Complicatie, incident of fout? Leer ervan
10 reactiesHet was maar een klein ongelukje. Een man van in de 80 struikelde thuis over zijn vloerkleedje. Hij belandde in het ziekenhuis en aldaar bleek er sprake van een gebroken heup. Hij wilde graag geopereerd worden. Natuurlijk is dat niet zonder risico’s, maar ‘heupjes’ doet het ziekenhuis aan de lopende band. Dat moet wel goed komen. Dacht hij.
Dus ging de man ging voor een operatie en die verliep ongecompliceerd. Maar later, bij het overtillen van de patiënt, gleed zijn been van het bed. Met zijn fragiele huid was het niet zo verwonderlijk dat hij daarbij een scheurwond opliep.
Nadien verliep de opname behoorlijk gecompliceerd. Zo herstelde de scheurwond niet en kreeg hij een pneumonie. Ondanks alle inspanningen van de specialisten, overleed hij. De nabestaanden schrokken erg, maar waren vooral heel boos. Hun naaste kwam voor een ‘eenvoudige’ ingreep en nu is hij dood.
Hij kwam voor een ‘eenvoudige’ ingreep en nu is hij dood
Ze voelden zich niet serieus genomen door de medici en willen nu graag met mij, de schouwarts spreken. ‘Zijn er fouten gemaakt?’, vragen ze zich af. ‘En waarom wordt er niet naar ons geluisterd?’
Vanwege de gebroken heup bespreek ik de casus met de officier van justitie. Is hier sprake van een misdrijf? We concluderen van niet. Voor het strafrecht houdt het hier op. Maar zit hier een probleem in de kwaliteit van de geleverde zorg? Is er een tekortkoming in het zorgproces? Ik vind dat het ziekenhuis verder onderzoek moet doen naar de gebeurtenissen.
De nabestaanden willen niets liever. Ook zij snappen dat dokterswerk nog steeds mensenwerk is. En dat fouten maken er soms bij hoort. Maar als dat zo is, moeten we het erkennen en ervan leren. Zodat de zorg voor patiënten steeds een stukje veiliger wordt.
Meer van Chun Sing Chiu:
L.H. Sie
internist niet practiserend, Purmerend
Ieder persoon, ook de heel oude, die een heupfractuur oploopt, verdient een kans op een leefbaar leven (en niet zoals in de "goede oude tijd" bedlegerig wegens de niet te opereren heup aan niet te voorkomen decubitus tot op/in het bot met sepsis lett...erlijke weg te rotten en na maanden van ellende alsnog te overlijden), tenzij dit door andere bijkomende ziekten vooral dementie maar ook ernstig hartfalen, respiratoir insufficientie niet nuttig wordt geacht, niet haalbaar is.
Dat hierbij bij 80 jarigen de eenjaarsmortaliteit 20% bedraagt nemen wij op de koop toe, beter dan de ellende die wij in het verleden zagen, zoals ik
tijdens mijn opleiding nog heb meegemaakt.
Echter, om deze risicovolle ingreep als een "kleine ingreep" af te doen getuig niet van realiteitszin bij behandelaars en hierdoor de familie.
Gevoelsmatig lijkt het daar te zijn misgegaan, te kortschietende voorlichting over de grote risico's bij deze bejaarde 80 jarige man.
Dat patiënt vervolgens na de ingreep aan complicatie op complicatie overleed, dat zit in de genoemde 20% éénjaars overlijdensrisico begrepen, ik betwijfel sterk of er sprake van een medische fout is, eerder een uiting van hoe kwetsbaar zeer ouderen zijn.
Het mag bekend zijn dat klachten van patiënten en hun familie over de medische behandeling meestal door tekortschietende communicatie tussen behandelaars(team) en patiënt en hun familie worden veroorzaakt, niet zo zeer de afloop van het ziekteproces.
Arts
Absoluut een waardevolle toevoeging!
