Sta je dan met je zeven vinkjes!
7 reacties
‘Hier, pak mijn arm. En wél je goede arm, Cas!’
Al tijden houdt mijn vrouw mij overeind. Nu ook, stevig zelfs, op weg naar het theater. Het is april 2023. We gaan naar een voorstelling van Joris Luyendijk over zijn boek De 7 vinkjes. Ik zit al maanden thuis wegens een forse migrainestorm en een val van de fiets met schouderontwrichting. Dat moet lukken, een rustige voorstelling van een witte man van 50+, op een podium over een boek.
Dat wordt lekker ontvangen en achterover leunen. Over de invloed van lijf, nest en opvoeding op kansengelijkheid in de samenleving, gevat in een verhaal over zeven vinkjes: de witte hetero man (vinkvinkvink) uit een welgesteld Nederlands nest (vinkvink) met een vwo-diploma (vink) en een universitaire graad (vink).
We raken de dagen erna niet uitgepraat over de inhoud, terwijl we allebei het boek al hadden gelezen. Maar in de maalstroom van het actieve leven, nam ik notie van het boek, knikte ‘ja zeker, hij heeft hartstikke gelijk’ en ging weer over tot de orde van de dag.
En eerlijk, ook ik dacht aanvankelijk: DUHHH Joris, kom je er ook es achter op je 50ste dat je een bevoorrecht mens bent? En bovendien, Joris, je weet toch, die mannen met zeven vinkjes leren aan en van mannen met zeven vinkjes, kiezen elkaar in clubjes en besturen en verdelen de taken.
Maar ik dacht ook, je hebt het helemaal niet over mij, welnee, je hebt het over anderen.
Maar…
Lijf: Ik ben wit, man en hetero (vinkvinkvink).
Oké. Maar. Dat witte lijf sputtert aan alle kanten, joh. Dat telt toch niet? Gezondheid is geen vinkje.
Oké, maar.
Nest: Vader, selfmade stedenbouwkundige, moeder fysiotherapeut, beiden van Nederlandse komaf (vinkvink, dat zijn er alvast vijf, Casper).
Huh? Oké. Maar.
Opleiding: Ik haalde mijn vwo-diploma(zesde vink).
Maar, ik voetbalde en ging naar openbare scholen met mavo, havo en vwo met veel kinderen uit achterstandswijken.
Ik studeerde af als arts (bingo, dat zijn er zeven, Casper). Maaarrrr, ik ging niet studeren in Leiden of Delft! Ik ging zeker niet bij het corps en bleef voetballen.
‘Tuurlijk Casper, je hébt ook hard gewerkt, maar er zat wel doping in jouw voeding en de scheidsrechter floot in jouw voordeel.’
Ik wist, ik ben bevoorrecht, zeker, maar ik heb echt veel aan mijn eigen talenten, harde werken, doorzettingsvermogen én lef te danken. En dat klopt ook, maar gaat voorbij aan de enorme voorsprong die ik in het leven heb en heb gehad.
Zo ben ik bijvoorbeeld getrouwd met een echt superleuke zesvinkjes-vrouw. Was die ook voor mij gevallen als ik een paar vinkjes minder had gehad? Ik heb het haar niet durven vragen.
Maar dertien vinkjes bij elkaar beschermen je niet voor het leven zelf, want het hoogste levensgeluk, het krijgen van gezonde kinderen ging aan onze deur voorbij. Wij moesten helaas afscheid nemen van onze pasgeboren zoons Lennard en Simon.
Wellicht dat die dertien vinkjes voor meer veerkracht zorgden, om van dit grote verdriet te herstellen.
In mijn loopbaan als medisch specialist ben ik op leuke, uitdagende en inspirerende plekken terechtgekomen. Já, door hard werken, en hé door een briljante geest (ahum) en zéker door lef te tonen. Maar ook en wellicht bovenal doordat ik als witte hetero mannelijke arts de NORM ben in ogen van velen. Een logische kop op die plek, toch?
En toen werd ik ziek, leek te herstellen, pakte de draad weer op, ging weer op in de vaart der volkeren en werd weer ziek. En nog zieker.
Toen viel er even niets te vinken. Daar stond ik dan met mijn zeven vinkjes en met mijn hele ziel, lijf, geest en zaligheid onder de arm. Scharrelen rondom huis werd een dagvulling. Mijn leven gereduceerd tot bed, bank en een ommetje.
Zoals Aristoteles al zei over geluk: ‘Hij die arm is streeft rijkdom na, hij die ziek is gezondheid.’
Gezondheid is het allerhoogste goed, en niet in een vinkje te vangen. Ziekte maakt geen onderscheid tussen één, twee, drie of zeven vinkjes.
En ik? Ik veer terug, vast, maar gestut door zeven vinkjes is dat anders dan iemand die moet leven van een uitkering in een gammel huurwoninkje met schulden en andere grote sociaal-maatschappelijke problemen. Want er is natuurlijk een gigantische gezondheidskloof in Nederland, zevenvinkers leven over het algemeen langer in goede gezondheid.
