No-brainer?
21 reactiesDus long covid zit niet tussen de oren. Het zit in de longen en de spieren. Daarom kunnen mensen zich niet meer concentreren. Ik las in een krant over een jongen die na een infectie met SarsCov2 ineens helemaal niet meer kon functioneren. Er stond niet bij in welk ziekenhuis hij werd onderzocht maar ik denk niet dat zo’n kind in een expertisecentrum terechtkomt, zoals natuurlijk wel zou moeten. Het ligt toch voor de hand om hersenonderzoek te doen om beter te snappen wat er gebeurt. Ik voorspel dat de expertisecentra, na dure en ellenlange voorbereidende vergaderingen, niet verder zullen komen dan adviezen voor revalidatie, die weliswaar belangrijk zijn, maar grotendeels reeds bekend.
Iedereen begrijpt dat het virus schade heeft achtergelaten bij patiënten en ik vermoed dat dat ook hersenschade betreft. Onderzoek van neuro-immuno-endocrinologische aard ligt dan voor de hand. Je zou dat somatisch kunnen noemen. Toch zijn er ook twee heel belangrijke psychologische aspecten te herkennen bij het ontstaan en voortduren van de longcovidklachten.
Het eerste is de individuele reactie op een zo ernstige infectie. In hoeverre dat een psychotrauma is, is per geval verschillend en hangt samen met cultuur en maatschappij. Ik bedoel vooral dat de Italiaanse lijkkisten, het gestuntel van de politici en wetenschappers in Nederland en elders alsook ‘de maatregelen’ deze reactie in negatieve zin hebben beïnvloed. Het lijkt een beetje op de Mexicaanse griep (swine flu), die velen in 2009 zieker maakte dan nodig, door aangewakkerde collectieve bezorgdheid.
Het tweede aspect is de hypersensitiviteit. Klachten kunnen verergerd worden door overgevoeligheid voor prikkels, als zich psychosomatische vicieuze cirkels ontwikkelen van het type dysfunctie-schrik-meer dysfunctie-bevestiging-nog meer dysfunctie; mensen die psychologisch geheel in balans waren kunnen na een ziekte of ongeval zomaar geconfronteerd worden met de noodzaak toch, of opnieuw, een psychisch en/of sociaal probleem op te lossen. Zo’n hypersensitief syndroom ontwikkelt zich geleidelijk, staat uiteindelijk los van de ernst van de primaire aandoening en kan mensen volledig laten vastlopen. Denk aan CVS/ME, fibromyalgie, whiplash. Je moet dat herkennen om het tij te keren.
En voor de duidelijkheid. Dat doet dus niets af aan de ernst van de afwijkingen in de longen, spieren en, vooruit, het zenuwstelsel. Het is onderdeel van de versterking van klachten en verstoring van het revalidatieproces. Het zorgt ervoor dat er mensen zijn die niet kunnen genezen terwijl daar onvoldoende lichamelijke verklaring voor is.
Ook van Emile Keuter
W.P.A. van Rooij
psychiater
Beste collega Keuter,
Dank voor dit belangrijk geluid.
Goed om te blijven herhalen dat het lichaam-geest dualisme wetenschappelijk volstrekt achterhaald is.
Er zijn inmiddels gelukkig intelligentere manieren waarmee we kunnen proberen om het ont...staan van gezondheidsproblemen in ons lichaam en het blijven bestaan hiervan te begrijpen. Ook bij longcovid.
Een open-minded, evidence-based, biopsychosociale benadering in de gezondheidszorg, waarbij we de predisponerende, luxerende en instandhoudende biologische, psychologische en sociale factoren die betrokken zijn bij het ontstaan van de aanhoudende gezondheidsklachten (lichamelijk, mentaal en cognitief) na een Covid-infectie systematisch in kaart brengen, geeft meer inzicht in de manier waarop iemand longcovid kon ontwikkelen, dan de ijdele hoop dat alleen biomedisch onderzoek dit inzicht zal kunnen gaan geven.
Het blijven opsplitsen van gezondheidsproblemen in enerzijds lichamelijke en anderzijds 'geestelijke' of mentale aandoeningen (badinerend vaak aangeduid met 'tussen de oren') heeft geleid tot suboptimale behandelingen in zowel de somatische gezondheidszorg als in de GGZ.
Ook bij longcovid helaas.
