Ziektelastmeter verbetert het consult met chronische patiënten

Chronische patiënten hebben er baat bij als ze met hun behandelaar, naast klachten en labuitslagen, ook de ervaren ziektelast kunnen bespreken. Dat stelt epidemioloog en onderzoeker Esther Boudewijns (Universiteit Maastricht) in haar proefschrift ‘Optimising care for people with chronic conditions: The assessment of burden of chronic conditions tool’. Ze ontwikkelde de ‘Ziektelastmeter voor Chronische Aandoeningen’ en onderzocht de toepassing ervan. Boudewijns promoveerde op 15 juni in Maastricht.

Chronische patiënten hebben er baat bij als ze met hun behandelaar, naast klachten en labuitslagen, ook de ervaren ziektelast kunnen bespreken. Dat stelt epidemioloog en onderzoeker Esther Boudewijns (Universiteit Maastricht) in haar proefschrift ‘Optimising care for people with chronic conditions: The assessment of burden of chronic conditions tool’. Ze ontwikkelde de ‘Ziektelastmeter voor Chronische Aandoeningen’ en onderzocht de toepassing ervan. Boudewijns promoveerde op 15 juni in Maastricht.

Gekleurde ballonnen

De Ziektelastmeter voor Chronische aandoeningen is een opvolger en uitbreiding van de Ziektelastmeter COPD die in 2014 is ontwikkeld aan de Universiteit van Maastricht en al een tijd wordt toegepast in de huisartsgeneeskunde. Aan dit hulpmiddel voor consulten in de huisartsenpraktijk of in het ziekenhuis, zijn nu vragen voor meer chronische ziekten toegevoegd. De patiënt vult vooraf een vragenlijst in over de ervaren ziektelast, objectieve waardes (zoals het BMI), ziektespecifieke vragen, leefstijlvragen en een aantal algemene vragen (zoals vermoeidheid). De uitkomsten worden gevisualiseerd met gekleurde ballonnen, waarbij de kleur van de ballonnen een positieve ofwel negatieve uitkomst van de vragenlijst voorstelt en het verloop in kaart brengt. Aan de hand van dit schema kunnen arts en patiënt samen kiezen met welke onderdelen ze aan de slag te gaan. Dat wordt vervolgens opgenomen in het behandelplan van de patiënt en kan over de tijd worden vervolgd.

Kwaliteit van zorg

Boudewijns toonde na het ontwikkelen van de Ziektelastmeter voor Chronische aandoeningen met één van de verrichte studies de validiteit en betrouwbaarheid ervan aan.

Om het effect te onderzoeken volgde ze gedurende 18 maanden 237 patiënten uit 54 huisartspraktijken. Deze werden verdeeld in een controle- en interventiegroep die respectievelijk 61 en 176 patiënten telden, waarbij de interventiegroep tijdens de consulten gebruikmaakte van de Ziektelastmeter. Met gevalideerde vragenlijsten werd de ervaren kwaliteit van zorg (PACIC), kwaliteit van leven (EQ-5D-5L), gezondheidscompetenties (ICECAP-A) en patiëntactivatie (PAM) bepaald.^1-4 Boudewijns vond een significante verbetering van de ervaren kwaliteit van zorg met zes, twaalf en achttien maanden. Ook de patiëntactivatie was significant toegenomen na achttien maanden over de gehele groep, behalve bij de patiënten met type 2 diabetes. Er werd geen significant effect gevonden op gezondheidscompetenties of kwaliteit van leven.

Boudewijns pleit voor het opnemen van de Ziektelastmeter voor Chronische Aandoeningen in de NHG-richtlijnen en zorgstandaarden en om deze breder bekend te maken.

VOETNOTEN

1. Patient Assessment of Chronic Illness Care. Score van ervaren kwaliteit van zorg op vijf onderdelen: patiëntgerichtheid (De mate waarin de patiënt wordt gestimuleerd om actief mee te denken over de behandeling en het nemen van beslissingen), organisatie van zorg, het stellen vangezamenlijke doelen, het gezamenlijk zoeken naar problemen en oplossingen, en follow-up en coördinatie.

2. EuroQol-5D-5L. Score van kwaliteit van leven op vijf niveaus: mobiliteit, zelfzorg, dagelijkse activiteiten, pijn/ongemak en angst/depressie.

3. ICEpop CAPability measure for Adults. Vragenlijst om ondersteunende gezondheidscompetenties op vijf domeinen in kaart te brengen: sStabiliteit, verbinding met anderen, autonomie, prestatie en plezier.

4. Patient Activation Measure. Vragenlijst die de kennis, vaardigheden en het vertrouwen in het kunnen managen van de eigen ziekte en gezondheid meet.