Botswana 2015 - Marco Versluis

Onze vakantie was vroeg dit jaar. Samen met mijn vrouw en twee kinderen heb ik de afgelopen weken rondgetrokken in Botswana, in een 4x4 Nissan met een tent op het dak. Naast het prachtige landschap en de hoge concentratie aan wild is het ook een gemoedelijk land met vriendelijke mensen.

In 2006 verbleven we een half jaar in de stad Maun voor mijn laatste coschap. U heeft mijn belevenissen destijds kunnen volgen in de rubriek ‘Over de grens’ in MC. Het was een zeer bewogen coschap waar ik met verbazing heb kennisgenomen van gezondheidszorg in een low resource setting.

Een afdeling met elf bedden, maar met meer dan elf patiënten, verspreid over de vloer en de gang voor zover twee personen in één bed niet mogelijk was. Een ok waar de airco niet werkt, de zeep op is en hygiëne een illusie is. Een verloskamer van 9 vierkante meter met daarin drie roestige banken met gescheurd leer en een niet functioneel cardiotocografie-apparaat. Patiënten die ernstig ziek zijn en tegelijkertijd weinig vertrouwen hebben in de westerse medicijnkunst. Later heb ik meerdere ziekenhuizen in sub-Sahara Afrika gezien, helaas maar al te vaak vergelijkbaar. Het ziekenhuis in Maun is voor mij dan ook het archetype van een Afrikaans ziekenhuis. Het heeft mij gevormd en u begrijpt dat ik voor mijn gevoel daar pas echt dokter ben geworden.

Van dat archetype is niet veel meer over. Tijdens de vakantie ben ik een kijkje gaan nemen in Maun en ik kende het niet meer terug. Het ziekenhuis is verworden tot een buitenpoli. Net buiten de stad is een nieuw en modern ziekenhuis verrezen dat niet voor een doorsnee Nederlands ziekenhuis onder doet. Twee verdiepingen met 2-300 bedden. Meerdere schone ok’s en verloskamers. Alles gehuld in een geur van nieuwheid en desinfectans. Het blijkt dat de regering zes van dit soort ziekenhuizen heeft gebouwd, verspreid door het land. Ook het ziekenhuis in de hoofdstad Gaborone zal over enige tijd een nieuw pand betrekken. Bovendien is er in de afgelopen jaren een opleiding geneeskunde opgezet. Deze is gesitueerd op de nieuwe, moderne campus van de universiteit van Botswana.

Het meest bijzondere van dit alles vind ik dat het wordt gefinancierd door de overheid. Niet Bill Gates, niet de WHO, niet China en niet Amerika, maar de eigen regering heeft zich toegelegd op volksgezondheid, onderwijs en wetenschappelijke ontwikkeling. Een Lancet-artikel van een jaar terug liet zien dat het niveau van de gezondheidszorg in een low resource setting voor het belangrijkste deel afhankelijk is van een regering die zich verbindt aan dit onderwerp. Botswana voegt de daad bij het woord – waarvoor alle lof.

Marco Versluis

© iStock Marco Versluis