Met een krampachtige kokervisie op het zoeken naar louter biomedische 'oorzaken' om longcovid te willen begrijpen en oplossen, zoals momenteel in Nederland het geval is, wordt een scala aan werkzame biopsychosociale interventies rücksichtlos aan de kant geschoven en verdacht gemaakt.
Zelfs door psychiaters en andere dokters die beter zouden kunnen weten.
De biomedische benadering is een onderdeel van een intelligente biopsychosociale benadering van gezondheidsproblemen bij longcovid. Zeker niet de enige.
Een genuanceerd pleidooi om niet door te schieten in biomedisch wensdenken rondom longcovid vond ik in het januari nummer van het Journal of Psychosomatic Research: 'National committee statement as a missed opportunity to acknowledge the relevance of a biopsychosocial approach in understanding long COVID
https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2024.111596
psychiater, Heerenveen
Ik kan me geheel vinden in de door u geschetste benadering van het probleem. Wellicht dat gesteld kan worden, zoals u zegt, dat het lichaam-geestdualisme wetenschappelijk (?) achterhaald is, het lichaam-geestprobleem als geheel is echter nog van gee...n kanten opgelost en zal dat mijns inziens ook niet worden binnen het huidige paradigma. Wat niet wegneemt dat een pragmatische benadering zoals door u geschetst die bij voortduring rekening houdt met alle relevante factoren in de domeinen van lichaam, psyche, omgeving en zingeving, aangewezen is en blijft.
Ik verbaas me over de felheid van sommige reacties omtrent deze benadering. Blijkbaar is men nog steeds van mening dat een ziekte of ongemak pas 'echt' is als er een lichamelijke fundering c.q. verklaring voor is gezien de bijna gretigheid waarop men zich op biomedische parameters stort waarvan de betekenis en relevantie lang niet altijd duidelijk zijn. De fixatie op het biomedische aspect kan een integrale benadering, en daarmee een grotere kans op verbetering, flink in de weg staan lijkt me.
H. v.d. Pol
[Reactie gewijzigd door op 02-04-2024 11:09]
Anil van der Zee , Amsterdam
Het probleem ligt in het feit dat veel mensen met post-acute infectieuze ziekten, inclusief medische professionals en ervaringsdeskundigen die hier reageren, aanzienlijke inspanningen hebben geleverd om psychosociale factoren aan te pakken, maar met ...beperkt succes in termen van directe verbeteringen in de ziekte zelf.
Persoonlijk heb ik gedurende de jaren vier keer psychotherapie ondergaan, waarbij vergelijkbare resultaten werden behaald. Hoewel er positieve effecten waren op mijn mentale welzijn, waren er ook schadelijke aspecten doordat behandelaars aannames maakten die mede door inzichten uit biomedisch onderzoek achteraf niet bleken te kloppen.
De reacties zijn gezien het feit dat velen zonder noemenswaardige resultaten al aan de psychosociale factoren werken of hebben gewerkt en de schade die mensen door verkeerde adviezen en behandelingen hebben opgelopen mijns inziens dan ook terecht en begrijpelijk.
Het vermijden van dergelijke verkeerde benaderingen en potentiële iatrogene schade is mogelijk door een beter begrip van de biomedische aspecten, wat een integrale benadering mogelijk maakt die wél nauw aansluit bij het ziektebeeld. Op dit moment is dit vaak nog niet het geval. Een grotere nadruk op biomedisch onderzoek zal de bio-psycho-sociale benadering alleen maar verbeteren.
Gelukkig lijkt er steeds meer bewustzijn te komen over deze aspecten, en wordt er een groeiende focus gelegd op biomedisch onderzoek. Bovendien worden er enkele interessante papers gepubliceerd over psychosociale ondersteuning waar de meerderheid van de patiënten het overwegend mee eens lijkt te zijn. Dit zijn dus positieve ontwikkelingen. Fijn om te zien.
