Laatste nieuws
Wetenschap

Mogelijk verband tussen kinderleukemie en magnetische velden

1 reactie

Langdurige blootstelling aan magnetische velden uit het elektriciteitsnetwerk verhoogt mogelijk het risico op kinderleukemie. Dat meldt de Gezondheidsraad. De raad adviseert de minister van Infrastructuur en Waterstaat om hier rekening mee te houden bij het aanleggen of uitbreiden van het elektriciteitsnetwerk.

Bert Verhoeff | Hollandse Hoogte
Bert Verhoeff | Hollandse Hoogte

Al sinds 2005 geldt het advies aan gemeenten, provincies en netbeheerders om bij onder meer bouwprojecten zoveel mogelijk situaties te voorkomen waarin kinderen langdurig in gebieden verblijven waar het jaarlijks gemiddelde magneetveld hoger is dan 0,4 microtesla. Dat advies was onder meer gebaseerd op een advies van de Gezondheidsraad (GR) uit 2000, waarin was vastgesteld dat kinderen die in de buurt van een bovengrondse elektriciteitslijn wonen een tweemaal grotere kans op leukemie hebben dan andere kinderen. Jaarlijks krijgen ongeveer 135 van de 2,8 miljoen Nederlandse kinderen tussen 0 en 15  jaar leukemie. Rekening houdend met hoeveel kinderen in de nabijheid van een hoogspanningslijn woonden, zou elke twee jaar één geval van kinderleukemie samenhangen met de aanwezigheid van een bovengrondse elektriciteitslijn. De overheid vroeg aan de GR of nieuwe wetenschappelijke literatuur inmiddels tot andere inzichten zou leiden.

De commissie Elektromagnetische velden van de GR voerde daarom een meta-analyse uit waarbij zij keek naar studies die de relatie tussen magnetische velden – opgewekt door boven- en ondergrondse elektriciteitslijnen – en leukemie onderzochten. Voor de duidelijkheid: een magnetisch veld dringt makkelijk door in huizen en het menselijk lichaam. Voor elektrische velden geldt dat niet.

De commissie vond een duidelijke associatie tussen de magneetveldsterkte in de woning en een verhoogd risico op kinderleukemie. Bij een veldsterkte van meer dan 0,3-0,4 microtesla is het risico 1,6 keer hoger dan gemiddeld. Als alleen studies worden meegenomen die alle woonadressen waar het kind heeft gewoond meenemen (in tegenstelling tot studies die bijvoorbeeld alleen kijken naar adres bij diagnose) dan neemt het risico toe: 2,7 maal(betrouwbaarheidsinterval van 1,6-4,8) hoger. Voor afstand van de woning tot het magneetveld is alleen voor 0-50 en 50-100 meter een licht verhoogd risico gevonden, respectievelijk, 1,2 en 1,3. Voor andere vormen van kanker bij kinderen was alleen een geringe hoeveelheid informatie voor hersentumoren beschikbaar. De aanwijzingen dat daar een relatie bestaat met magnetische velden is zwakker dan die met leukemie. Alternatieve verklaringen – dat er sprake zou zijn van confounding – zijn niet plausibel, maar ook niet uit te sluiten. Alles bij elkaar opgeteld komt de commissie tot de conclusie dat er aanwijzingen zijn voor een oorzakelijk verband. Dat is zwakker dan een ‘waarschijnlijk oorzakelijk verband’. Daarvoor mist onder meer een duidelijk werkingsmechanisme. GR-woordvoerder Eert Schoten: ‘Van radioactieve straling weten we hoe dit tot kanker leidt, maar van magnetische straling weten we dat niet.’

Er zijn meer beperkingen, staat ook inhet advies te lezen. De raad geeft zelf aan dat blootstelling op individueel niveau niet nauwkeurig te meten is. Er kan hooguit een schatting worden gedaan door de afstand tot het magnetisch veld te meten of berekenen, of door de sterkte van het veld in een woning te meten. Hierbij wordt geen rekening gehouden met de tijd die mensen buitenshuis doorbrengen en de blootstelling aan eventuele andere potentiële bronnen van magnetische velden, zoals huishoudelijke apparaten. Daarnaast bestaat er nog het risico op publicatiebias, omdat studies die geen associatie laten zien mogelijk niet of minder vaak worden gepubliceerd.

Desondanks blijft het advies gelden dat nieuwe situaties voorkomen moeten worden waarbij kinderen langdurig blootstaan aan door bovengrondse hoogspanningslijnen opgewekte magnetische velden die gemiddeld over het jaar sterker zijn dan 0,4 microtesla. Schoten: ‘Nieuw in het huidige advies is dat het ook geldt voor ondergrondse hoogspanningskabels en transformatorhuisjes en dergelijke, omdat magnetische velden niet worden tegengehouden door bodem of bouwmaterialen.’

Kennisplatform EMV

Lees ook:

Wetenschap kanker kinderen gezondheidsraad
  • Sophie Broersen

    Sophie Broersen was journalist bij Medisch Contact van 2008 tot 2021. Na haar studie geneeskunde en huisartsopleiding ging zij als journalist aan de slag. Bij Medisch Contact schreef zij over geneeskunde en zorg in de volle breedte: van wetenschap tot werkvloer, van arts-patiëntrelatie tot zorg over de grens. Samen met de juristen van de KNMG becommentarieerde zij tuchtzaken. Na haar journalistieke carrière is zij in 2021 weer als arts gaan werken.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • B.J. Kapper

    Uroloog niet praktionerend, Enschede

    Hoogspanningsleidingen staan nog steeds in beeld voor schadelijke straling, maar degelijke onderzoeken ontbreken naar mijn mening, er is veel emotionele angst.
    Vergeten wordt door de straling binnen elk huis ook zeer aanzienlijk is.
    Weliswaar is de... spanning 230 volt en daardoor een kleiner bereik en energieoverdracht , maar we zijn er altijd heel dichtbij.
    Ons hele huis is vol elektrische draden die deze energie kunnen overdragen en we slapen met een elektrische wekker en een radio vlak bij ons hooft.
    Daarnaast heeft bijna iedereen WIFI en ontvangt straling van radio en mobiele telefoon.
    Ik ben dan ook van mening dat het effect van hoogspanningsleidingen zwaar wordt overdreven.
    Emoties spelen hierbij een hele grote rol en worden helaas erg uitvergroot.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.