Meer over oncologie

Patiënten met een zeldzame vorm van kanker hebben onvoldoende toegang tot expertzorg. Dat blijkt uit een rapport dat het IKNL heeft uitgebracht. De organisatie van gespecialiseerde zorg, diagnose en behandeling voor deze patiënten omvat diverse initiatieven die niet goed op elkaar aansluiten en het overzicht ontbreekt. Het is voor patiënten en professionals daarom niet duidelijk waar expertise te vinden is. Dat moet anders en beter vinden de samenstellers van het rapport.

Voorheen kon een oncologisch ziekenhuis in het Syrische Idlib patiënten insturen naar Turkse zorginstellingen, voor radio- en immunotherapeutische behandelingen die het zelf niet kon bieden. Maar door de recente aardbevingen gaat dat niet meer.

Internist-oncologen willen meer steun om scherpere keuzes te maken over behandelingen met dure oncologische middelen, die soms voor patiënten weinig levensverlenging of levenskwaliteit opleveren. Dat geluid klinkt steeds luider vanuit de beroepsgroep zelf.

Een voormalig oncoloog-internist van het Radboudumc heeft vrijdag een berisping en vijf waarschuwingen gekregen. Het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg (RTG) in Zwolle oordeelt dat ze fouten heeft gemaakt bij de behandeling van zeker zeven kankerpatiënten.

Na behandeling blijven veel kankerpatiënten en hun naasten rondlopen met (psychosociale) klachten. Daarvoor is hulp beschikbaar, maar die is bij artsen nog relatief onbekend en wordt daardoor veel te weinig ingeschakeld.

Een miljoen gemiste kankerdiagnoses in heel Europa, ziedaar een van de ernstige gevolgen van de covid-19-pandemie. Een commissie van The Lancet Oncology – European Groundshot addressing Europe’s cancer research challenges – stelt in een omvangrijk rapport vast dat clinici in het eerste jaar van de pandemie 1,5 miljoen minder kankerpatiënten zagen, waarbij een op de twee kankerpatiënten geen operatie of chemotherapie onderging.

Genetisch aangepaste T-cellen kunnen kankercellen detecteren; de toepassing van dergelijke T-cellen is een manier om therapieresistente kankers gepersonaliseerd te behandelen. Susan Foy e.a. rapporteren in Nature hoe ze voor het eerst CRISPR genome editing hebben ingezet om dat voor elkaar te krijgen.

Niet alle vrouwen met mutaties in de BRCA1- en BRCA2-genen kiezen voor risicoreducerende bilaterale salpingo-oöforectomie (RRSO). Britse onderzoekers, Sue Philpott e.a., gingen na in hoeverre deze groep baat kan hebben bij de inzet van een algoritme: het Risk of Ovarian Cancer Algorithm (ROCA). Ze zouden daarmee de operatie veilig kunnen uitstellen. Philpott e.a. publiceren de resultaten in Journal of Medical Genetics.

De zorg voor patiënten met kanker staat onder druk. Door vergrijzing groeit het aantal patiënten elk jaar met 2 procent, er is te weinig personeel en de komst van nieuwe, dure geneesmiddelen maakt dat in 2040 de kosten voor deze zorg gestegen zullen zijn tot bijna 14 procent van het totale zorgbudget.

‘De oncologische zorg in Nederland kan honderden miljoenen euro’s per jaar goedkoper, én beter, door goed gebruik te maken van geneesmiddelen.’ Dat betoogde internist-oncoloog Gabe Sonke tijdens zijn oratie op 16 september in de Aula van de Universiteit van Amsterdam.

Op haar 22ste wordt bij Suleika Jaouad acute myeloïde leukemie vastgesteld. Haar prognose is slecht. De vier jaar erna krijgt ze een beenmergtransplantatie – gelukkig blijkt broer een 100 procent match –, ondergaat ze talloze chemokuren en woont meer in het ziekenhuis dan thuis.

