Niet psychosomatisch?
34 reactiesVijfentwintig jaar geleden had ik een nasopharynxcarcinoom, een tumor die geassocieerd is met het epstein-barrvirus. Na mijn behandeling, die niet zonder complicaties verliep, kwam de energie enigszins terug. Ik bouwde in een dag een kippenhok, begeleid door anderhalve liter bier. Ik eindigde op bed, zo ziek als ik alleen had meegemaakt toen ik in mijn studententijd een keer knock-out was gegaan tijdens een bokstraining. Ik belde een bevriende psychiater, want alles liep vast. Hij raadde me aan de lange lijn uit te zetten.
Ik las alles over graded activity, behandeling van overbelasting en overtraining en daarna heb ik mezelf in een jaar beter gemaakt, beginnend met vijf (!) minuten joggen per dag. Inmiddels nadert het einde van mijn carrière als neuroloog/klinisch neurofysioloog en na mijn pensioen ga ik verder als hypnotiseur.
In mijn tijd heb ik altijd mensen met onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten geholpen, een boekje over whiplash geschreven en meegeschreven aan richtlijnen voor SOLK en whiplash. Ik ben altijd met beleid blijven sporten en was voor het IOC tien jaar adviseur voor ruiters en amazones met een beperking. Steeds weer zag ik mensen die vastdraaiden, meestal door overbelasting, vaak gepaard aan psychosomatische vicieuze cirkels. Toen ik recent mijn mening gaf over long covid, werd ik afgebrand en kreeg ik slechts enkele steunbetuigingen. Het kostte me wat nachten om bij te lezen en hier is het resultaat:
We weten nu dat het virus spike-eiwit mogelijk persisteert in het lichaam. Vind je het gek? Niemand schijnt rekening te houden met het gegeven dat bijna iedereen mRNA voor het spike-eiwit verplicht ingespoten heeft gekregen. We begrijpen nu dat long covid past bij andere postinfectieuze aandoeningen, dus aspecifiek is. Microclots kunnen een rol spelen, maar waar dat dan tot pathologie leidt is onduidelijk. Een verlaagd cortisol, allang bekend van CVS/ME is een uiting van hypofysaire uitputting. Er is dysfunctie van de mitochondrieën, niet verbazend en niet specifiek. Wij neurologen kennen allemaal patiënten met mitochondriale ziekte, maar over suppletie met substraten voor de citroenzuurcyclus hoor je niemand.
Alles hierboven is relevant, maar niet spectaculair. De aandacht heeft alle kenmerken van een modeziekte. En je ziet de problemen veel meer bij vrouwen dan bij mannen, een bekend gegeven bij SOLK. Er zijn volgens mij twee typen patiënten: de mensen die een bijzonder ernstige covid hebben gehad, als in post-ic-syndroom, en mensen die aanvankelijk leken te verbeteren en later toch zieker werden, met vooral hypersensitiviteit, het typische SOLK-patroon. Maar het is niet psychosomatisch, zeggen de professoren. Ik zou nu weleens reacties van ervaren (huis)artsen willen krijgen.
Meer van Emile Keuter
T.A. Cordia
Psychiater, Tilburgse
Beste Emile, bij deze nog mijn verlate steun. Ik ben blij met je stukken, die mij helpen nadenken over mijn eigen visie op post- of long- COVID en andere postvirale aandoeningen.
M.M. Kaandorp
Arts, Pessotherapeut, coach voor professionals
De volgende zin die ik herlas begrijp ik eigenlijk nog steeds niet. ,Niemand schijnt rekening te houden met het gegeven dat bijna iedereen mRNA voor het spike-eiwit verplicht ingespoten heeft gekregen.’
Voorzover mij bekend is wordt het geproduceer...de spike eiwit na vaccinatie redelijk snel opgeruimd dus kan het gehele virus zich niet overal in het lichaam nestelen. Is wel een verschil lijkt mij.
