Laatste nieuws
Wetenschap

Kinderen soms minder angstig dankzij muziek

Plaats een reactie

Kan muziek angst en pijn bij kinderen in het ziekenhuis verminderen? Marianne van der Heijden, medisch antropoloog en onderzoeker op de afdeling Interne Geneeskunde van het Erasmus MC, is voorzichtig positief. Vorige week promoveerde ze op het proefschrift ‘Music in medicine, the value of music interventions for hospitalized children’.

Ze onderwierp onder meer een twintigtal studies naar de effecten van muziek bij prematuur geboren kinderen aan een systematische review. Belangrijkste uitkomst: de slaapkwaliteit verbeterde. Maar Van der Heijden is verder zeer behoedzaam in het trekken van conclusies, omdat er grote verschillen waren tussen de geïncludeerde studies in type muziekinterventie, de duur ervan, en de zwangerschapsduur van de baby’s. ‘Bovendien’, nuanceert ze verder, ‘kan muziek ook schadelijk zijn; we weten immers dat we baby’s niet moeten overprikkelen en dat is moeilijk vast te stellen.’

Ze deed ook een meta-analyse van onderzoeken bij kinderen (0-18) die na een operatie muziek te horen kregen. ‘Dat leidde bij hen tot significant minder angst en pijn dan bij kinderen in de controlegroepen.’ Omdat deze conclusie is gebaseerd op slechts drie randomized controlled trials (RCT’s) is ze opnieuw voorzichtig. ‘Maar combineer je deze bevindingen met de uitkomsten van studies onder volwassenen die heel goede resultaten laten zien, dat zou je kunnen concluderen dat het effect echt is.’

Groot probleem bij al deze studies is dat er verschillende uitkomstmaten worden gehanteerd. Van der Heijden: ‘Hoe, wat en wanneer meet je? Vragen die je overigens ook tegenkomt bij ander non-farmacologisch onderzoek. Het idee is dat muziek kan ontspannen – “increase of relaxation” wordt dat genoemd – maar daar hebben we in de medische wereld geen uitkomstmaten voor. En dus nemen we onze toevlucht tot pijn en angst, met de bijbehorende fysiologische maten. Een muziektherapeut kijk daar heel anders tegenaan. Hij wil vooral dat een patiënt zich prettig voelt.’

Zelf voerde Van der Heijden twee RCT’s uit. Met de eerste keek ze naar de effecten van muziek ná wondverzorging bij 135 jonge kinderen (gemiddelde leeftijd 3 jaar). Een deel van deze kinderen kreeg livemuziektherapie aangeboden (de therapeut zingt zelfgecomponeerde liedjes met gitaar), terwijl de controlegroep alleen standaardzorg kreeg. Qua pijn en angst was er geen significant verschil tussen de interventie- en de controlegroep. Uit de zelfrapportage van de kinderen ouder dan 5 jaar bleek echter wel een significante vermindering van angst na de muziektherapie. De tweede RCT deed ze onder 198 kinderen ouder dan 3 jaar die waren opgenomen op de Spoedeisende Hulp. De kinderen werden in drie groepen verdeeld. Eén groep kreeg tijdens een pijnlijke procedure een tekenfilm te zien, een tweede groep luisterde naar muziek, en de derde kreeg alleen standaardzorg. Kinderen in de muziekgroep hadden significant minder pijn tijdens de procedure dan kinderen in beide andere groepen. Wat betreft angst en hartslag was er echter geen significant verschil tussen de groepen. Ook uit zelfrapportages van de kinderen bleek geen verschil.

Vraag blijft dus: werkt muziek? Van der Heijden: ‘Mijn onderzoek levert geen eenduidige bevindingen op. Toch ben ik ervan overtuigd dat muziek waardevol kan zijn voor kinderen in het ziekenhuis. Onderzoek bij volwassenen laat veel duidelijker resultaten zien, omdat je bij hen veel beter dan bij kinderen gebruik kunt maken van zelfrapportage.’ Maar ze trekt ook een belangrijke les: ‘Ik ben zeer voor de RCT, maar het is de vraag of dat wel de juiste methodiek is om de effectiviteit van dit soort interventies aan te tonen. In een RCT moeten de patiëntengroep en de timing van de interventie en de timing van de meting immers homogeen zijn. In de praktijk werkt een muziektherapeut met een kind op het moment dat het daar behoefte aan heeft. Daar is in de RCT geen ruimte voor.’

Music in Medicine. The value of music interventions for hospitalised children, Marianne van der Heijden, Erasmus MC, 7 november 2018

Emailadres Marianne van der Heijden: m.j.e.vanderheijden@erasmusmc.nl

lees ook

Wetenschap muziek kindergeneeskunde
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.