Mensen zijn net auto’s

Enkele jaren geleden moest ik vaak vergelijkingen trekken met auto’s. Hoe meer kilometers op de teller hoe vaker en sneller ze beginnen te pruttelen. Zo is dat ook met de plasstraal van de man. Een man van 65 jaar die zegt dat hij nog net zo ver of hard plast als pak hem beet veertig jaar geleden? Dan is mijn diagnose toch echt ‘stoeremannenpraat’ en ‘volstrekt fysiologisch’. Daar heb ik geen verdere diagnostiek voor nodig.

Tegenwoordig ziet men dat zelf ook steeds meer in. Vaak is er zelfs al gekeken op thuisarts.nl en gebruik gemaakt van de PSA keuzehulp. Nog steeds is vaak ‘buurman Henk’ de aanstichter van de hulpvraag. Ook hij ging immers gewoon even langs de huisarts ‘om te laten checken’ en bleek twee weken later een uitgezaaide prostaatkanker te hebben. Maar men is zich er wel steeds meer van bewust dat ‘gewoon even testen’ ook onnodige schade kan berokkenen. Ik ben die keuzehulp van thuisarts.nl echt heel dankbaar.

Als huisarts is het immers onze taak om te schipperen tussen medicaliseren en normaliseren. Natuurlijk moeten we kien blijven op ons nietpluisgevoel. En normaal kan vervelend zijn, maar blijft toch echt normaal. Waarom vinden we dit inmiddels logisch bij mictieklachten bij mannen? Waarom weten patiënten tegenwoordig zelf eigenlijk al heel goed dat enkel een PSA prikken geen meerwaarde kent? Maar wat mij betreft de belangrijkste vraag. Waarom vindt men dit niet logisch bij psychische klachten?

Als Jantje van 5 continu op zijn stoel zit te draaien in de klas kan ik me indenken dat dat erg hinderlijk is voor de rest van de klas. Het wil echter niet meteen zeggen dat hij ADHD heeft. Of Maud van 7 die gewoon heel erg van tekenen houdt en dan de rest van de wereld even niet interessant vindt. Zij is hiermee niet vanzelfsprekend autistisch te noemen. En dat Viola als moeder van dit gezin met tevens een fulltime baan het allemaal niet meer overziet, wil niet per definitie zeggen dat ze een burn-out heeft. Als de tank van mijn auto bijna leeg is en ik rijd langs het tankstation, kan ik daarna gewoon weer de weg op. Daar heb ik echt geen garage voor nodig.

Sterker nog. Ik zou me veel meer zorgen maken als Jantje en Maud precies luisteren naar wat volwassenen zeggen en nooit een eigen willetje of eigenaardigheden hebben. Net zo goed zou ik me zorgen maken als Viola in staat zou zijn om fulltime moeder, werknemer, vriendin, yoga-expert en weet ik wat meer te kunnen zijn. Mijn diagnose? Menselijk!

Om terug te komen op mijn auto. Die is groen. Die van mijn buurman is blauw. Die van hem trekt sneller op. Die van mij parkeert makkelijker. Allebei moeten we langs het tankstation. Hij wellicht iets vaker. Maar dat is volstrekt normaal. Iets met PK en motorinhoudverschil. Maar we hebben dan weer wel allebei een boekje in de auto dat ons vertelt wanneer het verstandig zou zijn om naar de garage te gaan. Onnodig eerder gaan betekent mogelijk schade voor mijn auto of portemonnee. Auto’s zijn net mensen: divers, gevoelig en niet in staat om aan alle eisen van iedereen te voldoen. Volstrekt normaal dus.

Ook voor psychische klachten hoop ik gauw geen vergelijking met auto’s meer nodig te hebben. Onnodig testen en vooral onnodig diagnosticeren en behandelen kan schade berokkenen. Zowel voor de mens als de portemonnee. Dus wanneer komt díe keuzehulp?