NVVA-voorzitter: Economisch irrelevant

Hoe meet je de beschavingsgraad van een samenleving? Misschien is dit een goede lakmoesproef: ga na hoe voor de economisch irrelevanten wordt gezorgd. Wie zijn dat? Iedereen die niet nu en niet binnen afzienbare termijn een zelfstandig inkomsten genereert. Bijvoorbeeld de kwetsbare ouderen op het laatste stuk van hun levensweg.

Met deze groep is iets vreemds aan de hand. Ze verenigen twee, elkaar eigenlijk uitsluitende, waarheden. Voor de samenleving vormen deze economisch irrelevanten tegelijkertijd een extreme vorm van kapitaalvernietiging en een bijdrage van onschatbare waarde. Een economisch irrelevante is dubbel verlies: hij levert niets op, en hij kost een hoop. Want hij vraagt zorg. Dure zorg, waaraan geen termijn kan worden gesteld. De medische zorg voor economisch irrelevanten valt onder de care; geen snelle genezing binnen afzienbare termijn, maar duurzaam en langdurig onderhoud dat zich niet laat plannen. Vanuit dit perspectief geldt: hoe minder economisch irrelevante zorgvragers, hoe beter een samenleving af is.

De nervositeit waarmee onze overheid reageert op de groeiende groep van kwetsbare ouderen is hiervan een mooi voorbeeld. De voornaamste karakteristiek van het huidige overheidsbeleid is het streven naar meetbaarheid. Zorgvragen worden in functies gehakt waaraan modulair bepaalde handelingen zijn verbonden. Een leeuwendeel van de overheidsinvesteringen ligt in de Centra Indicatiestelling Zorg, uitsluitend bedoeld om de overheid de illusie van overzichtelijkheid te verschaffen. Regering, gaat u rustig slapen, het Centrum Indicatiestelling Zorg waakt over u.

Ook de zorgwekkende uitkomsten van het onderzoek van Anne-Mei The van het EMGO wijzen in die richting; zorgverleners krijgen te weinig erkenning en te weinig scholing. In tien jaar is het aantal verzorgenden gehalveerd en het niveau van de opleiding sterk gedaald. Tegelijkertijd nemen hun taken en verantwoordelijkheden toe. Het verpleeghuis als sluitpost van de samenleving.

Maar nu de andere kant. Economisch irrelevante zorgvragers vormen een maatschappelijke bijdrage van onschatbare waarde. Allereerst om een zuiver economische reden; deze groep dwingt de samenleving om boven zichzelf uit te stijgen, oftewel: meer waard te worden. De partijen die een antwoord op het vraagstuk van de toenemende zorgvraag dienen te vinden - zorgverleners, zorgaanbieders, zorgverzekeraars, overheden en patiëntenorganisaties - móeten samenwerken, móeten tot goede en betaalbare zorg komen. De eerste stappen daartoe zijn nu gezet. Onder de noemer ‘Deltaplan verpleeghuiszorg’ zetten de beroepsverenigingen AVVV, NVVA en Sting hun schouders onder de ouderenzorg. Vanuit dat platform werken ze intensief samen met Arcares en LOC, om tot een branchenorm voor verantwoorde zorg te komen. Ook de staatssecretaris draagt haar steentje bij: als blijkt dat de middelen om tot verantwoorde zorg te komen ontoereikend zijn, is ze bereid het tekort aan te zuiveren.

Maar van waarachtig onschatbare waarde, is de tweede reden. Economisch irrelevante zorgvragers leren ons wat barmhartigheid is. Ze laten zien hoe kwetsbaar ieder mens is. De tijd is onverbiddelijk; dag na dag worden ook wij, de economisch relevanten, een stukje verder geschoven, totdat we definitief aan de zijlijn staan en economisch van nul en generlei waarde zijn. Misschien waren we op voorhand in de gelegenheid om kapitaal op te bouwen; misschien ook niet.

Maar waarom zou u liever zorg ontvangen: omdat u een mens bent en dus een volwaardig lid van de samenleving, of omdat u het nou een keer kunt betalen, dit in tegenstelling tot uw buurvrouw, die dan ook in rap tempo verslechtert? 

Roelie Dijkman, voorzitter NVVA

Regering, gaat u rustig slapen, het Centrum Indicatiestelling Zorg waakt over u