Er bestaat niets beters

Op de bres staand voor de reguliere geneeskunde, is het werk van een kwakzalverbestrijder sysyfusarbeid. Er komt nooit een einde aan.

Of, om uit het voorwoord van Er bestaat niets beters een ander oud-Grieks beeld aan te halen: het is als met de Hydra; voor iedere kop die je eraf hakt groeien er tien nieuwe aan. Zo is het nu, zo was het vroeger. In dit boekje bundelde Cees Renckens veertig Nederlandstalige brochures uit de periode 1875-1925 waarmee kwakzalvers reclame maakten voor hun producten en behandelingen. Sinds haar oprichting in 1880 heeft de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) deze brochures systematisch verzameld. Ter gelegenheid van de overdracht van deze collectie aan de Afdeling Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam verscheen het boekje van de oud-voorzitter van de VtdK.

Renckens koos voor deze brochures omdat ze zeer succesvolle kwakzalversmiddelen aanprezen – de spreekwoordelijke Haarlemmerolie ofwel medicamentum gratia probatum ontbreekt niet –, maar ook omdat ze grafisch het fraaist uitgevoerd waren, omdat ze met ‘wel heel brutale claims’ kwamen of vanwege hun retoriek. In een tiental gevallen koppelde hij brochures uit de oude doos aan hedendaagse pendanten.

‘Er bestaat niets beters.’ Reclame voor kwakzalvers vroeger en nu, Cees Renckens, 128 blz.,10 euro, gratis voor (nieuwe) leden van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Bestellen via: secretariaat@kwakzalverij.nl.