Immuno-oncologische medicijnen onnodig duur

Als meer patiënten een bepaald medicijn voorgeschreven krijgen, gaat de prijs van dat middel sneller omlaag, simpelweg omdat de farmaceut de gemaakte onderzoekskosten dan immers eerder terugverdient. Althans, dat zou je zeggen – de praktijk blijkt echter anders in het geval van een paar immuno-oncologische geneesmiddelen.

Dat blijkt uit recent onderzoek van de Erasmus Universiteit en het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam, uitgevoerd door Renaud Heine e.a. en verschenen in PLOS ONE.

Het gaat om pembrolizumab (Keytruda) en daratumumab (Darzalex). Pembrolizumab was aanvankelijk geïndiceerd voor inoperabel of gemetastaseerd melanoom. Maar sinds de initiële goedkeuring heeft pembrolizumab 37 nieuwe FDA-goedkeuringen gekregen voor verschillende indicaties. Daratumumab was initieel bedoel voor patiënten met multipel myeloom, maar heeft sinds de eerste goedkeuring negen nieuwe indicaties gekregen van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA).

Werkelijke kosten

Heine e.a. analyseerden de prijzen van beide medicijnen met behulp van een model dat in 2018 is ontwikkeld door de Rotterdamse hoogleraren Carin Uyl-de Groot en Bob Lӧwenberg. Feitelijk een niet al te ingewikkelde formule waarin opgenomen variabelen voor de werkelijke kosten van research and development, patentduur, aantal patiënten dat in een jaar tijd wordt behandeld, productie, verkoop en marketing, en een redelijke winstmarge gebaseerd op de klinische meerwaarde. Heine e.a. maakten de formule een slag ingewikkelder door daaraan de mogelijkheid van meerdere indicaties toe te voegen.

Veel te hoog

Toen ze daarmee de prijzen van deze medicijnen berekenden, was de uitslag nogal ontnuchterend: 885 euro in 2014 en 143 euro in 2021 per infusieflacon voor pembrolizumab. De lijstprijs voor dit geneesmiddel ligt daarentegen nu bij 2860 euro per infusieflacon. Voor daratumumab berekenden de onderzoekers de volgende prijzen: 31.941 euro in 2015 en 1402 euro in 2021. De lijstprijs voor daratumumab is nu echter 4766 euro per infusieflacon. In beide gevallen dus veel te hoog.

Volgens de auteurs kan hun rekenmodel goede diensten bewijzen in de onderhandelingen tussen fabrikanten en het ministerie van VWS over de vergoeding van dure geneesmiddelen.