https://docs.google.com/document/d/1BdbzgZ543rf15VXY7zhHpndgBl5yvHuOyc0bHqXFWC8/edit?usp=drivesdk
[Reactie gewijzigd door op 02-04-2024 19:01]
arts n.p., Arnhem
Ik sluit me graag aan bij collega Molmans, En copy/paste dan ook wat ik hieronder aan collega Keuter schreef:
Ik ben inmiddels 6 jaar ziek, heb jarenlang gedacht dat mijn lichamelijke klachten psychosomatisch waren en met volle overgave psychotherap...ie, psychosomatische fysiotherapie ed gevolgd. Het was aanvankelijk zelfs niet in me opgekomen dat ik misschien myalgische encefalomyelitis (ME) zou kunnen hebben. Maar naarmate de jaren vorderden, ik trauma's doorwerkte, leerde omgaan met belemmerende overtuigingen, EMDR volgde, leerde luisteren naar mijn lichaam en vertragen, etc, etc, werd ik tóch lichamelijk zieker. En die discrepantie werd steeds groter. Ondanks dat mijn therapeuten op een gegeven moment zeiden dat ik hen niet meer nodig had, omdat ik het eigenlijk fantastisch deed op het psychische vlak.
Ik werd gewezen door een collega op de mogelijkheid van ME en de symptomen klopten als een bus. Opeens vielen alle puzzelstukjes op zijn plaats. Dat ik in al die jaren niets geleerd had over post-exertional malaise (PEM), het hoofdsymptoom van ME, heeft er juist voor gezorgd dat ik steeds verder achteruit ben gegaan. Dat de focus in die jaren heeft gelegen op mentaal beter worden en 'gewoon lekker door bewegen', heeft ervoor gezorgd dat ik nu nog maar tientallen meters kan lopen.
Ik zie de goede intenties van mijn behandelaren oprecht en heb op psychisch vlak echt enorm veel geleerd, maar het niet erkennen van de biomedische oorsprong van mijn ziekte heeft grote gevolgen gehad. Ik zie dan ook niet waarom ME of long covid hierin anders zouden zijn hierin dan andere chronische ziekten zoals reumatoïde artritis of diabetes. Een bepaalde mate van goede zelfzorg, zowel psychisch als lichamelijk, is natuurlijk altijd belangrijk. En ik zal de laatste zijn die beweert dat de psyche geen effect heeft op het lichaam. Maar toch behandelen we mensen met RA en diabetes ook met medicijnen. Kijken naar de biomedische oorsprong van hun klachten. En daarnaast kijken we hoe psychologische factoren meespelen. Niet andersom.
En dat is nu precies het probleem met hoe al decennia om wordt gegaan met ziektes als ME en nu long covid. De B in BPS wordt vergeten, en de focus wordt alleen gelegd op de P en S. Dit heeft geleid tot enorme iatrogene schade bij tal van deze patiënten. Ik ken inmiddels tientallen, zo niet honderden, patiënten met dit soort verhalen. Achteruit gegaan door ontkennen van de biomedische component van hun ziekte, niet in acht nemen van PEM, sommigen zelfs volledig bed gebonden hierdoor. Dit is wat collega Molmans bedoelt met 'valse balans', er werd ALLEEN naar de psyche gekeken en niet naar het lichaam.
Het gaat collega Molmans en mij er dan ook om dat de biomedische oorsprong van deze ziekten - die steeds duidelijker wordt - de aandacht krijgt die deze verdient. En dit zonder te ontkennen dat er een samenspel is tussen lichaam en geest. Dat is zowel bij gezonde als zieke mensen zo. Alleen het BPS is waardeloos als de B wordt vergeten! En dat is vooralsnog wel het geval.
Laura de Vries, arts met ME
[Reactie gewijzigd door op 01-04-2024 18:49]
W.P.A. van Rooij
psychiater
NB. Hetzelfde debat of psychiatrische ziekten wezenlijk verschillen van somatische ziekten speelt ook binnen de psychiatrie.
Een boeiend inkijkje in dit debat vond ik in het artikel 'Mental Disorders Both Are and Are Not Brain Diseases' van de Ameri...kaanse psychiater Awais Aftab
Te lezen via:
https://www.psychiatrymargins.com/p/mental-disorders-both-are-and-are
[Reactie gewijzigd door Rooij, Wilbert van op 01-04-2024 12:13]
Psychiater
Wist je dat Awais deze loze kreten in de context van niet-primair psychiatrische aandoeningen ook onzin vindt, Wilbert?
Zeker van iemand die mensen, die nu eindelijk pleiten voor nadruk op de verwaarloosde biomedische kant, hypocriet van eenzijdig...heid beticht?
Tom
W.P.A. van Rooij
psychiater
Gaat het wel goed met je Tom?
