‘Mijn veerkracht wordt groter als ik aandacht geef aan wat wél kan’

Claire Loots is huisarts en cofounder van Stichting Leading Doctors.

‘Zingeving is voor mij hoe je je verbonden voelt met het grotere geheel en wat jouw plaats daarin is. Het zit in iedere vezel van mijn wezen om te kijken naar wat er in het leven wél kan, dat is voor mij letterlijk zin geven aan het leven. Hoe groter de uitdagingen in het leven, hoe meer ik me richt op dit zin geven, want het versterkt mijn veerkracht.

Als ik nadenk over mijn positie in het grotere geheel, dan staat op dit moment mijn moederrol voorop, omdat onze middelste dochter behandeld wordt voor een hersentumor. Het is makkelijk om daardoor te worden opgeslokt, of om het juist weg te stoppen. Maar ik merk dat mijn veerkracht groter wordt wanneer ik aandacht geef aan wat er wél mogelijk is. Dat werkt zingevend. Psychotherapeut Esther Perel zegt: de kwaliteit van ons leven wordt bepaald door de kwaliteit van onze relaties, en ik ben dat helemaal met haar eens. Er is van alles waar we geen invloed op hebben, zoals een hersentumor of de wachttijden in de ggz, maar je hebt altijd invloed op de verbinding die je met de mensen om je heen hebt. Focussen op wat er wél is, doen we bijvoorbeeld ook door te genieten van het lekkere kopje koffie op de kinderoncologische poli (hulde aan de barista van het Prinses Máxima Centrum) of door een zomerfeest te organiseren met een springkussen in de tuin. Niet om de pijn en het verdriet te overschreeuwen, maar omdat ik weet dat dit me helpt om mijn veerkracht te vergroten. Gelukkig vind ik ook zingeving in mijn werk als huisarts en voor Leading Doctors, al doe ik dat nu minder.

Uit onderzoek blijkt dat het goed mogelijk is om veerkracht en verbinding met de mensen om je heen te versterken. Dat is dan ook een belangrijk onderdeel van wat wij met Leading Doctors doen. In de trainingen die we geven, baseren wij ons op een artikel uit 2017 in de Catalyst van The New England Journal of Medicine om het welzijn van artsen te versterken. Daarin worden drie domeinen onderscheiden: persoonlijke veerkracht, een cultuur van respectvol samenwerken en een efficiënte organisatiestructuur. Het zijn drie even grote delen als je er een taartdiagram van maakt, die elkaar beïnvloeden. In die taart (en niet als een kers erop…) staat zingeving. Dit domein werd later toegevoegd door Kiki Lombarts (hoogleraar professional performance van artsen) en is herkenbaar voor veel artsen. Ik zie vaak gebeuren dat wat in de organisatie niet goed is, gaat drukken op de cultuur van de samenwerking en dat drukt dan weer op de persoonlijke veerkracht. Dat geheel kan ten koste gaan van het gevoel van zingeving. We houden van het concept dat je problemen niet moet oplossen op hetzelfde niveau waarop ze ontstaan zijn. Dus problemen in de structuur proberen we op te lossen door bijvoorbeeld een interventie in de cultuur te doen.

Zingeving speelt ook een belangrijke rol in mijn werk als huisarts. Ik geef zin aan dat werk door ‘gekke’ vragen te stellen, buiten het strikt medische kader. Zo kwam er een man op het spreekuur met een lijstje vragen op millimeterpapier. Dan vraag ik naar dat papier. Wat is daar het verhaal achter? Ik ben altijd bezig om te kijken waar verhalen zich kunnen ontvouwen. Dat brengt mij zingeving. Want ik hou heel erg van verhalen. En ik hou van kiertjes en wat daarachter tevoorschijn komt. Tegelijkertijd ontsluiten die verhalen iets wat essentieel is in het patiëntencontact, het helpt me de juiste toon te vinden met de patiënt. Want uiteindelijk wil elk mens dat zijn of haar verhaal gezien en gehoord wordt.’

Lees waar Stichting Leading Doctors voor staat op leadingdoctors.nl.

Ook in deze serie: