NVVA-voorzitter: Stamppot boerenkool, nasi goreng rames
Plaats een reactieEr ligt weer een blanco jaar voor ons - een jaar waarin ik ben begonnen met een nieuwe baan. Op mijn werkplek krijgen ouderen met dementie kleinschalige zorg. In groepen van zeven, acht mensen wonen deze ouderen samen, in een soort huisjes die worden overkoepeld door de zorginstelling. Zo leven onze mensen geborgen en beschermd. Wanneer ik middags door de gangen loop, ga ik door een waaier van etensgeuren heen. Overal zijn de verzorgenden aan het koken. Als het maar even kan, worden ze daarbij geholpen door de bewoners. De keuze voor de maaltijd ontstaat in overleg en daardoor ruikt het bij ieder huisje anders. Hier stamppot boerenkool, daar nasi goreng rames.
Het valt op dat er zo goed wordt gegeten sinds de omslag naar kleinschalige zorg. Logisch. Welbeschouwd zijn ook eten en drinken vormen van ketenzorg, waarbij het daadwerkelijk innemen van vocht en voeding het eindresultaat is van een reeks gebeurtenissen, rituelen bijna. Hoe kan een mens nu zin in eten krijgen als er geen voorbereidende geuren zijn? De neus moet gekieteld worden. Dat plagerijtje gaat gepaard met bijpassende klanken: pannen waar water instroomt, het rinkelende bestek uit de lade, de neerploffende boodschappentas, verhalen over de gebeurtenissen op de markt of in de winkel.
Staat de maaltijd eenmaal op tafel, dan heeft de kokkin pas echt eer van haar werk als er goed gegeten wordt. Het gaat haar aan het hart als mensen slecht eten en ze spant zich in om dat niet te laten gebeuren. Van de andere kant: met smaak eten is een teken van dankbaarheid en welbevinden. Wanneer de bewoners het goed met hun verzorgende kunnen vinden, willen ze ook de door haar bereide maaltijd graag nuttigen.
Eten wordt een middel van expressie voor mensen die hun cognitieve vaardigheden beetje bij beetje verliezen. Dat geldt ook voor gedrag. Terwijl de woorden steeds verder vervagen, blijven de zintuiglijke gewaarwordingen nog lange tijd bij je. Binnen en buiten. Koud en warm. Lekker of vies. Aardig of stom. Daar ligt ook het gebied waarin iemand met dementie zich kan uitdrukken. Door boos of rusteloos te worden of juist hulp toe te laten en ervan te genieten.
In de ziekenhuiszorg duidt men dergelijke zaken aan als de kleine kwaliteit, de details die naast goede medische zorg het verschil maken tussen ziek of beter. In de psychogeriatrie kun je dit misschien beter als de grote kwaliteit betitelen. Het welzijn van een bewoner hangt zeer nauw samen met diens zintuiglijke gewaarwordingen.
Smakelijke maaltijden in een sfeervolle ambiance maken onderdeel uit van de norm voor verantwoorde zorg zoals die door de veldpartijen ouderenzorg is ontwikkeld. Daar ben ik buitengewoon blij mee, zoals u uit het bovenstaande kunt opmaken. En er staat nog wel meer zinnigs in die norm, neemt u dat van mij aan.
Maar de invoering in het veld heeft grote organisatorische en beroepsinhoudelijke consequenties - vraagstukken die de aandacht vergen van alle betrokken partijen. Zo is kleinschalige zorg alleen mogelijk als de indeling van het betreffende gebouw dat toelaat. Lang niet alle oudbouw voldoet daaraan.Er moet nog heel veel gebeuren.
Als we erin slagen om in 2006 de norm verantwoorde zorg gemeengoed in de ouderenzorg te maken, wordt dit een vruchtbaar jaar.
Roelie Dijkman, voorzitter NVVA
Welbeschouwdzijn ook eten en drinken vormen van ketenzorg
- Er zijn nog geen reacties
