Hysteroscopie onnodig bij ivf

Vrouwen die in aanmerking komen voor ivf of ICSI hebben geen baat bij een voorafgaande hysteroscopie. Dit concluderen Janine Smit e.a. in een gerandomiseerde trial in The Lancet. Het onderzoek vond plaats in meerdere academische en perifere ziekenhuizen in Nederland.

Met name in het buitenland wordt hysteroscopie routinematig ingezet om eventuele baarmoederafwijkingen – zoals poliepen, myomen, adhesies – op te sporen en te elimineren. Naast het feit dat het de weg voor een zwangerschap vrijmaakt, heeft een hysteroscopie ook een inflammatoire werking op het endometrium, wat een positief effect op de innesteling zou hebben.
In Nederland is men een stuk terughoudender, gezien het gebrek aan bewijs.

Tussen 2011 en 2013 includeerden de onderzoekers 750 vrouwen die in aanmerking kwamen voor ivf of ICSI. Eén tot drie maanden vóór de ivf of ICSI ondergingen 369 vrouwen hysteroscopie en 373 vrouwen gingen meteen over op de voortplantingstechniek. Bij 12 procent van de interventiegroep werden kleine baarmoederafwijkingen gevonden, die niet met de transvaginale echo te zien waren. Waar mogelijk werden deze tijdens de procedure verwijderd. ivf of ICSI leidde uiteindelijk bij 54 procent van de hysteroscopiegroep en bij 52 procent van de niet-hysteroscopiegroep tot een zwangerschap. Ook andere uitkomsten, zoals de duur tot zwangerschap en continuering van de zwangerschap, bleken gelijk tussen beide studiegroepen. Opvallend is de conclusie dat biochemische miskramen – waarbij de zwangerschapstest positief is, maar echoscopische tekenen van een zwangerschap nog ontbreken – significant vaker voorkwamen in de hysteroscopiegroep. Een mogelijke oorzaak wordt niet duidelijk. Voor Smit zijn deze uitkomsten reden genoeg om de hysteroscopie niet op te nemen in de richtlijn voor ivf en ICSI.

Commentatoren Antonio Pellicer en Daniela Galliano benoemen het aanhoudende raadsel omtrent het frequente falen van ivf. Slechts 25 tot 30 procent van de ivf-sessies in Europa blijkt succesvol. Verder onderzoek naar de embryonale ontwikkeling en de endometriale functie zou volgens hen wenselijk zijn.

Elyse Bouritius

DOI: http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(16)00231-2