‘Dat lukt me echt niet altijd de hele dag door hoor, dat van die compassie’

Buiten druipen de buien het schitterende zonlicht op het in alle toonaarden verkleurende bladerdak het bos tot een betoverende herfstmelange.

Binnen neemt Barbara Doeleman ons bij de hand.

‘Adem in, adem uit, voel je lijf, merk op waar de spanning zit en laat hier je focus een tijdje rusten. Adem in en adem uit naar die plekken, en nodig je lichaam uit de spanning los te laten… Open rustig je ogen en wees bewust present.’

En zie, in minder dan twee minuten ben je daar waar je wilt zijn, stevig geaard en vrij van hinderlijke gedachten. Ook en vooral toe te passen thuis en op het werk. Kerst of de vakgroepvergadering worden een stuk vrolijker en efficiënter, geloof me. Zweverig? Welnee, een voormalig CEO van een groot financieel bedrijf zei ooit tegen me: ‘Ik ga dus iedere dag zitten op dat kussen, twee keer twintig minuten en dat al zeventien jaar. Anders houd ik dit niet vol, deze gekte.’

Samen met elf andere collega’s uit den lande laat ik mijn geest een aantal dagen vertroetelen op een cursus compassievol medisch leiderschap. Dat heeft mijn migrainebrein wel verdiend na die honderden optaters van het afgelopen jaar; het was en is een slagveld daarboven.

Een gemêleerd gezelschap met een gemeenschappelijk gedachtegoed: dat compassievol medisch leiderschap het antwoord is op de vraag ‘hoe blijf ik een loopbaan lang fris, fruitig, gezond en geïnspireerd?’

En iedereen heeft zijn sores, blijkt: lastige leidinggevenden, korzelige collega’s, ziekmakende zorgomgevingen, storm in de staf. U herkent het, het is van alle tijden.

‘Wat is compassie en wat is het anders dan empathie?’ doceert Barbara:

‘1. Present zijn. Ben ik daadwerkelijk hier op dit moment, in deze ruimte en bij de ander?

2. Probleem doorgronden door aandachtig te luisteren en de ander te horen.

3. Empathie tonen.

4. Richting geven en beslissingen nemen, moed en lef tonen in deze beslissing.’

Hmm, nummer 2 en 3 zijn het probleem niet bij die dokters. Maar ben je écht present en bij de ander? En durf je nadat je geluisterd hebt, jouw analyse gemaakt hebt, je empathie hebt gedeeld, de ander ook écht richting te geven, ook als dat een harde boodschap is? Of toch nog maar dat extra onderzoek, die ene experimentele behandeling of die verwijzing naar dé specialist aangeboden?

‘Maar pfff, dat lukt me echt niet altijd, de hele dag door dat van die compassie’, schalt mijn buurvrouw Anja, verpleegkundig specialist met Zuid-Hollandse tongval en inborst. ‘Dan moet ik ff de dokter Rossi in mezelf aanzetten hoor.’

Een aantal van ons schiet in de lach.

‘Dokter Rossi, die van Gooische Vrouwen?’

‘Ja, die.’

De millennials in de groep kijken wat glazig uit hun ogen. Maar ik net ook, bij de voorstelronde. De een komt net terug van zijn burn-out, de ander loopt deze dagen voortdurend rond wegens rugklachten. De derde millennial zegt dat ze wat matig in haar energie zit, ze heeft net een nare procedure achter de rug met melding van grensoverschrijdend gedrag. Van hun verhalen dachten wij vroeger dus: vreselijk, traumatisch, belachelijk, maar recht je rug, het hoort erbij.

NIET DUS, het hoort er absoluut niet bij, weten én vinden we nu. Wat een voorsprong voor de rest van hun leven.

Maar goed, er schuilt een groots millennial in mij, u weet het, want ik kan allerminst alles volgen met mijn door migraines getroebleerde brein. Aangespoord door de openheid van de millennials doe ik schoorvoetend mijn verhaal, ik kan niet aan alles meedoen. Iedereen knikt empathisch, wat zeg ik?

Compassievol! ‘Jij geeft je grenzen aan, Casper.’

O was ik maar een echte milllenial, dan wist ik hoe dat moest...

Op dag twee gaat het mis, toch net iets te veel present en bij de ander geweest? Maar ik kan mezelf toch niet uitzetten? Ik lééf bij de ander. Compassie Cassie, compassie met Cassie.

Ik herstel en kan weer aansluiten. Hier in deze louterende lommerrijke omgeving, met rust, ruimte, respect en compassie ruim voorhanden, gaat het uiteindelijk aanzienlijk beter dan verwacht.

En dokter Rossi van zuster Anja zag dat het goed was:

‘Maar hoe doe je dat dan, die dokter Rossi?’, vraag ik.

‘Nou, ik laat de mensen eerst praten, knik, en dan blijven de meesten praten. Eigenlijk luister ik veel beter dan dat ik normaal doe, wanneer ik mijn lijstje afwerk. En de mensen komen uiteindelijk gek genoeg zelf met de beste oplossingen!

“Wat vindt u dokter?” en dan is het zaak niet alsnog te veel te willen sturen.

“Dat lijkt me prima”, zeg ik dan. En iedereen gaat tevreden naar buiten.’

Kijk, compassievol medisch leiderschap avant la lettre, die dokter Rossi.