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Hoe weet u dan dat dat mRNA nooit aanleiding geeft tot langdurige productie van virale eiwitten? Als men zoekt naar virusonderdelen vindt men het spike eiwit. Het is bovendien nog lang niet zeker dat er geen DNA is meegekomen in de vaccins. Ik zou me... niet zomaar gerust laten stellen door alle mensen en instituten die beweren dat de vaccins veilig waren. Dat zijn dezelfde mensen die niet durven zeggen hoe het virus in de populatie kwam. Eerst maar eens tijd nemen en onderzoeken.
psychiater, Heerenveen
Hear, hear!
H. v.d. Pol
M.M. Kaandorp
Arts, Pessotherapeut, coach voor professionals, Amsterdam
Ook ik werd ooit geveld door een virus met langdurige vermoeidheidsklachten. Oorzaak? Deels vanuit teveel stress. Oorzaak daarvan? Bij mij lag het aan bepaalde ervaringen in mijn jeugd. Voor iemand anders kan het iets anders zijn. Mijn bedrijfsarts ...snapte er niets van en zo kwam ik bij een psychiater terecht voor onderzoek. Ik kreeg een DSM diagnose waar ik me eigenlijk slechter door ging voelen. Psyche en soma, dat weten we al langer zijn eigenlijk 1 ding alhoewel we er nog vaak twee namen aan geven. We gaan er dan mee aan de slag aan de hand van de behoefte en mogelijkheden van de persoon zelf, want wat het psychologische betreft, de tijd moet rijp zijn voor zelfreflectie en inzicht willen krijgen. Tegelijkertijd is somatisch onderzoek ook van belang natuurlijk.
Kortom lijkt het mij dat iedereen in deze discussie hier gelijk heeft vanuit eigen ervaring en kennis gezien. Oordelen en termen als 'het zit tussen de oren' zijn obsoleet. Woorden doen ertoe.
J.W.A.M. Meekes
huisarts, NIJMEGEN
Beste Collega Keuter en anderen,
het zijn weer (in meerderheid) de vrouwen, dus psychosomatose, nerveus functioneel, SOLK en zelfs de term hysterisch komt weer de hoek om.
Waarom niet wat verder kijken dan de wetenschap al eeuwen doet , en je rea...liseren dat het vrouwenlichaam ook écht verschilt van dat van mannen. Bijvoorbeeld: ook auto-immuunziekten komen vaker voor bij vrouwen. En er zijn signalen dat auto-immuunprocessen een rol spelen in dit geheel.
Mijns inziens trekt u voorbarige conclusies, en de daarop reagerende heren zijn het maar al te graag met u eens.
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Doe nu niet kortzichtig aub. Het is onderdeel van de analyse. Op weg naar de oplossing. Lees nog eens goed. Ik schrijf het niet om te plagen, maar om verder te komen. Nog 1 keer dan: het heeft helemaal niets te maken met hysterie, conversie, malinger...ing of aanstellerij. Dit is een serieus probleem dat nu eenmaal vaker voorkomt bij vrouwen. Dat is gewoon statistiek en de verklaring weten we nog niet (dus zal vast ingewikkeld zijn).
W.J. Duits
Bedrijfsarts, Houten
Als je uitgaat van een aantal zaken: Er is een energiegebrek, mensen hebben meer hersteltijd nodig. Dat heeft een oorzaak, laten we hopen dat we daar ook nog een oplossing voor vinden. Maar de oplossing lijkt te zijn, binnen je energetische mogelijkh...eden op te bouwen. Graded activity, zeker een goede en vooral als het heel rustig gaat.
