Welke patiënten stoppen met eten en drinken?

Waarom en hoe mensen bewust stoppen met eten en drinken – dat inventariseerden Eva Bolt e.a. (Amsterdam UMC) in 29 casussen. Ze baseerden zich daarbij op interviews met de betreffende patiënten en/of hun mantelzorgers en zorgverleners. De resultaten van deze kwalitatieve studie verschenen in Annals of Family Medicine.

De onderzoekers onderscheiden drie specifieke groepen van patiënten. De eerst groep wil met de keuze eten en drinken te staken controle houden; het gaat om ouderen (>70 jaar) die hun autonomie hoog waarderen. Maar ze hebben geen interesse meer in de wereld om hen heen of willen voorkomen dat ze afhankelijk worden vanwege fysieke of cognitieve achteruitgang. Ze hebben volgens de onderzoekers geen sterke wens om te sterven, maar toch is de wil om te leven verdwenen. Aan het besluit dat leidt tot het stoppen met eten en drinken gaat een proces vooraf dat lang kan duren. Anderen spelen geen of slechts een geringe rol in die besluitvorming en zij worden dan ook pas laat in dat proces geïnformeerd.

De tweede groep wil door te stoppen met eten en drinken de natuurlijke dood versnellen. Deze patiënten zijn vaak ouder dan 80 jaar, ernstig ziek, immobiel, zorgafhankelijk en hun levenskwaliteit is slecht. Hun leefwereld is klein door het verlies van dierbaren. Volgens de onderzoekers lijdt deze groep vaak lang; ze wachten op de dood. Dat kan, na een ingrijpende life-event of verdere achteruitgang, vrij plotseling omslaan in het besluit niet langer te eten en te drinken. Ze zijn daarbij afhankelijk van anderen.

Voor de derde groep is stoppen met eten en drinken een acceptabele vorm van suïcide. Vaak zijn deze patiënten lichamelijk gezond en ook jonger (<70 jaar) en hebben ze een ernstige chronische, psychiatrische ziekte. Een ziekte die bovendien een groot deel van hun leven heeft bepaald. Hun belangrijkste motief is een einde te maken aan dat voortdurende geestelijke lijden. Uit de studie blijkt dat het hen vaak niet lukt langs deze weg te overlijden, door een gebrek aan ondersteuning in hun kleine sociale netwerk, en bezwaren van professionele zorgverleners. Als gevolg hiervan ondernemen deze patiënten vaak eenzame en slecht voorbereide pogingen te stoppen met eten en drinken.