De vijandelijke vriend

Op haar T-shirt stond met grote letters ‘Nirvana’; nou niet bepaald wat ik verwachtte bij een meisje van 14. ‘Ik vind het gewoon mooi’, zei ze en ging zitten. Wat een leuk kind, dacht ik meteen, leuk, maar niet doorsnee. Dat bleek ook.

Ze had al meer psychiaters en psychologen versleten dan menig volwassene. Ze werd geteisterd door allerlei angsten, waarvan die voor bijen voorbij was, die voor poezen min of meer te doen was, maar die voor braken beheerste haar leven. Ze was er constant mee bezig, met eten, als ze maar iets voelde in haar buik, als ze eten rook, als ze aan eten dacht... het hield niet op. Naar school gaan ging niet meer, dus er was een heel blik hulpverleners opengetrokken om haar heen: de mentor, de leerplichtambtenaar, de jeugdarts. Men was het erover eens: er moest wat gebeuren. Hetty zelf vond dat ook trouwens, hoewel ze ook wel moe werd van het idee om weer af te dalen in zichzelf. Gezien de ernst van de situatie lag specialistische ggz voor de hand met de welbekende wachttijden. ‘Wil je er vanaf?’, vroeg ik. Ze keek me verbaasd aan. ‘Ja, natuurlijk’, zei ze. ‘Dan gaan jij en ik dat samen regelen, oké?’, zei ik en glimlachte naar haar. Ze lachte terug. ‘Zo vullen we de wachttijd lekker op, toch?’ Bij het weggaan zei ik: ‘Doe de groeten aan Kurt Cobain’ en wilde meteen door de grond zakken (ze had soms licht suïcidale gedachtes). Ze draaide zich om: ‘Dat lijkt me niet zo’n goed idee’. Gelukkig konden moeder en dochter er hartelijk om lachen.

En zo begonnen onze gesprekken, waarbij ik begon met vragen of ze het zelf ook niet enigszins belachelijk vond dat ze bang was voor braken. Niemand vindt braken leuk, maar hoe vaak gebeurt dat nou? Het bleek dat zij drie (!) jaar geleden een keer had gebraakt. De toon was gezet en ze vond die toon wel leuk. Er werd veel gelachen. Later zei ze opeens, dat ze het gevoel had dat er iets achter haar stond dat haar opjaagde. Ik vroeg haar om te kijken en te zeggen wat ze zag. ‘Het is groen en vies, een soort spons’. ‘Kun je een brief schrijven aan die spons?’ Zou ze doen. De keer daarop had ze de brief niet meegenomen, omdat het goot van de regen, maar er was iets veranderd door het schrijven. ‘Het is veranderd in een vijandelijke vriend, het is nu een deel van mij en daarom minder eng’. Wel had ze nog regelmatig flinke paniekaanvallen. Ze wilde dan afgeleid worden en niet bemoederd. We besloten moeder erbij te betrekken. Zo gezegd, zo gedaan. Bij paniek gewoon iets gaan doen, helpen met koken, stofzuigen, kan niet schelen wat, maar niet ingaan op de angst. Moeders vond het gelukkig een prima idee en vertelde ook dat de angst voor bijen ooit van de ene op de andere dag was opgehouden. Toen besloot ik gas te geven: ‘Zie je wel, je kunt dus gewoon besluiten op te houden met die rare angst voor braken. Je laat je hele leven verpesten door die braakfobie. Je kunt niet naar school, ziet je vriendinnen nauwelijks, toch te gek voor woorden, terwijl je kan beslissen ermee op te houden, vandaag, morgen, dat ligt gewoon aan jou. Je hebt het met de bijen gedaan, waarom doe je het niet opnieuw?’ Ze keek me aan of ze water zag branden. ‘Zo heb ik het nooit gezien ... het is alsof er iets opengaat in mijn hoofd’, zei ze bij het weggaan.

Volgende week komt ze terug. We hebben afgesproken, dat we de uitdaging aangaan, dat ze er voor mijn pensioen vanaf is. Eind juni, moet te doen zijn, toch? Ze kent me al haar hele leven, ik heb haar nog nooit teleurgesteld, dus waarom nu wel?!

Ik beloof, dat ik u op de hoogte houd, ook als blijkt, dat ik mijn hand heb overspeeld, wat een reële mogelijkheid is, maar zoals de toilettegel zegt: ‘Nooit geschoten, altijd mis’.