De fenomenen die we zien bij mensen die over hun energetische mogelijkheden heen gaan: Onrust in het hoofd, verhoging van de hartslag, verhoging van de ademhalingsfrequentie, verhoging van de spierspanning, concentratieverlies, problemen met het kortetermijngeheugen, prikkelgevoeligheid, ook prikkelbaar reageren, emoties minder onder controle hebben (vaak latent agressief), zweetaanvallen. Als je dit rijtje neemt, dan is dit de sympaticus reactie, met advies om deze reactie voor te blijven, heb ik veel mensen zien opknappen. Bij degenen die het negeerden namen de klachten toe.
Zeker een onderzoek waard.
Anil van der Zee , Amsterdam
Sommigen hebben dysautonomie of specifiek orthostatische intolerantie waar men ook slechter kan worden als men over de grens blijft gaan, maar dat komt ook zonder PEM voor. Dat wat u omschrijft is wat we bij dysautonomie zien, dat is niet perse hetze...lfde als PEM.
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmed.2023.1292446/full
Zoals hier omschreven wordt er bij PEM pacing geadviseerd. Het voorkomen van PEM is sowieso het hoofddoel, graded activity zeker niet.
https://www.revalidatie.nl/ntr/patienten-met-post-covid-syndroom-worden-zieker-van-inspanning/
Er is geen bewijs voor dat bij PEM de oplossing binnen je energitische mogelijkheden opbouwen zou liggen. Was het maar waar. De meeste mensen herstellen sowieso binnen een jaar na zo'n post-infectieus beeld ongeacht wel of geen interventie. Verbetering tijdens of na een bepaalde interventie betekent niet perse door deze interventie.
Waar we het over eens zijn is dat PEM sowieso voorkomen dient te worden.
https://www.bmj.com/content/333/7568/575
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Nee dat is geen PEM. Beide zijn wel resultante van hypersensitiviteit. Het autonome zenuwstelsel is onbewust in de aansturing en nauw verbonden met emoties. Dus gevoelig voor psychosomatiek. En dat is dus geen zwaktebod. Dat is normaal. JC: je gaat h...et pas zien als je het doorhebt.
PEM krijgen is funest. Niet laten gebeuren.
Anil van der Zee , Amsterdam
Eens in de zin dat PEM ook door emoties veroorzaakt kan worden, maar wel met de belangrijke nuancering dat dit voor significant minder veel symptomen zorgt dan andere inspanningen. Het is dus zeker geen zwaktebod, maar er is wel een duidelijk verschi...l qua impact. Belangrijk om dat ook mee te nemen.
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0197811
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Nog veel erger: keiharde autonome dysregulatie (POTS) als resultante van een verkeerde aanpak, pech en nog niet goed begrepen gevoeligheid voor hypersensitiviteit. Dat ontwikkelt zich in de tijd en daarvoor is zoeken naar een medicijn of uitsluitend ...een biomedische oplossing niet bijdragend. Herkennen en gedragstherapie waarschijnlijk wel. Bij mij wel tenminste. Daarom gaf ik dit voorbeeld.
M.G. Njnuis
Arts n.p. , Baarn
Ik verwacht dat er genoeg ervaren (mannelijke) collega's zijn die er precies zo over denken. Geen zorgen, u bent niet alleen.
Wellicht kunt u met hen een anti-hysterieclub oprichten om te ageren tegen al die vrouwen met hun vage klachten.
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Ik dacht, ik geef een voorbeeld over mezelf, om aan te geven dat het helemaal niet gek is. En al helemaal geen hysterie! De psychosomatiek zit hem in de neiging tot verkeerd belasten die heel veel mensen hebben, ik ook. Voor mij zat de oplossing in z...eer langzaam opbouwen en steeds heel ver onder de PEM blijven. Want ik weet wel zeker dat ik dat had in die tijd. Ik begon met 5 minuten en deed daar iedere week een minuut bij. Ik denk dat ik geluk had dat ik op tijd ingreep. In principe ben ik het helemaal eens met Anil, maar dan met een consequente opbouw erin. Ik ga het nog een keer uitleggen in een ander stukje. Mijn mening is dat je het moet herkennen en behandelen. Mensen die het hysterie noemen begrijpen er niets van. Daar lijkt het niet op, dat is heel zeldzaam en noemen we allang niet meer zo. Dit is de ontwikkeling van hypersensitiviteit doordat je denkt dat je het goed doet (vroeger kon ik ook een kippenhok bouwen, dus waarom nu niet?) maar je doet het fout en gaat ver over de grens die de vicieuze cirkel in gang zet.
