‘Schade borstkankerscreening groot’

Bijna een derde van de nieuw gediagnosticeerde borstkanker is overgediagnosticeerd. Dat stellen Amerikaanse onderzoekers in NEJM van 22 november. Deze tumoren zouden nooit klinische symptomen geven en zijn door de borstkankerscreening aan het licht gekomen.

Amerika heeft drie decennia aan ervaring opgedaan met borstkankerscreening bij vrouwen van 40 jaar en ouder. Onderzoekers hebben gekeken naar de effecten en dat levert een aantal boeiende getallen op. In de periode van dertig jaar verdubbelde de incidentie van borstkanker van 112 naar 234 gevallen per 100.000 vrouwen. Dit effect was te verwachten van de screening; wie meer zoekt naar vroege stadia, zal meer vinden.

Bedoeling van de screening is ‘er op tijd bij zijn’, de dodelijke kankervormen zo vroeg ontdekken dat behandeling levensreddend is. Sinds vrouwen hun borsten laten controleren wordt 8 procent minder vaak een laat stadium van borstkanker nieuw ontdekt. En tot slot een heel groot getal: 1,3 miljoen Amerikaanse vrouwen hebben in de afgelopen dertig jaar de diagnose borstkanker te horen gekregen, terwijl de ziekte bij hen nooit klinisch relevant zou worden, schatten de onderzoekers. Ze stellen daarom dat de schade door de extra hoeveelheid detectie van vroege stadia van borstkanker veel groter is dan de winst van de enkeling die ‘er op tijd bij is’.

Een meta-analyse in The Lancet van eind oktober was minder kritisch over screening. Daar werd gekeken naar borstkankerscreening in Groot-Brittannië, deze is minder intensief dan de Amerikaanse screening: eens per drie jaar bij vrouwen van 50 tot 70 jaar. Deze onderzoekers zagen dat tegenover het voorkomen van één overlijden door borstkanker drie gevallen staan waarbij behandeling niet noodzakelijk was.

In Nederland vindt de screening eens per twee jaar plaats bij vrouwen tussen 50 en 75 jaar.

Heleen Croonen

Bronnen:

• N Engl J Med 2012; 367: 1998-2005, doi: 10.1056/NEJMoa1206809
• The Lancet 2012, doi: 10.1016/S0140-6736(12)61611-0

Lees ook:

• Mammascreening: minder doden, wel overbehandeling
• Mammascreening niet naar dertig jaar
• Borstkankerscreening wél zinvol