KNMG: het Uniform Digitaal Portfolio

Onmisbaar voor succesvolle implementatie van de gemoderniseerde specialistische opleidingsplannen

In het kader van de oproep van het CCMS tot modernisering van de medische vervolgopleidingen* legt de Heelkunde momenteel de laatste hand aan het opleidingsplan ‘SCHERP’ (Structuur Curriculum HEelkunde voor Reflectieve Professionals). Het opstellen van een dergelijk plan is één; het ook daadwerkelijk gaan gebruiken ervan, met inbegrip van de wezenlijk andere systematiek en de bijbehorende -serieuze- toename van aard en aantal toetsingmomenten, is een tweede en niet minder aanzienlijke uitdaging. Een voor het specialisme landelijk uniform en digitaal portfolio is een conditio sine qua non voor de implementatie van de nieuwe opleidingsplannen en draagt wezenlijk bij aan het creëren van een breed draagvlak. Het is te hopen dat CCMS, CBOG én Orde dit pleidooi met woord en daad ondersteunen.

Het nieuwe plan SCHERP is zo opgesteld dat het gehele vakgebied is ondergebracht in een kleine 40 thema’s. Ieder thema wordt eerst kort en overzichtelijk beschreven aan de hand van de zeven competenties, inclusief het vereiste (kennis/bekwaamheids-)niveau per opleidingsfase. Op de aangrenzende toetsingspagina wordt een aantal klinische praktijksituaties benoemd waarin -binnen dat thema- de relevante kennis, vaardigheden en gedrag (de afgeleiden van de competenties) kunnen worden getoetst. Aangegeven is wat, én op welke wijze, moet worden getoetst. De voor de thema’s essentieel geachte vaardigheden zijn ondergebracht in een lijst van ongeveer 100 key procedures, die door de aios op een bepaald niveau moeten worden beheerst naar gelang de opleidingsfase. Toetsing is gestructureerd volgens vaste formats en omvat onder andere korte praktijkbeoordeling, 360-graden beoordeling, operatie-vaardigheidsbeoordeling, kennis-/voortgangstoets en zelf­reflectie.

Hoe overzichtelijk en doordacht ook, de gevolgen zijn complex: iedere aios moet jaarlijks op vele tientallen momenten met een variëteit aan methoden worden beoordeeld, gemonitord en getoetst door alle leden van de opleidersgroep. Alleen al deze ingewikkelde toetsingsmatrix vereist eenduidige, gebruiksvriendelijke, toegankelijke en overzichtelijke verslaglegging in het (reeds verplichte) portfolio van de aios. Een voor het specialisme landelijk uniform, digitaal portfolio is essentieel om deze doelstellingen te verwezenlijken. Bovenal kan met zo’n portfolio de voortgang van de ontwikkeling van de aios op alle competenties gemakkelijk worden gevolgd.

Wij stellen ons voor dat iedere aios zich op elk gewenst moment in het ziekenhuis toegang kan verschaffen tot zijn/haar internet-based portfolio (bijvoorbeeld via palmtop of laptop). Zo kan direct na afloop van een operatie, als chirurg en aios de ingreep nabespreken, het standaard­formulier voor gestructureerde vaardigheids­beoordeling worden ingevuld/afgevinkt door het betreffende lid van de opleidersgroep en meteen digitaal worden opgeslagen. Of na een gezamen­lijk uitgevoerde visite, spreekuur, of slechtnieuwsgesprek een korte praktijkbeoordeling worden ingevuld. Essentie van deze werkwijze is, dat hetgeen we thans al voor een belangrijk deel doen in de praktijk van alledag, binnenkort uniform wordt vastgelegd en structureel gemaakt.

Bovendien kan een uniform digitaal portfolio ook zeer behulpzaam zijn door te waarschuwen wanneer een aios toe is aan bepaalde  toetsingsmomenten of verrichtingen. Ten slotte kunnen de vorderingen van de aios bij het verwerven van hun competenties heel inzichtelijk worden gemaakt. Zo kan de opleider, die via een eigen toegangscode het digitaal portfolio van zijn/haar aios kan inzien, alle verzamelde gegevens voor toetsing, gevolgd cursorisch onderwijs, vorderingen in het skillslab, verrichte operaties, en voorgaande gesprekken bestuderen en met de aios bespreken. Dit komt niet alleen de objectiviteit ten goede bij de beoordeling, maar ook de inzichtelijkheid en vergelijkbaarheid van gegevens, bijvoorbeeld voor opleidingsvisitaties.

Uiteraard vereist de modernisering van de specialistenopleiding een aanmerkelijke (tijds)investering van allen die bij de opleiding betrokken zijn. Een uniform digitaal portfolio per specialisme is een essentieel hulpmiddel bij het verwezenlijken hiervan en bij het creëren of behouden van draagvlak. Zoals een van onze nieuwe gebruikers/opleiders het formuleerde: ‘Het wordt er weer leuk van’.

I.H.M. Borel Rinkes, voorzitter Concilium Chirurgicum

* Zie ook

www.medischevervolgopleidingen.nl