C.P.R. Verbeek
Huisarts , Fluitenberg
Beste Emile,
Ik herken erg wat jij vertelt. SOLK ( nu ALK) komt meer bij vrouwen voor, omdat de maatschappij van vrouwen verwacht om toch door te gaan en vrouwen niet goed leren hun grens aan te geven. Ook mannen ( die kippenhokken bouwen) gaan over... hun grenzen heen, maar hebben daarna nog wel eens " mannengriep" (PEM) Zoals ik het beschrijf is het niet wetenschappelijk onderlegd, maar wel iets wat ik bijna dagelijks in mijn praktijk zie. Dus ja, ik herken wel degelijk jouw kijk op de zaak. Groet, Clara Verbeek
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Niemand weet waarom vrouwen meer kans hebben, maar wellicht speelt inderdaad cultuur een rol. Mannen hebben dan weer andere dingen. Ze voeren oorlog enzo. En het is alleen op groepsniveau te zien. Ik voer het op als argument. Ter onderbouwing van de ...stelling dat het SOLK/ALK is. Groetjes emile
A.H.E. de de Veld
Verzekeringsarts , Breda
Tja, psychosomatisch. Het lastige is dat je het niet kan aantonen. Dat psychische en lichamelijke klachten elkaar negatief beïnvloeden is bekend, denk aan spanningshoofdpijn.
Ik vind de term SOLK prettiger als mensen geen psychische klachten hebben,... somatisch onvoldoende verklaarbaar. We moeten het immers doen met de informatie die we op dat moment hebben.
Helaas is die term nu alweer verlaten en is het nu ALK.
Wat ik bij aanhoudende klachten na covid vaak zie is dat mensen reactieve psychische klachten ontwikkelen, meestal een depressie, en ademhalingsdysregulatie.
Ik denk dat een ondersteunend traject gericht op kwaliteit van leven, en ontspannen bewegen daarom wel echt belangrijk is voor deze groep.
Verder is het goed om kritisch te blijven kijken naar mogelijke andere oorzaken voor de aanhoudende klachten.
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
De gemakkelijkste manier om het te vermoeden is de geleidelijke opbouw. Dat zie je bij post commotioneel syndroom, whiplash, CVS/ME en bij long covid. Vicieuze cirkels hebben tijd nodig om zich te ontwikkelen. Bewijzen is volgens mij niet nodig. Begr...ijpen lijkt me belangrijker. En ingrijpen, zoals ik lang geleden bij mezelf deed.
J.H.W. Bruins Slot
bedrijjfsarts niet praktiserend, Kampen
Meerdere post-infectueuze aandoeningen zijn gerelateerd aan mitochondriale aandoeningen. De energiecentrales in de mitochondrien, die per dag ongeveer ons lichaamsgewicht aan ATP produceren(!) kunnen in alle lichaamscellen leiden tot enige tot ernsti...ge dysfunctie. Herstel vergt langzame opbouw van energie vragende processen, mooi geillustreerd in het recente onderzoek naar spierfunctie na inspanning na Covid-infectie. En al langer in onderzoek bij Radboud, bv voor ME/CVS en Lyme en Q-koorts. Dergelijke ziekten die in vrijwel elke cel kunnen acteren veroorzaken diffuse klachten die voorheen prima functionerende mensen tot langdurig en onbegrepen verlies van mogelijkheden, bv in werk, leiden. In de BGZ maak je ze geregeld mee, na allerlei infecten die soms volstrekt vergeten zijn. Dus zeker geen onzin die Keuter formuleert. En meer onderzoeksgeld waard!
