NVVA-voorzitter: Is meten weten?

De Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (RVZ) gooide de knuppel in het hoenderhok. In het rapport ‘Zicht op zinnige en duurzame zorg’ stelt de raad voor om zorgkosten te koppelen aan gewonnen levensjaren. Een hopeloze exercitie, zo bleek ook uit de reacties van het veld, waarin korte metten werd gemaakt met de rekensommetjes uit het document. Ik vraag me af vanuit welke overwegingen dit rapport is gepubliceerd. Zou het kunnen dat de raad welbewust een niet onderbouwd betoog heeft laten uitkomen, in de hoop zo de discussie over geld en zorg op volle snelheid te brengen?  Dat is dan gelukt, want de kritiek is niet van de lucht.

Wat eerst en vooral blijkt uit de gebruikte gegevens, is hoe ongelooflijk weinig bekend is over de care. De RVZ merkt op dat er vrijwel geen wetenschappelijk onderzoek is gedaan, en voor zover dit wel gebeurde, is hierover gepubliceerd in onbekende, ja, zelfs obscure tijdschriften. En trouwens, zo vervolgt de raad in één moeite door, dat onderzoek is van onvoldoende kwaliteit om serieus genomen te worden. Leest u maar na, het staat op pagina 129 van het rapport.

Ja, dat wisten we al: de care heeft geen status voor de alfamannetjes van de wetenschap. Daar valt geen eer te behalen. Maar de grote jongens van een ander mooi bolwerk, de economie, begonnen ondertussen ongemakkelijk te draaien. Die akelige care kost te veel! We kunnen niet voorspellen hoe het verder gaat! Doe iets!

En toen verscheen het rapport van de RVZ. Zo er iets goeds uit dit document kan voortkomen, dan is dit het inzicht dat er veel, heel veel meer onderzoek moet worden gedaan naar de zin en onzin in de care. Maar dat onderzoek is alleen effectief als er een mensbeeld en een visie aan ten grondslag liggen. Anders dan de cure, laat de care zich niet makkelijk meten. De cure is gefocust op genezing en dat is uitstekend in kaart te brengen: men is genezen, of niet.

Maar in de care draait alles om het fenomeen kwaliteit van leven: het als positief ervaren van het leven door de patiënt, ook al gaat dat leven gepaard met beperkingen. Het moge duidelijk zijn dat dit een fundamenteel subjectief begrip is. Die subjectiviteit zit ingebakken in de care, en het is een grote wetenschappelijke uitdaging om meetbare en tegelijkertijd zinvolle parameters te vinden.

Als we de kosten in de care koppelen aan gewonnen gezonde levens­jaren, zoals de raad voorstelt, dan kunnen we de care opdoeken, want wie op de care is aangewezen, is per definitie niet gezond. Over doelmatigheidswinst gesproken!

Meten is niet zonder meer weten. Eerst moet je weten wat je gaat meten, waarom en hoe. De NVVA pleit ervoor fors in te zetten op de ontwikkeling van valide meet­methoden, die recht doen aan de aard van de care. Onderzoek? Ja, veel onderzoek. Maar gedegen, goed onderbouwd en met relevante doelen.

Roelie Dijkman, voorzitter NVVA