Executieve functies

‘Uw kind heeft prima resultaten, maar het moet nog werken aan zijn executieve functies.’ Ik kijk zoekend naar de intern begeleider (ib’er) van de basisschool van mijn kind. ‘Dat zijn vaardigheden die te maken hebben met planning, concentratie en emotieregulatie’, legt ze uit. ‘Het valt ons op dat hij vaak zijn spullen kwijt is, en vergeet om huiswerk voor te bereiden.’

Ah, nu gaat er een lichtje branden. De rugtassen, jassen, drinkbekers en broodtrommels die we afgelopen jaren zijn kwijtgeraakt zijn me niet ontgaan. Hoewel herkenbaar uit mijn eigen schooltijd, heette dat toen slordig en chaotisch. Ik kreeg meestal het advies dat ik beter moest opletten. Terwijl ik nog even mijmer over rapporten van vroeger, blijkt het gesprek met de juf en de ib’er gewoon door te zijn gegaan. Ik probeer bij de les te blijven, omdat ik vrees dat het anders snel duidelijk zal worden waar die executieve functies vandaan komen.

Na het gesprek, waarbij uiteindelijk besloten is dat ons kind begeleid gaat worden door een coach, sta ik verbaasd buiten. Online blijkt het versterken van executieve functies een populaire aangelegenheid; ik vind diverse zelfhulpboeken om mij hierin te verdiepen. Ik ben niet enthousiast over de oplossing: een coach op de basisschool, is dat nou écht nodig?

Tegelijkertijd realiseer ik me dat het bespreekbaar maken van executieve functies wel behulpzaam kan zijn om specifieke leerdoelen op te stellen op dit gebied. Het advies om ‘beter op te letten’ heeft mij nooit geholpen om mijn vaardigheden wat betreft planning en organisatie te verbeteren. Ik vind het verfrissend dat de verstrooidheid van mijn kind niet wordt gezien als een onveranderlijke karaktereigenschap, maar als een vaardigheid die hij kan ontwikkelen. In werksituaties kan me dat ook helpen om te zien hoe ik iemand kan trainen. ‘Die collega heeft altijd zo’n chaotisch verhaal bij de ochtendoverdracht’ kan ik dan vervangen door: ‘Die collega heeft hulp nodig bij het structureren van de overdracht na een nachtdienst.’

Ik heb vaak genoeg gesprekken gehad met feedback waarbij gesproken werd over mijn eigenschappen en over verbeterpunten. Maar het uitwerken van hóé je dat dan gaat verbeteren, en hoe je dat kunt vervolgen en monitoren, daar schort het nog weleens aan. Specifiek op het gebied van emotieregulatie zou ik graag meer gerichte feedback zien. Op LinkedIn wonden we ons massaal op over de matige (telefonische) bejegening van een huisarts in een recent praktijkperikel (‘Geen gehoor’). Maar hoe vaak observeren we de communicatie van aiossen/collega’s aan de telefoon? Hoe vaak krijg je specifiek feedback hoe je dat moet doen, als je óók heel druk bent, een uitlopend spreekuur hebt en je net gebeld bent door school dat je kind koorts heeft?

Ik hoop dat ik het op de basisschool niet elke keer hoef te hebben over executieve functies. Maar op de werkvloer wil ik het wel méér hebben over executieve functies.