Anil van der Zee , Amsterdam
Maar Rob Wüst van het Amsterdamse onderzoek adviseert wel om te pacen (binnen je grenzen bewegen zonder een focus op het opbouwen van activiteiten en het voorkomen van PEM) in plaats van een focus op graded activity zoals in deze blog besproken wordt....
https://www.revalidatie.nl/ntr/patienten-met-post-covid-syndroom-worden-zieker-van-inspanning/
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Ik denk dat onze gedachten niet zover uit elkaar liggen, Anil. Ik had een begin van post exertional malaise in het voorbeeld van 25 jaar geleden. Bij mij is het behandeld in een jaar, omdat ik het snapte na advies en zelfstudie. Jij zal dieper zijn g...egaan en een veel ernstiger beeld hebben gehad. Maar wat ik mezelf oplegde was wat ik bedoel met graded activity als onderdeel van cognitieve gedragstherapie. Van de koude grond. Ik heb NOOIT meer PEM gehad. Dat was mijn redding en daarmee heb ik veel patiënten later kunnen helpen. Je moet het vroeg herkennen en behandelen volgens mij. Ik wil het nog eens opschrijven en we kunnen ook een keer discussiëren. Misschien iets voor de redactie van MC? Een dubbel interview bijvoorbeeld.
Anil van der Zee , Amsterdam
Geachte heer Keuter,
Het vermijden van post- exertional malaise is een gedeeld standpunt waarover we het eens zijn. Ik kan echter niet goed beoordelen of u PEM heeft ervaren, gezien mijn niet-medische achtergrond en de beschrijving die u heeft gegev...en.
Het is bekend dat verschillende aandoeningen kunnen leiden tot een verergering van klachten na inspanning, vooral bij excessieve belasting zoals u heeft ervaren. Niettemin, bij het ondergaan van een tweedaagse CPET, worden niet per definitie dezelfde afwijkingen waargenomen als bij patiënten met ME. Dus, een verslechtering na inspanning zoals u beschrijft, hoeft niet per se PEM te zijn of te zijn geweest.
https://docs.google.com/document/d/1cFFBnd99qSYfwr2ZRdlvBaMXhuyKnGSd1NiRTXqv58c/edit?usp=drivesdk
PEM kan al optreden na minimale fysieke, cognitieve, sensorische of emotionele inspanning, en deze hoeft niet per se aanzienlijk te zijn. Bovendien wordt PEM vaak vertraagd ervaren, met een vertraging van 12 tot 72 uur.
De meeste mensen herstellen van verschillende klachten binnen een jaar. Zo ook bij post-infectieuze beelden. Als men over zijn of haar grenzen blijft gaan kan dit ongeacht de klacht mogelijk voor verslechtering zorgen, maar misschien was u ook zonder graded activity en gewoon binnen u grenzen inspannen hersteld. Dat graded activity dus dus zo'n belangrijk component van uw herstelproces was is mogelijk, maar dat weten we denk ik ook niet zeker.
https://www.bmj.com/content/333/7568/575
Indien we ervan uitgaan dat u PEM heeft ervaren, dan is het natuurlijk fijn dat u op deze wijze bent hersteld, en geluk heeft gehad dat dit succesvol is verlopen. Uit verschillende enquêtes en studies met betrekking tot cognitieve gedragstherapie en graded exercise therapy bij patiënten met het CVS, waar PEM optioneel of niet aanwezig is, blijkt echter dat een deel van de patiënten, in de enquêtes zelfs een meerderheid, bij deze benaderingen verslechtert. Daarom wordt nu de nadruk gelegd op pacing zonder de focus te leggen op het opbouwen van activiteiten.
