In de krant van vandaag ligt de vis van morgen

Tijdens de officiële bestempeling van mijn laatste aios hield iemand van de huisartsenopleiding een stichtelijk praatje. Ze vertelde dat van de ‘waarheden’ waaraan een huisarts zich tijdens het begin van zijn of haar loopbaan vasthoudt na 35 jaar de helft onzin blijkt te zijn. Terwijl die waarheden toch met een hoofdletter W werden uitgeserveerd.

Zo herinner ik me een bijscholing waar een kinderarts ons onderwees in het ‘opklimmend dieet’ bij heel jonge kinderen met diarree. De melk moest in een strak schema van aflopende verdunning worden toegediend. Het stond helder uitgelegd op twee A4’tjes en klonk allemaal volstrekt logisch. Je was wel een kwartier bezig om het moeder uit te leggen, maar dat was voor de goede zaak… tot een Engelse kinderarts dit eens ging onderzoeken. Het bleek dat kinderen die gewoon door bleven eten tijdens de diarree aanzienlijk sneller herstelden dan de opklimmende diëters.

Het was ook een tijd buiten iedere vorm van discussie dat COPD’ers inhalatiecorticosteroïden nodig hadden, allemaal wel te verstaan. Als ik dan een lokale longarts belde dat mijn patiënt braaf inhaleerde maar er geen moer van merkte, kreeg ik als antwoord: ‘Dan gebruikt hij het niet goed.’ Toen bleek dat deze medicatie nauwelijks iets toevoegt bij deze groep, veranderde deze longarts als een blad aan de boom: ‘Helpt nooit.’ Later gemodificeerd naar: ‘Helpt soms.’ Dit alles opgediend als de niet ter discussie staande waarheid.

Volgens de kno-artsen mocht je bij een loopoor rustig Sofradex-oordruppels geven, kon absoluut geen kwaad, hoewel de bijsluiter iets anders riep. Zij zullen het wel weten, dacht ik. Pasgeleden kwam een patiëntje van mij bij een van de voormalige Sofradex-adepten op de poli en die vertelde de ouders dat ze die Sofradex Nooit Hadden Mogen Krijgen vanwege het risico op gehoorbeschadiging!

Hoe kan dat toch, terwijl we allen toch braaf via allerlei EBM-richtlijnen onze patiënten te lijf gaan? Wie daar een fris geluid over wil horen, adviseer ik op YouTube te kijken naar de NTvG-podiumlezing ‘Het Evidencebeest’ van Yvo Smulders, hoogleraar interne geneeskunde in Amsterdam. Prof. Smulders is nooit te beroerd een knuppel in een hoenderhok te gooien en nu was kennelijk het heilig EBM-huisje aan de beurt. Hij voert ons goed onderbouwd naar de ontluisterende conclusie, dat er voor slechts 3 procent van de spreekuurcontacten evidencebased beleid valt te maken. Als een hooggeleerde internist, geen bekeerd homeopaat noch aanhanger van Jomanda, dit zegt geeft dat ten minste te denken.

Hoe zal het in de komende 35 jaar gaan? Welke waarheden die er nu liggen, zijn er dan bij het grofvuil beland? Ik doe een gok en kom er over 35 jaar – ik ben dan 102 – op terug. Bent u er klaar voor?

- De hele primaire cardiovasculaire screening is verlaten. Het bleek tijdens een grote studie in 2036 niets op te leveren. Eerdere resultaten bleken door bias zo gekleurd, dat ze de prullenbak in konden.

- Screening op PSA geldt sinds 2041 als een enkele reis richting Zwolle. De kans op iatrogene schade is zo groot, dat diehard urologen je door de telefoon uitlachen als je het woord PSA noemt.

- Chemotherapie vindt alleen nog plaats bij enkele vormen van kanker. De voordelen bleken niet op te wegen tegen de nadelen. De toegevoegde maanden levensverwachting bleken in een grote multicenterstudie uit 2033 kleiner dan eerder gedacht. Enkele farmaceuten moesten exorbitante boetes betalen vanwege fraude en onethisch gedrag.

Ik weet het, de lijst is verre van compleet. In mijn blog van 7 mei 2058 maak ik samen met u de balans op…