Forensisch arts KNMG
Bericht van de auteur:
Fijn dat de column zoveel reacties oproept. Ik wil de lezer zeker bewegen tot het reflecteren op het zorgsysteem, communicatie en incidentenmanagement.
De lezer wil ik hiertoe actief aanzetten. De titel van de column is wat o...ngelukkig gekozen door de redactie (zal tot aanpassing vragen): ik wil namelijk niet beweren dát hier een fout is gemaakt, maar wél dat dit onderzocht moet worden, zoals u kunt lezen in een van mijn alinea’s. Nergens beweer ik dat het aan de zorgverleners heeft gelegen, of dat zij een fout hebben gemaakt. Absoluut niet wat ík denk namelijk. Dus niemand hoeft zich persoonlijk aangevallen te voelen.
Van incidenten en mogelijke incidenten hoort men te leren, bijvoorbeeld door het maken van een VIM melding. En transparantie en open communicatie horen hierbij.
Ligt het bijvoorbeeld aan onderbezetting? Is er sprake van structureel overwerk (oververmoeidheid)? Zijn de gebruikte materialen niet goed? Is er sprake van een gebrekkige training? Zo ja, hoe lossen we dit op en maken we het veiliger? Dat soort vragen wil men beantwoorden bij dergelijke onderzoeken.
De opmerking van Erik Wannee kan ik alleen maar ondersteunen. Het werk van een forensisch arts bestaat uit o.a. uit het spreken met zowel nabestaanden als betrokken hulpverleners. Een conclusie trekken of het incident betreft, of complicatie, of calamiteit dan wel medische fout, is vaak niet direct mogelijk. Regelmatig is het advies dan ook: doe verder onderzoek. Zoals ook verplicht in de Wkkgz en door de IGJ gehandhaafd. https://www.igj.nl/onderwerpen/calamiteiten/melding-doen-van-een-calamiteit
En helemaal mee eens dat we moeten waken voor het gebruik van verkleinwoordjes. De tekst tussen ‘aanhalingstekens’ zijn de woorden die de nabestaanden gebruikten en daarom is dit tussen aanhalingstekens gezet. Het laat maar eens zien dat in tekst zoveel kracht zit en er verkeerde aannames hierdoor kunnen ontstaan. Wij als zorgverleners spelen hier een grote rol in.
[Reactie gewijzigd door op 11-05-2024 01:16]
Adviseur zorg/anesthesioloog np, Den haag
Waarom is dit een fout? Waarom is dit artikel zo suggestief opgeschreven? Waarom doet de schrijver het doen voorkomen of hij erbij was?
Een kwetsbare patiënt krijgt een complicatie. Dat kan gebeuren. De knik in de levenslijn die klinische dokters m...aar al te goed kennen.
Een schandalig suggestief en veroordelend case report van een collega die de kliniek niet meer
kent. En ja... waarschijnlijk zijn er in de communicatie zaken niet goed gegaan.
Forensisch arts KNMG, Rotterdam
Beste (oud)collega,
Met verbazing zie ik u beweren dat een forensisch arts geen klinische blik zou hebben.
Ik vrees dat uw kennis over ons vak niet up-to-date is.
Woorden als ‘suggestief’ en ‘schandalig’ zal ik niet gebruiken, wel wil ik u op vrie...ndelijke toon corrigeren.
De hoofdtaak van menig forensisch arts is het leveren van patiëntenzorg op huisartsgeneeskundig niveau, met uitschieters naar de acute geneeskunde, psychiatrie en verslavingszorg. Deze medisch inhoudelijke kennis komt logischerwijs zowel praktisch als theoretisch aan bod tijdens de 3-jarige landelijke RGS erkende opleiding tot forensisch arts, welke inmiddels reeds meer dan 5 jaar bestaat.