https://docs.google.com/document/d/1j2ZNAi2d7QQrYLal2XgIG5veZZhDVGnJ6ZIuNhFyKNA/edit?usp=drivesdk
https://docs.google.com/document/d/1PXVogxByHN60T0ZkQTW7yc-ImH5HzxKTdF9QUI6WT8U/edit
Dat mensen dmv pacing na langdurige stabilisatie, een grotere energie envelop en een verbeterde gezondheid langzaamaan weer meer kunnen is natuurlijk waar we allemaal op hopen. Dit is echter een logisch gevolg van pacen en mijns inziens veiligere manier van revalidatie dan de standaard focus op het opbouwen van activiteiten. Het verschil lijkt misschien klein, maar ik denk dat de impact op het voorkomen van eventuele iatrogene schade groot zal zijn en ik ben verheugd dat dit steeds meer de standaard manier is van revalidatie bij PEM.
Met vriendelijke groet,
Anil van der Zee
[Reactie gewijzigd door op 04-04-2024 14:11]
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Ja, het bouwt op en wordt dan super erg. Maar ik voelde heus wel dat er iets heel geks gebeurde. Zonder dat ik iets heel abnormaals had gedaan. Ik ben toen gaan begrijpen dat je dat moet aanpakken voor het te laat is. Toen was PEM nog niet een veelge...bezigde term, maar terugkijkend was het daar wel een variant van. Ik koos ervoor om te stijgen zonder een trainingsniveau te bereiken. Tijdcontingent, een begrip uit de CGT.
Anil van der Zee , Amsterdam
Bij elke aandoening speelt in meer of mindere mate een belevingscomponent mee. Er is echter al aardig wat onderzoek naar de emotionele componenten gedaan en zover ik weet zien we bij mensen met bijvoorbeeld “CVS”, FMS of PDS geen grote verschillen me...t medische ziektes die we makkelijker kunnen diagnosticeren. Gezien de overlap met long-COVID verwacht ik daar geen andere resultaten.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022399915004390#s0015
https://link.springer.com/article/10.1007/s41669-018-0071-6
https://www.cambridge.org/core/journals/the-british-journal-of-psychiatry/article/psychiatric-status-of-patients-with-the-chronic-fatigue-syndrome/46D3ED241901C637D7275686B0632160#
Zelfs zonder enige biomedische bevindingen is het antwoord dat deze aandoeningen psychosomatisch zouden zijn in mijn optiek nee. Niet meer dan bij andere medische ziektes en om de nadruk er zo op te blijven leggen helpt ons ook niet verder.
Zover ik weet werden mensen ook niet verplicht gevaccineerd.
Een paar goede stukken over PAIZen in Medisch Contact:
https://www.medischcontact.nl/actueel/laatste-nieuws/artikel/het-postcovidsyndroom-is-geen-opzichzelfstaande-ziekte
https://www.medischcontact.nl/actueel/laatste-nieuws/artikel/long-covid-heeft-ons-meer-zichtbaar-gemaakt
Ik kan ook iedereen dit educatieve programma tijdens de Long-COVID Dag op 19 april aanbevelen:
https://academicmedicaleducation.com/nl/meeting/Nederlandse-long-COVID-dag-2024
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Klopt. Psychotherapie is voor iedereen en altijd zinvol, maar het helpt aangetoond niet om SOLK/ALK te voorkomen of genezen. Staat ook in de richtlijn.
Huisarts, Valkenburg
Beste Emile, wanhoop niet.
