Psychiaters zijn zeer terughoudend om zelf euthanasie toe te passen bij hun patiënten. Het gaat immers om het doden van een lichamelijk gezond persoon. Authanasie, ofwel steun en advies bij zelfeuthanasie, biedt volgens psychiater Johan Havenaar een waardige en minder schuldbeladen uitweg.
Bijna de helft van de psychiaters (in opleiding) ervaart momenteel emotionele uitputtingsklachten en één op de vijf overweegt zelfs om te stoppen met het vak. Dit blijkt uit onderzoek van De Jonge Psychiater.
Het aantal keren dat euthanasie werd verleend aan mensen met een psychiatrische aandoening nam vorig jaar toe met 20 procent, zo blijkt uit de jaarcijfers van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE). Het Expertisecentrum Euthanasie (EE) heeft de indruk dat dit in toenemende mate door de eigen behandelaar wordt verleend.
Geleidelijk afbouwen van onder meer antidepressiva, antipsychotica en benzodiazepines is belangrijk, maar in welk tempo blijft onduidelijk. Dat blijkt uit een review over dit onderwerp van Christiaan Vinkers e.a. in Molecular Psychiatry.
Een recent Nederlands onderzoek werpt nieuw licht op elektroconvulsietherapie (ect) als behandeling voor depressie. Het toont aan dat ect niet alleen veilig is, maar ook nieuwe hersenverbindingen stimuleert die wellicht bijdragen aan het herstelproces.
Sinds tien jaar is er een kleine speler binnen de specialistische ggz, BuurtzorgT, die bestaat uit zelfsturende kleine wijkgerichte behandelteams. Zonder managers, met weinig administratie en nauwelijks wachtlijsten. Medisch Contact vroeg twee enthousiaste psychiaters waarom ze juist daar werken.
Hij wordt wel vaker opgenomen op de psychiatrischeopnameafdeling waar ik als psychiater werk. Hij is vriendelijk, maar heel chaotisch. Hij is inmiddels van middelbare leeftijd, maar ziet er toch nog jeugdig uit. Zijn haar is warrig, piekerig, en zijn Italiaanse bruine schoenen zijn al lange tijd niet meer gepoetst. Zijn overhemd steekt uit zijn spijkerbroek.
De Noord-Nederlandse ggz-instelling Lentis gooit het over een andere boeg en richt zich voortaan alleen nog op gespecialiseerde ggz. Hiermee wil Lentis het hardnekkige personeelstekort en de toenemende zorgvraag het hoofd bieden. De keerzijde hiervan is echter wel dat Lentis met de basis-ggz stopt.
Kun je bij patiënten met ernstige depressie binnen een week voorspellen of een antidepressivum zal werken? Met de inzet van kunstmatige intelligentie, hersenscans en klinische gegevens van de individuele patiënt zou dat op den duur mogelijk moeten zijn. Dat laten Maarten Poirot e.a. (Amsterdam UMC, Radboudumc) zien in een studie, verschenen in American Journal of Psychiatry. Maar niet iedereen is overtuigd.
‘In de geschiedenis van de psychiatrie verandert er van alles, is er een voortdurende opeenvolging van geprefereerde behandelmethoden, maar onveranderlijk is de dominante aanwezigheid van dwang’, schrijft Koos Neuvel in De dwangbuis.
Patiënten die meer dan twintig keer per jaar contact hebben met de huisartsenspoedpost blijken vaker niet-urgente vragen te hebben, en vaker psychische problemen, in vergelijking met niet-frequente gebruikers. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel.
Een jonge vrouw die voortdurend zegt dat ze de kleindochter van koningin Beatrix is, een man die geregeld de duivel ziet of een bejaarde man die almaar denkt dat zijn vrouw door iemand anders is vervangen: ze hebben alle drie last van een waanstoornis, al dan niet in het kader van schizofrenie. In de zeventiende eeuw hadden ze daar één term voor: melancholie, eeuwenlang de parapluterm voor bijna alle psychiatrische ziektebeelden.
