Je mot wel kijken, anders ken je het niet zien

Toen ik de huisartsenopleiding volgde, was er één naam die met kop en schouders boven het eerstelijnsmaaiveld uitstak: professor Huygen, onze eigen Nijmeegse hoogleraar, die mede door zijn boek Family Medicine een internationale reputatie genoot.

Deze reputatie werd bij mij tot bijna mythische proporties opgeblazen door een artikel van zijn hand in H&W. Ik herinner het me zo: hijzelf kreeg tijdens een vakantie in Frankrijk pijn op de borst, werd afgevoerd naar een lokaal ziekenhuis. Daar aangekomen vroeg hij aan de cardioloog van dienst of hij zijn stethoscoop even mocht lenen. Hij ausculteerde zijn eigen hart, hoorde pericard wrijven, wist dat hij een pericarditis had en besloot tegen alle adviezen in het ziekenhuis te verlaten en de terugreis aan te vangen. Natuurlijk had hij gelijk, bleek achteraf. De geneeskunst teruggebracht tot de ware essentie, het is van een oogverblindende schoonheid. Later zag ik hem nog een keer in de cortège toen een later vermaarde huisarts promoveerde. Huygen hing wat onderuit en liet een aantal ‘gebaretteerde’ collega’s vragen afvuren, die de promovenda moeiteloos beantwoordde. In mijn herinnering ging hij op een gegeven moment rechtop zitten en stelde een vraag – ik weet allang niet meer welke. En toen gebeurde wat ik niet voor mogelijk hield… ze wist het antwoord niet.

‘Kijk’, zei Johan Cruyff, die in mijn droom verscheen, ‘het is logisch, tenminste als je het ziet. Die Huigers heb het dus door en ken daarom een bepalende speler zijn op zijn veld. Hij ziet al voor hij kijkt, wat ik natuurlijk nog veel sterker had. Dat gedoe met die vrouw hieronder laat zien dat jij nooit meer dan een dienende speler ken zijn. Wat niet zit in je genen, komt er ook niet uit in je benen. Nou, slaap lekker en probeer er wat van te maken.’

Sandra is een struise vrouw. (Mag je dat eigenlijk nog zeggen of krijg ik weer de moraalpolitie over me heen? ‘Goed geïntegreerd’ in een vorige blog riep al heftige reacties op, maar goed: struis is ze wel.) Het begon met tintelende tenen, waar ze zelf, werkzaam in de gezondheidszorg, de diagnose polyneuropathie op plakte. Daar was ik het mee eens. Ook had ze last van artroseklachten in de linkerheup. Sandra staat positief in het leven en besloot een en ander wandelend te lijf te gaan. Nu woont ze bij mij in de buurt en zag ik haar regelmatig langslopen. Het viel me wel op dat ze erg moeizaam ging lopen, ook een beetje breedbasisch leek het wel, en achteraf gezien was er wel een klein stemmetje in mijn achterhoofd dat fluisterde: is dat alleen polyneuropathie en artrose? Johan C. zei ooit: ‘Als je niet luistert, ken je ook niet horen.’ Of zoiets. Ik luisterde niet. Pas toen het lopen bizarre vormen aannam stuurde ik haar naar de neuroloog. Het bleek een inmiddels fors meningeoom te zijn, dat gelukkig geheel verwijderd is. Haar looppatroon is duidelijk verbeterd. Waarom heb ik niet gezien waar ik naar keek? Waarom was ik ziende blind?

Ik besprak onlangs met haar dat ik mezelf verweet niet naar dat stemmetje geluisterd te hebben. Ze keek me blijmoedig aan en zei dat ze me niets kwalijk nam. Ze was er zelf ook ingestonken. Dat luchtte op.

‘Dat ken een keer gebeuren’, zei J.C. in een volgende droom, ‘maar niet te vaak. Je moet altijd de beste speler willen worden, wien je ken zijn.’

Zo is dat en niet anders.