar wil ik eruit lichten. Mensen zeiden vaak tegen haar: ‘Waarom wil jíj nou dood. Je ziet er leuk uit, hebt een lieve vriend, leuke vrienden en een mooi huis.’ Haar reactie daarop was: ‘Dat zeg je toch ook niet tegen iemand met een hersentumor?’ In eerste instantie schrok ik even terug van deze uitspraak. Want, hoewel ik me al een leven lang inzet voor het serieus nemen van psychische aandoeningen kwam bij mijzelf toch ook even de gedachte op: ja maar een hersentumor is een echte ziekte, echt ongeneeslijk, daar ga je echt aan dood. Maar ze had natuurlijk volkomen gelijk. Ook zij had een echte ziekte, die ongeneeslijk was gebleken. Een ziekte waaraan je fysiek gezien misschien niet doodging, maar waar niet mee te leven viel. Mentaal terminaal. Ook psychische aandoeningen kunnen dodelijk zijn. 1 procent van de mensen maakt ooit een eind aan zijn leven en 90 procent daarvan heeft een psychische aandoening. Even voor de goede orde. Gelukkig geldt dit rampscenario niet voor het merendeel van psychische aandoeningen. Maar voor Zoraya helaas wel.

Om een euthanasiewens vanwege een psychische aandoening te ‘snappen’ is luisteren naar en spreken met mensen met zo’n wens van wezenlijk belang. Voor mij heeft dat zeker zo gewerkt en Zoraya heeft daarin een grote rol gespeeld.

Vaarwel, ik zal je missen.

P.S. Zoraya heeft dit blog nog gelezen en was akkoord met plaatsing.

Denk je aan euthanasie? Bespreek het met je huisarts of behandelaar.

Denk je aan zelfdoding? Bel 0800-0113 of chat op www.113.nl

Lees meer over dit onderwerp

euthanasie psychiatrie
  • Menno Oosterhoff

    Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater en initiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • M. Groeneveld

    AIOS interne geneeskunde

    Afgelopen jaar ben ik met Zoraya in contact gekomen op op Twitter nadat zij een vrij heftig bericht plaatste over haar euthanasie wens. Tot aan dit contact was ik fel tegen maar van Zoraya leerde ik de vele nuances die hier spelen. Zij heeft mijn kij...k (en die van vele anderen) op euthanasie bij psychisch lijden definitief veranderd. Het was bijzonder knap hoe zij zich in al deze verschillende mensen en meningen kon verplaatsten. Ik zal haar nooit vergeten. Dankjewel dat jij haar hier op deze manier herdenkt...

    • M.D. Oosterhoff

      Psychiater, Thesinge

      Wat goed dat je door naar haar te luisteren het bent gaan begrijpen. Vaak wordt er over de patiënt gepraat, maar met hem/haar praten is zeker wat dit onderwerp betreft zo ontzettend belangrijk. Dood willen omdat het lijden t.g.v. een psychische aando...ening ondraaglijk is niet altijd een behandelbaar ziekteverschijnsel. Soms is het een volstrekt invoelbare en begrijpelijke beslissing, die de meeste mensen zouden nemen as ze in een dergelijke situatie verkeerden. Zoraya vroeg niet eens om begrip, maar ze vroeg om er niet over te oordelen. De manier waarop ze daar jaren voor heeft gestreden is onnavolgbaar en verdient diep respect. Ik ben blij, dat jij dat ook ziet

  • Patient advocate borstkanker en erfelijke aanleg borst- en eierstokkanker, Huissen

    Dankjewel, Menno, voor alles wat je doet. De wereld zou er een stuk mooier uitzien als mensen wat minder over anderen zouden oordelen. RIP Zoraya. Ze heeft stenen verlegd op aarde.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.