Deze week zag ik aan het strand van de Atlantische kust een waarschuwing voor mui-stromen. Dit triggerde een gedachtenstroom over media en meningen in deze twintiger jaren. Je hebt de zee ( zwijgende meerderheid), de mui (...de buitengaats gerichte stroom, een miniem deel van het water) en de zwemmer. Als eerste: zorg dat je niet in een mui terecht komt. Zelfs een ervaren zwemmer (jij dus) wordt, ook al is het water kniehoog, omvergetrokken en meegevoerd. Devies: rustig blijven en wachten tot je de stroom zijwaarts kunt verlaten. Kan even duren, maar je moet je krachten sparen om terug te zwemmen. En schreef jij niet eerder: "Misschien kunnen we het tij nog keren door onze biologische waarheid nog een keer breed uit te meten, maar ik heb er een hard hoofd in" ? Elke chronische aandoening heeft een psychosomatische component. Operante conditionering speelt een grote rol. Dat men bij aandoeningen met SOLK/ALK componenten (CVS, ME, fibromyalgie, RSI, CANS, post-Covid etc.) blijft zoeken naar somatiek is menselijk en prijzenswaardig. Hierbij de zielzorg uit het oog verliezen is een makkelijk te maken misser. Je bijdrage aan de discussie is dapper maar op dit moment is de stroom naar zee te sterk. Hou vol, blijf vooral schrijven. En heel veel plezier in je vervolgloopbaan als hypnotiseur!
Huisarts, Valkenburg
En als tweede: een mui is, alhoewel soms onvoorspelbaar maar altijd verraderlijk, een tijdelijk fenomeen. Dit in tegenstelling tot de zee.
M.M.M. Linders
AIOS jeugdgezondheidszorg
Een blog vol met drogredenen, wat een walgelijk stuk. In de categorie: mijn rokende opa is 100 geworden, dus sigaretten zijn niet dodelijk. Meneer heeft zich een middagje verdiept in een ontzettend complex ziektebeeld nádat hij eerst allerlei ongef...undeerde onzin uitkraamt in een pijnlijke blog om vervolgens zichzelf nog meer voor schut te zetten met nog meer drogredenen in deze nieuwe blog. Zijn gedachtegoed is al jaren achterhaald. Is dhr ooit eens bereid om zich wel gedegen bij te scholen en zich in nieuwe inzichten te verdiepen? Ik hoop het van harte!
Een tip om alvast te starten met de broodnodige bijscholing: https://academicmedicaleducation.com/nl/meeting/nederlandse-long-covid-dag-2024
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Het is niet nodig om badinerend te doen. Juist omdat mensen als u denken dat dit een middagje werk was, heb ik een stukje levensverhaal erbij gedaan. Dat zo af te serveren vind ik niet aardig. En ook niet netjes of verstandig.
J.M. Keppel Hesselink
arts np, farmacoloog, Bosch en Duin
Ik ken wel geschriften die over dhr spreken, maar alleen uit de verpleegkundige statussen. Ik wist niet dat we zo ook spreken als we het over een collega hebben. Maar wie ben ik te zeggen dat ik het zo reageren op een visie van een ervaren en authent...ieke collega niet zo opbouwend vind.
M.M.M. Linders
AIOS jeugdgezondheidszorg
Als de aanspreekvorm het enige is waar u over valt, heb ik denk ik mijn punt gemaakt. Bovendien: het aanhalen van eigen ervaringen als patiënt om een punt te maken ipv evidence based argumenten gebruiken, vind ik dan weer arts-onwaardig en zie ik to...ch meer op instagram of X, waar wij ons als artsen juist zo tegen verzetten. Of moet ik u nu gaan uitleggen hoe we bewijs wegen, expert opinion of gedegen wetenschappelijk onderzoek? Maar dat is mijn bescheiden mening.
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Bescheiden???? (:
J.J. Schat
Bedrijfsarts, Bathmen
Emile, prima stuk. Ik denk dat je de spijker weer op de kop slaat. En dus wel weer veel $%#@ over je heen zal krijgen.
J.M. Keppel Hesselink
arts np, farmacoloog, Bosch en Duin
Amice Schat, ik weet nu dat u een heldere kristallen bol heeft! Wat hebben we toch allemaal meteen een opvattingen als een collega een goed stuk schrijft wat politiek niet mainstream is...lol