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Lees aub even de gedragsregels voor bezoekers van de website van Medisch Contact. Bij voorbaat dank emile
Kinder- en jeugdpsychiater, Eelderwolde
Beste heer Keuter,
Op zich heeft u helemaal gelijk. Elk revalidatietraject wordt beïnvloed door psychologische factoren, al dan niet met onderliggend trauma. En coping zal inderdaad van invloed zijn op de mate van herstel (hoewel deze invloed kle...iner wordt wanneer de somatische problematiek toeneemt).
Het probleem is echter dat de nadruk in het verleden altijd werd gelegd op deze psychologische factoren terwijl dit vaak slechts een bijrol speelt.
Ook u benadrukt door deze blog wederom de psychologische aspecten, terwijl er inmiddels zo veel meer bekend is. Inmiddels zijn we wat dat betreft in een spagaat belandt, zoals dat met vele onderwerpen gaat. De voor- en tegenstanders raken steeds meer van elkaar verwijderd en nuances raken zoek.
Het schrijven van een blog als deze kan al gauw worden aangegrepen door de ‘voorstanders’ van het biopsychosociale model als bevestiging van hun gelijk. En door ‘tegenstanders’ worden gezien als een vorm van gaslighting.
Ik neem aan dat u deze blog met de beste bedoelingen hebt geschreven, maar door genoemde mechanismen kan het al snel verkeerd worden opgevat. Daarom vraag ik me ook af hoe zinvol deze blog is. Temeer omdat elders in dit nummer van MC twee uitgebreide artikelen staan die veel dieper en genuanceerder op dit onderwerp ingaan.
Peter Hulshof
J.R. de Kruijk
neuroloog, Hilversum
Eerlijk gezegd vraag ik me af of 'dieper' ingaan op een medische oorzaak gelijk is aan nuance. Mogelijke dat de nuance juist wordt betracht door het Adaptatie model van gezondheid zoals Machteld Huber dat uiteen zet en wat meer in lijn ligt met de ui...tleg van collega Keuter. Blijven focussen op de mogelijk biomedische oorzaak past daarbij meer in het gangbare controle model; het Long-COVID probleem hiermee benaderen gaat waarschijnlijk niet tot op een oplossing leiden.
Arts, niet praktiserend
Ik kan me voorstellen dat artsen dat denken hoor, we kennen allemaal dat verschijnsel wel dat ziekten nog te veel vanuit alleen het somatische perspectief worden benaderd. Alleen is dat bij de groep patiënten met postinfectieuze en andere onvoldoende... verklaarde klachten toch echt anders. Dit is juist alleen maar vanuit de psychische hoek benaderd, met helaas ook schadelijke gevolgen. In dit geval is de nuance dus wél te vinden in het biomedische proces.
In mijn praktijk begeleiden we mensen juist bij het hele plaatje (dus ook psychosociaal en praktisch) maar dat doen we vanuit een reguliere biomedische en dus niet een psychosomatische insteek. Ook vanuit de reguliere zorg is namelijk best wat mogelijk, alleen weten veel artsen dit nog niet. En er wordt vaak gedacht dat onze patiënten geen psychosociale hulp willen, maar veel patiënten vinden dit heel fijn, juist doordat ze merken dat ook het biomedische stuk serieus genomen wordt. Dat is wat mensen van ons vragen: óók aandacht voor het biomedische verhaal. Logisch ook wel toch? Bij MS en kanker zetten we ook niet alleen een psycholoog in.
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Dankuwel. Het zit zo. Zoals ik al vaker heb geschreven ben ik bang dat, sinds we beter beginnen te begrijpen hoe bioneuroendocrinopsychologie werkt en dat lichaam en geest onontwarbaar vervlochten zijn, het bestaan van de menselijke psyche als instan...dhoudende factor gaat worden ontkend. Zo gooien we het kind met het badwater weg. Vandaar dit stukje
Psychiater
Komisch hoe dit bij MC op dezelfde dag wordt gepubliceerd als die andere stukken.
Wat volgens mij vooral voorspelbaar is is dat sommige collega's in dezelfde cirkelredeneringen (van zogenaamde psychosociale relevantie) blijven denken, om maar niet... te hoeven onderkennen dat men er al die tijd naast zat.