Ik mag dus weer es ‘van geluk spreken’, dat zeker.
Getriggerd door de zeven vinkjes ging ik in gesprek met journalist Joris Luyendijk, auteur van onder andere De 7 vinkjes, mijn gast in de eerste aflevering van de nieuwe serie van de podcast KopCast ‘van geluk spreken’ van Medisch Contact. Beluister deze podcast hier:
A.F. Algra
Commentator zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
Tip voor Casper. Vers van de pers. Ga eens praten met geneeskunde student Mohamed Badaou en vrienden Chahid Koullali, Damian Vieira Barreto en Semih Ünal.
Badaou en zijn compagnons zetten Medician op, een stichting die (eerstegeneratie)studente...n die het thuis niet breed hebben – met of zonder migratieachtergrond – begeleidt bij het toelatingsproces voor de studie geneeskunde: de decentrale selectie.
Badaou is zonet Geneeskunde Student van het jaar geworden met hun project Medician,
het Volkskrant artikel: 18 okt 2023
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/geneeskundestudent-van-het-jaar-mohamed-badaou-helpt-studenten-zonder-privileges-aan-een-eerlijkere-kans~ba6a42a6/
de stichting:
https://www.medician.nl/
A.F. Algra
Commentator zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
Vers van de pers. Vanavond in Trouw. Morgen op de mat. Interessant in de zoektocht van Casper van Koppenhagen naar meer diversiteit en de vraag van collega Malgaz. Er is nog heel veel werk aan de winkel. Blijkt.
Migratieachtergrond verkleint kans... op gewilde studieplek bij studies als geneeskunde of psychologie.
Trouw 13-14 okt 2023
https://www.trouw.nl/binnenland/migratieachtergrond-verkleint-kans-op-gewilde-studieplek-bij-studies-als-geneeskunde-of-psychologie~b94fbd57/
uit dit artikel een paar nieuwsflitsen:
nieuwsflits 1
'Bij veel opleidingsrichtingen op hogescholen en universiteiten is de competitie moordend. Studies als geneeskunde, psychologie of verloskunde zijn zo populair dat er niet voor iedere scholier een opleidingsplek is. En dus worden kandidaten verkozen door middel van een selectieprocedure met bijvoorbeeld cijferlijsten, kennistoetsen en cv’s.
Maar toekomstige studenten met een beperkt aantal ‘vinkjes’ maken in die selectieprocedure systematisch minder kans op toelating, blijkt uit onderzoek onder alle 47 Nederlandse bacheloropleidingen die in de studiejaren 2019-2020 en 2020-2021 een numerus fixus hanteerden. Zo komen studenten met een migratieachtergrond bij veel studierichtingen beduidend minder vaak door de selectie'
nieuwsflits 2:
Geen bewijs voor actieve discriminatie
De uitkomsten van het onderzoek tonen overigens niet aan dat er actief wordt gediscrimineerd in de selectie, zegt hoofdonderzoeker Lianne Mulder. Het onderzoek laat zien dat er een duidelijke relatie is tussen migratieachtergrond en de kans op toelating, maar niet of dit een direct causaal verband is.
“De studie laat zien dat studenten met een migratieachtergrond minder vaak door de selectie komen”, zegt ook statisticus Kenny van Lieshout, zelf niet betrokken bij het onderzoek. “Maar je kunt op basis van het onderzoek niet zeggen dat deze studenten worden afgewezen omdat ze een migratieachtergrond hebben.”
nieuwsflits 3:
In een ander recent onderzoek in tijdschrift The Lancet Regional Health - Europe concludeert Mulder dat op dit moment zo’n 85 procent van de geneeskundig specialisten in Nederland geen of een Europese migratieachtergrond heeft. Specialisten met bijvoorbeeld een Turkse of Marokkaanse achtergrond zijn juist ondervertegenwoordigd.
Er bestaan al langer zorgen dat selectie tot kansenongelijkheid kan leiden. Daarom adviseerde de Inspectie voor het Onderwijs begin dit jaar al om liefst helemaal te stoppen met het selecteren van studenten. Sinds kort mogen opleidingen daarom ook loting inzetten, al mogen ze die loting nog wel blijven combineren met selectie-instrumenten.
bron de lancet:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666776223001680
A.F. Algra
Commentator zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
Tja, het zat eraan te komen. De cultuuroorlog van de Amsterdamse grachtengordel bereikt nu ook de zorg.
Ik heb het boek van Joris Luyendijk 'de zevenvinker' nu twee keer gelezen en ik vind het nog steeds een breinkraker.
Het is een N=1 studie/...beschrijving van gevierd en gelauwerd auteur/journalist die op het hoogtepunt van zijn carriere bij de Guardian – zijn droombaan - plotsklaps zomaar tegenslag ervaart. Ondanks het feit dat hij protogé van de hoofdredacteur is. Niet iedereen blijkt zo blij met onze Joris te zijn. Hij kan geen verbinding meer maken. Het is voor het eerst dat hij wat serieuze tegenslag ervaart. Hij raakt geblokkeerd. Luyendijk – die alles zo'n beetje alles mee had in zijn leven - is daar zodanig van slag van, dat hij in een soort verlate mid life crises verzeilt raakt.