Het idee van precisiegeneeskunde is dat je van tevoren nauwkeurig weet welke patiënt op welk type behandeling goed zal reageren. En dat machinelearning zeer goede diensten kan bewijzen bij het bepalen daarvan. Meestal houdt dit in dat zo’n voorspellend AI-model langs de weg van machinelearning is getraind op een dataset waarvan de uitkomst – zoals de respons op een bepaalde behandeling – al bekend is. Probleem is alleen dat deze modellen doorgaans niet worden getest op nieuwe patiënten in een andere context.
Met Safe Place maakte Juraj Lerotić een van de onthutsendste films van het jaar over een bureaucratisch zorgsysteem waarin geen oog is voor de acute geestelijke nood – depressie, bipolair, schizofrenie? – van een man wiens broer en moeder alles op alles zetten om hulp voor hem te vinden.
Het monumentale wandkleed ‘Epic of the Mind’ van de Frans-Nederlandse kunstenaar Laurence Aëgerter is een eerbetoon aan de wonderbaarlijke menselijke geest met zijn rijkdom aan verbeeldingen en kwetsbaarheid.
Psychedelica vinden steeds vaker de weg naar de spreekkamer. Is de politiek er ook rijp voor?
‘Het werk dat je als je klaar bent gaat doen, is niet anders dan het werk dat je al deed’, hoor ik van alle kanten. ‘Je bent zo gewend.’
Ze wordt als een KOPP-kind geboren, een moeder met anorexia en een vader met een alcoholprobleem. Zeven jaar lang groeit ze op in het geschreeuw en gescheld van beide ouders alvorens het vechthuwelijk strandt in een vechtscheiding. Papa vertrekt en laat haar bij haar moeder achter. Ze reageert op de situatie met lastig gedrag, de leerkrachten weten zich geen raad.
Voordat je begint als aios psychiatrie doe je er goed aan een goedbetaalde artsenbaan te nemen, want je voorafgaande werkervaring is van invloed op wat je aan het eind van de maand op je bankrekening vindt.
Sinds de Wet verplichte ggz (Wvggz) is ingevoerd, bewegen zorgverleners in de psychiatrie mee met deze dwangwet. Maar de wet sluit nog altijd niet aan op de praktijk. Medisch Contact liep mee met de piketdienst van het FACT-team van Antes in Rotterdam-Capelle. ‘Moet je zien, dit formulier!’
Psychiaters Kit Vanmechelen, die zeven jaar lang werkte voor het Expertisecentrum Euthanasie, en Menno Oosterhoff, die second opinions uitvoerde voor patiënten met een euthanasiewens en zelf ook ervaring heeft met de uitvoering, schreven het boek Laat me gaan, over euthanasie bij psychiatrische aandoeningen.
Afgelopen voorjaar had hij zich na een paar ernstige pogingen om zijn leven te beëindigen bij ons gemeld. Hij wilde euthanasie. Liever vandaag dan morgen. Al die jaren had hij zijn sterke doodswens voor ons verborgen gehouden. Hij wilde ons er niet mee lastigvallen en het heft in eigen hand houden.
‘Het is hier een gekkenhuis’, zegt een patiënt op de high intensive care. Het zet me aan het denken. Vroeger noemden we de psychiatrische instelling exact zo. De HIC is de afdeling voor de acuutst zieke patiënten. De eerste keer dat ik als coassistent de high intensive care oploop, weet ik niet waar ik ben beland.
Patiënten met een therapieresistente ernstige depressie hebben waarschijnlijk meer baat bij esketamine dan bij de standaardbehandeling van hun ziekte. Esketamine is een vorm van ketamine die wordt toegediend als neusspray.
Psychiaters worstelen als beroepsgroep met de toegenomen vraag naar euthanasie onder patiënten met een psychische aandoening en met het appel dat dit op hen doet. Is het tijd voor een cultuuromslag in de psychiatrie? Medisch Contact sprak met psychiaters en de bestuurder van Expertisecentrum Euthanasie.
