Hernieuwde liefde

In 2009 adviseerde ik bij een ontwikkelingsproject in Zuid-Afrika. Ik woonde en werkte in Alice – Dikeni in de Bantoetaal Xhosa die daar werd gesproken – , een klein stadje in de rurale Oost-Kaap. Alice is rumoerig en stoffig: mensen, honden, koeien en auto’s krioelen door elkaar. Straatverkopers overschreeuwen elkaar en overal ligt afval. Op loopafstand van deze chaos ligt de universiteit van Fort Hare. Deze universiteit bracht grote leiders als Nelson Mandela voort, maar haar imago holt achteruit. Je gaat er alleen studeren of doceren als een plek elders te duur of te hoog gegrepen is. Omvang en aanzien krimpen verder door het verplaatsen van voorzieningen en faculteiten naar grotere steden. Een pareltje op het universiteitsterrein was De Beers Centenary Art Gallery. Als de hectiek me te veel werd, zocht ik hier rust en troost.

Met name de kleurrijke olieverfschilderijen van George Pemba hielpen me met afstand en tegelijkertijd met hernieuwde liefde te kijken naar de mensen en het land. Heel treffend geeft hij het dagelijks leven van Xhosa-mannen en -vrouwen weer: een moeder met een kindje op haar rug, een oma die voor haar kleinkind zorgt, jongens in de bush voor hun initiatie. Hun gezichtsuitdrukking vertelt hun verhaal: moeder heeft verloren, maar hervindt haar kracht om door te gaan, voor haar kinderen. Oma weet dat haar kinderen geld moeten verdienen in de stad, of heeft ze verloren aan aids. Ze berust in de zorg voor haar kleinkinderen. De jongens staan op de grens naar volwassenheid en zoeken steun in elkaars blik.

Jaarlijks keer ik terug naar Zuid-Afrika en bezoek ik ook vrienden en plekken in Alice. Begin dit jaar bleek de Art Gallery gesloten. Ik vrees dat het troostrijke werk van George Pemba straks alleen nog in de grote stad te zien is.

Lisa Koolhoven, programmaontwikkelaar voor de zorg, Leiden

MEER LEZERSVERHALEN