Fietsen (inclusief de e-bike) als medicijn

Nederland is onbetwist fietsland nummer één wereldwijd. Ondanks de populariteit van fietsen bestaat ruimte voor gerichtere toepassing vanuit de gehele gezondheidszorg. Alom wordt fietsen beschouwd als een gezonde activiteit, waar je fitter van wordt. Dit geldt zowel voor een niet-elektrische fiets als voor een e-bike, aangezien uit onderzoek blijkt dat men ‘elektrisch’ langere afstanden aflegt. Wanneer wandelen voor ouderen te zwaar wordt, dan blijkt de e-bike zeker ook een uitkomst.

Zo vermeldt het Nationaal Preventieakkoord (2018) dat fietsen een manier is om lichaamsbeweging bij de (beroeps)bevolking te stimuleren. Fietsen levert ontegenzeggelijk een effectieve bijdrage aan de bestrijding van bewegingsarmoede en sedentair gedrag, doordat het simpel inpasbaar is in het dagelijks leven, zoals fietsen naar school, het werk of de winkel. De rijksoverheid onderstreept dat momenteel middels tv-spotjes ‘Da’s zo gefietst’.

De gezondheidswaarde van fietsen wordt verminderd door fietsongevallen met ernstige gevolgen. Het risico op een ongeval blijkt groter op een e-bike dan met een gewone fiets. Ongevalspreventie is daarom gewenst door middel van effectieve maatregelen qua verkeersveiligheid en infrastructuur. Specifiek hoofd- en hersenletsel tegengaan vraagt om bescherming met een fietshelm, zoals Artsen voor Veilig Fietsen reeds enkele jaren stimuleert.

Een onmiskenbaar voordeel van fietsen is de laagdrempelige en ‘non-weight bearing’ manier van bewegen. Diverse onderzoeken geven aan dat fietsen meer toepassing verdient bij de behandeling, prehabilitatie, revalidatie en individuele preventie van chronische aandoeningen. Fietsen bij de behandeling van kanker is daar een fraai voorbeeld van. Wij adviseren ook om fietsen meer in te zetten bij de behandeling van knie- en heupartrose.

Kortom, artsen kunnen hun patiënten actiever wijzen op het belang van regelmatig fietsen, liefst dagelijks en met helm. Dit kan bijdragen aan langer, in goede gezondheid leven. Wij adviseren derhalve ‘Fietsen op Recept’ want ‘Cycling is Medicine’. Hiermee kan iedere zorgverlener (nulde, eerste en tweede lijn) de patiënt vooruit helpen.

Prof. dr. Frank Backx, sportarts, Maarssen

Maarten Koornneef, MPH, Uithoorn

Ernest van den Bemd, fietsexpert, Utrecht

Prof. dr. Carel Hulshof, bedrijfsarts, Zandvoort