Enkele voorbeelden? Gisteren is tijdens mijn dienst een patiënt verwezen naar de spoedeisende hulp om een longembolie bij vermoeden van DVT uit te sluiten, is een patiënt met een fractuur gezien, menig wond gehecht, menig patiënt met intoxicatie beoordeeld, ruggespraak gehouden met een internist in verband met infectieziektenbestrijding bij een zedenslachtoffer, is overlegd met de acute dienst psychiatrie, een man na een hoog-energetisch trauma gescreend en kreeg ik een patiënt overgedragen die eerder door mijn collega tijdens de nachtdienst intra-musculair medicamenteus moest worden behandeld uit veiligheidsoverwegingen.
Kortom, een forensisch arts is weliswaar OOK gemeentelijk lijkschouwer, maar 70 /80 % van mijn/ons werk bestaat uit hulpverlening aan levenden. Vanuit medisch perspectief als behandelend arts in de vorm van patiëntenzorg, én vanuit juridisch perspectief (Waarbij u moet denken aan sporenonderzoeken en rapportages voor Veilig Thuis en de strafrechtketen, welke hopelijk resulterend in preventieve geneeskunde).
Ik had u willen uitnodigen eens een dienst mee te lopen, maar dankzij de verbeterde aandacht voor ons vak gedurende de studie geneeskunde, onder andere bij het Erasmus MC, bestaat er voor menig co-assistent alhier reeds jaren een wachttijd van meer dan een jaar. Daarnaast krijgen we steeds vaker verzoeken van praktiserend artsen, waar met moeite gehoor aan gegeven kan worden, dus de prioriteiten liggen logischerwijs elders.
Met collegiale groet,
Fijne dag,
Paul van Dorst
Forensisch arts
[Reactie gewijzigd door op 15-05-2024 11:12]
E. Wannee
Forensisch arts
Waarom werd deze reactie anoniem geschreven? Wat is er suggestief aan het artikel? Waaruit zou kunnen blijken dat de auteur doet alsof hij er zelf bij geweest is?
Chun doet gewoon netjes zijn werk als forensisch arts. Een belangrijke taak daarbij vl...oeit voort uit het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens, namelijk dat iedereen die overlijdt recht heeft op een zorgvuldig onderzoek naar diens overlijden. Dat onderzoek heeft plaatsgevonden, mogelijk verwijtbaar handelen is getoetst en vervolgens is daaruit een conclusie getrokken die heeft geleid tot een advies aan de zorgverlener.
[Reactie gewijzigd door Wannee, Erik op 10-05-2024 22:51]
D.C.D. van Eerd
Huisarts , Amstenrade
De eenjaars mortaliteit na een heupfractuur boven de 65 ligt om en nabij de 25%!
Helaas realiseren weinigen zich dit en is er onder zowel zorgverleners als patiënten nog weinig aandacht voor (bewezen effectieve) valpreventieve interventies.
Zo o...ok een van mijn patiënten, 75+, die met haar kapotte schouder na een tweede val in korte tijd wel naar de orthopeed wilde, maar toch echt niet ging meedoen aan die "bejaardengym"...
Uroloog, Nijmegen
Het is natuurlijk een grote misvatting dat een operatie voor een heupfractuur bij een 80-jarige “een kleine ingreep” is; deze gaat nl gepaard met significante mortaliteit, ook als de operatie zelf vlekkeloos verloopt.
Goed verwachtingsmanagement ho...udt in dat dit vantevoren duidelijk met patiënt en familie besproken wordt!
Chirurg, Hoek van Holland
Als we alle verkleinwoordjes nu eens stoppen; er zijn geen kleine ingreepjes, zeker niet bij 80-jarigen. “Heupjes” zijn in deze categorie altijd(!) al het topje van de ijsberg van meestal veel co-mobiditeit.
Maar die “woordjes” die er toe doen….dui...delijk communiceren en nooit verkleinen!
A. G?bel
Huisarts, Amstelveen
TOP van de ijsberg dus…. :-)