Volwassenen die tijdens hun kindertijd kanker hebben gehad, zijn ongelukkiger dan leeftijdgenoten zonder zo'n ziektegeschiedenis. Daarom hebben overlevenden van kinderkanker levenslang persoonlijke begeleiding nodig, stelt promovendus Loes van Erp (Universiteit Utrecht).

Na een totale pancreasresectie was de tijd (in procenten) waarin de bloedglucose binnen de streefwaarde lag na de behandeling met een kunstalvleesklier hoger dan bij de reguliere insulinebehandeling. Dat schrijven Charlotte van Veldhuisen e.a. in JAMA Surgery op basis van een studie met tien patiënten.

Nucleair geneeskundige Marcel Stokkel ervaart aan den lijve hoe het is om chronisch kankerpatiënt te zijn. Je gaat dan wel niet dood aan de zo gevreesde ziekte, maar het vraagt wél om een complete reset van jezelf. En de bijwerkingen van de medicijnen zijn niet gering.

Iets minder dan de helft van de sterfgevallen door kanker wereldwijd wordt veroorzaakt door vermijdbare risicofactoren, zoals roken en alcoholgebruik. Dat blijkt uit een berekening door een grote groep onderzoekers (de GBD 2019 Cancer Risk Factors Collaborators) waarvan de resultaten verschenen in The Lancet. Zij maakten gebruik van data uit 204 landen.

Erik Muller, voormalig internist-oncoloog, schreef een boek over reacties waar mensen met kanker zich vaak aan storen, en waarom. En ook hoe het beter kan. ‘Wat je vooral niet moet doen: niets laten horen.’

De sterfte aan kanker is verontrustend hoog in Nederland, vergeleken met andere hoge-inkomenslanden. Een intensiever en efficiënter preventie­beleid is dringend nodig, waarschuwen deze kankerdeskundigen. En vooral de overheid is aan zet.

Het Erasmus MC coördineert een nieuwe studie naar longkankerscreening, als vervolg op een eerdere grote studie, de Nelson-studie. Gaat deze studie leiden naar invoering van de screening of kunnen we dat beter laten?

Vaatchirurgie en complexe oncologische zorg moeten als eerste via nieuwe volumenormen worden herschikt over ziekenhuizen. En het afnemen van ongecontracteerde zorg wordt ontmoedigd. Dat zijn enkele punten die zijn opgenomen in het Integraal Zorgakkoord, waar een voorlopige versie van naar buiten is gekomen.

Fotograaf Geert Broertjes kreeg ruim drie jaar geleden last van steeds erger wordende buikpijn. De oorzaak bleek een tumor in zijn dikke darm, met uitzaaiingen naar lever, longen en lymfeklieren.

Hoewel huidkanker de kankersoort is met het hoogste aantal nieuwe gevallen per jaar adviseert de Gezondheidsraad om geen landelijk bevolkingsonderzoek in te stellen.

Bij prostaatkanker zijn androgeenreceptor (AR)-gerichte middelen zeer effectief in verschillende ziektestadia. Therapieresistentie treedt echter onvermijdelijk op en er is weinig bekend over hoe tumorcellen zich aanpassen om die AR-onderdrukking te omzeilen.

Oud-longarts Mariska Koster blogt over haar verbijstering dat in haar behandeling van borstkanker zo weinig ruimte is voor op maat gesneden zorg. ‘Als arts was ik geen haar beter.’

Een groeiende groep patiënten blijft langer leven na de diagnose kanker. Kanker is voor hen geen onmiddellijk doodvonnis, maar ze zijn ook niet te genezen. De zorg is nog onvoldoende ingericht voor de unieke mix van vragen van deze patiënten.

Vanwege een endometriumcarcinoom ondergaat een patiënt in augustus 2017 een totale laparoscopische hysterectomie, waarbij het de bedoeling is dat de gynaecoloog ook de beide adnexen ­verwijdert. Ruim een halfjaar later meldt de patiënt dat zij last heeft van bloedverlies en buikpijn.