NVVA-voorzitter: Tussen schaamte en hoop

Actualiteit is verwarring. Een mengsel van opponerende groepsbelangen, van veronderstelling en misverstand, van rookgordijnen en mistbanken. Als over een paar decennia de chaos van dit jaar is weggeblazen, hoe kijken we dan terug op de ouderenzorg anno 2005? Misschien met een schaamtevolle blik.

In juli verscheen een artikel in HP/De Tijd: ‘Wie zijn beter af: dementen of criminelen?’ Zo’n kop is natuurlijk alleen effectief wanneer de criminelen topdog zijn. In de afsluitende tekst schrijft journalist Astrid Theunissen: ‘Demente bejaarden leveren de maatschappij geen bal meer op. Maar mag dat voor de overheid een reden zijn om met twee maten te meten? (...) Staatssecretaris Ross blijft verwijtend naar het verpleeghuismanagement wijzen: dat vervult zijn zorgtaak minder goed dan de hotellerie. Een ongepaste vergelijking.’

Het artikel in HP/De Tijd is de zoveelste publicatie op de hoge stapel van aanklachten tegen de afkalvende ouderenzorg. Irene Leyten in Nova, Bert Keizer in Trouw en Anne-Mei Thé met ‘Wachtkamer van de Dood’ waren daarin voortrekkers. In hun maalstroom volgden de andere media.

Dus kijken we in de toekomst beschaamd terug op de ouderenzorg anno 2005? Die kans bestaat wel, ja. Toch zijn er ook zaken die hoopvol stemmen. Want 2005 is ook het jaar waarin alle partijen uit de ouderenzorg zich gezamenlijk sterk maakten voor verantwoorde zorg. De publicaties ‘Op weg naar normen voor verantwoorde zorg’ en ‘Deltaplan Ouderenzorg’ behandelen respectievelijk de visie op kwaliteit van zorg voor kwetsbare ouderen, en de vertaling van die visie in een concreet zorgaanbod.

Als ik zeg ‘alle partijen’, dan bedoel ik ook ‘álle partijen’: de beroepsverenigingen Sting, AVVV en NVVA, de brancheorganisatie Arcares, de Landelijke Organisatie Cliëntenraden, en, iets meer op de achtergrond: VWS, inspectie en Zorgverzekeraars Nederland.

Het tij in de ouderenzorg kan alleen worden gekeerd als we onze krachten bundelen. Zorgverleners, zorgaanbieders en overheidsinstanties moeten als een team leren werken, een team dat intensief communiceert met de zorgvragers en hun naasten. De eerste stapjes op dat pad zijn nu gezet. Maar we zijn er nog lang niet! Het vergt nog heel veel van ons allemaal om te komen tot die veelbesproken, maar zelden waargenomen, verantwoorde ouderenzorg.

Hoe verleidelijk het ook is om één schuldige aan te wijzen in het debacle van de ouderenzorg: die ene schuldige bestaat niet. Het is het samenspel dat spaak liep. Daarin had iedere partij haar eigen rol.

Ik hoop dan ook dat we investeren in het naar elkaar leren luisteren. Ik hoop dat we elkaar leren verstaan. Ik hoop dat we leren elkanders deskundigheden meer te respecteren en te waarderen. Ik hoop dat de overheid zich wat minder benauwd en angstvallig zal opstellen - overheid, daar wint u straks kiezers mee!

Ik hoop dat 2005 straks wordt gezien als het jaar waarin de ouderenzorg weer boven water kwam. Daar ga ik mijn uiterste best voor doen.

Roelie Dijkman, voorzitter NVVA

Hoe kijken we in de toekomst terug op de ouderenzorg anno 2005?