Hij gaat op zoek naar verklaringen en als goed antropoloog bekijkt hij zijn eigen persoonlijke probleem het liefst vanuit een brede maatschappelijke context. Hij gaat op zoek naar patronen. Maar komt daar slecht uit.
Totdat hij houvast vind - we schakelen nu even naadloos van N=1 mid life crises studie naar het Grote Maatschappelijke Onrecht - in de social justice theorieen (BLM) en het woke denken van iemand als Gloria Wekker, met haar idee van witte (on)schuld.
Mensen die het (maatschappelijke) geluk aan hun zijde hebben, moeten/mogen niet blij zijn, maar moeten zich Schuldig -met een hele grote S voelen, want .....
- Er zat doping in je eten
- De scheidsrechter fluit altijd in jouw voordeel
- .......
Dit inzicht heeft een 'verlichtend' effect bij Luyendijk, die zich vanaf dan opwerpt als boodschapper van het goede nieuws.
Casper blijkt zwaar onder de indruk van de inzichten van Luyendijk. Getuige zijn blog en podcast.
Dat is op zich niet zo vreemd want Luyendijk is een uiterst ervaren, behendige en soepele prater met een hoge gunfactor.
Toch heb ik hier zo mijn bedenkingen bij, als ik zo vrij mag zijn op te merken.
Ik wil Casper zijn verder reis/ zoektocht naar de in-en- outs van meer diversiteit en inclusie niet verder bederven, maar naar mijn idee pakt dit soort radicale schematisch zwart wit hokjes denken juist averechts uit. Het verbindt niet, maar blokkeert. En dat is erg jammer.
M. Malgaz
Psychiater gespecialiseerd in de behandeling van asielzoekers, Utrecht
Dag meneer Algra,
Wat interessant, een tegengeluid. Ik ben benieuwd naar hoe jij kijkt naar kansen tegen het licht van iemands achtergrond.
A.F. Algra
Commentator zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
Beste collega Malgaz, fijn dat U reageert. Uw vraag is een beetje een open deur. Kunt U iets specifieker zijn ?
Ter adstructie. Mijn reactie op de erg aardige blog van collega van Koppenhagen bestond aanvankelijk uit twee delen. Het eerste deel h...eb/had ik bij nadere overdenking weggelaten. Wellicht onhandig
Het tweede deel was meer gericht op de podcast met Joris Luyendijk en zijn stelling dat 'mannen zoals hij er een potje van maken'. Hij wel blijkbaar.
Wellicht dat het eerste deel - wat nu onderstaand volgt - meer aansluit bij uw vraag. Dat ter verdere verdieping van het debat.
deel 1
" Ik vertel natuurlijk niks nieuws als ik zeg dat de dokterswereld een erg hoog 'in groep' gehalte heeft. Iedereen die geneeskunde heeft gestudeerd weet dat én heeft dat ervaren.
Met name vanuit medische sociologische zijde zijn daar dikke pillen over verschenen. Want hoe werkt zo’n club/groep/kaste eigenlijk ?
Het is een erg gesloten naar binnen gekeerde wereld. Dat levert insiders én buitenstaanders op: er wordt ingevochten, aangehaakt, afgehaakt én uitgekotst.
Dit is ook één van de kernpunten van het recent verschenen boek 'De medische omerta - van Jim Reekers: je doet mee én je houdt je mond. Harmonie en afdekken boven alles.
Het is een wereldje dat bol staat van: 'zo doen wij dat hier', want ' bij ons' (ons soort mensen dus) gaat het zo dus.
Voor buitenstaanders is het een moeilijk bereikbare, maar wel erg gewilde wereld. In veel culturen - ook de onze - staat 'dokter worden' boven aan het lijstje van de jonge generatie. Er zijn ongelooflijk veel hobbels te nemen. Zowel om erin te komen, als om je daarin staande te houden.
Tot zover niks nieuws - lijkt me. Maar tot nu toe ook nog geen enkel woord over ‘de zevenvinker’. Rara hoe kan dat ? "
Om de opgeroepen vraag bij deze meteen maar te beantwoorden. Ik denk dat het te maken heeft door welke bril je naar de werkelijkheid van alledag kijkt.
Erg benieuwd naar uw reactie en/of appreciatie van het bovenstaande
I. Nanninga
Arts, Groningen
Ik mis nog iets bij deze vinkjes van Joris.. een stabiele veilige jeugd..
B. Bos
Specialist ouderengeneeskunde , Leiden
Dank collega Nanninga, dat is zeker niet niks wat u daar noemt. Aan de buitenkant kan het er geweldig uitzien, zelfs bij 6 vinkjes, maar de puinhoop van een verstoorde jeugd, kan je flink op een achterstand zetten. Daarnaast merk ik graag op dat met ...6 vinkjes: het runnen van huishouding en kinderen naast een veeleisende baan, toch nog vaak het 7e omgekeerde vinkje is van vele 6 vinkjes-mensen.