En hoe dat, verpakt als goede bedoelingen, juist tot iatrogeen psychologisch trauma heeft geleid. Daar is namelijk wél bewijs voor.
Maar ja, hoe schadelijk die valse balans ook is, men kan zk wel blijven roepen dat men het altijd bij het rechte eind heeft gehad: InTeGrAaL iS tOcH aLtIjD gOeD?!
En een beetje nederigheid? Ho maar: https://archive.is/2024.01.24-135903/https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/opinie-sta-stil-bij-wat-er-fout-ging-dan-pas-kunnen-we-patienten-met-postcovid-echt-helpen~ba0198f3/
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Ik neem aan dat u dr Molmans zelf bent. U afficheert zichzelf overal nogal nadrukkelijk als psychiater, dus ik ga ervan uit dat het u opgevallen is dat er altijd een intens samenspel is van onze sociale omgeving, ons biologisch functioneren en psychi...sche functies als stemming, waarneming, gedachten en gedrag. Het gegeven dat we nu beter gaan begrijpen hoe dat werkelijk werkt en dat het veel mensen vastlopen na een ingrijpende ziekte doet niets af aan de kennis die we al lang hebben. Ik neem toch aan dat u niet van mening bent dat Freud, Jung, Berne en Van Praag nu allemaal zich moeten schamen vanwege hun beperkte visie. Het is gecompliceerd, zowel bij psychiatrische ziekten, neurologische aandoeningen als vastlopende revalidatieprocessen. Bij die laatste spelen psychologische en sociale factoren altijd een rol, hoe je het ook wendt of keert. Ik ben het overigens wel heel erg eens met uw stelling dat erkenning belangrijk is. Daar heb ik altijd voor geijverd. Ook al toen ik uw leeftijd had.
Psychiater
Jazeker! Om een of andere reden wordt mijn naam niet meer ingevuld op mijn telefoon.
‘Overal en nadrukkelijk afficheren als psychiater’? Het lijkt me niet overbodig die context te noemen in deze oeverloze discussie, die langzaamaan beslecht is. Co...ntext is iets waar het sommigen in hun argumentatie overigens aan ontbeert. Ook staat er meestal bij dat ik patiënt ben.
Verder klopt het dat ik een van de weinige (niet-ALK) psychiaters ben die zich hierover uitspreekt. Triest he, dat een ziek iemand zich daartoe genoodzaakt voelt, terwijl dat gezondheid kost?
Zou dat echt alleen maar iets zeggen over mijn weerstand, en niets over de kwaliteit van ‘de kennis’ (men bedoelt mbt deze aandoeningen vooral de gebiaste en uitgeselecteerde ervaringsdeskundigheid, het laagste niveau van bewijs) die is opgebouwd? Geldt ook voor neurologen trouwens.
Even tussendoor: welke denkfouten, in dat artikel genoemd, maakt u nu weer?
Want ik blijf herhalen: ik ben niet tegen het BPS-model. Ik ben tegen haar radicale (monistische) valse-balansinterpretaties, zeker buiten de context van primair-psychiatrische aandoeningen. Dat heeft tot iatrogene psychologische en fysieke schade geleid.
Daarnaast: wij 'lopen niet vast na een ingrijpende ziekte'. Wij zijn ziek, meestal zieker dan in de acute fase. Die uitspraak kenschetst een (temporele unidimensionele) manier van oud denken, en is illustratief voor het gebrek aan biomedische kennis (ja, 90% van deze aandoening). Het wordt mss eens tijd dát integraal te gaan benaderen.
Of zou u een pt met sarcoidose, biomedisch onbehandeld, ook op een fiets zetten, laten CGT’en en dan zeggen dat die te weinig oog heeft voor de psychosociale factoren? Super effectieve behandeling! (En die hebben geen PEM)
Ik ben blij te lezen dat u voor ‘erkenning’ bent (gratis bier). Maar de aard van die erkenning schuilt juist in het erkennen van de miskenning en de aangedane schade – als medisch systeem.
Men blijft zich achter de morele (ALK) platitude verschuilen dat die erkenning allang gegeven is, ‘want al het leed is belangrijk, maakt niet uit wat voor soort’. Dan heeft men deze patientengroep nog niet begrepen.
Met het huidig leertempo heb ik (hopelijk) uw leeftijd bereikt– en heeft u dit aan Freud, Jung, Berne en van Praag kunnen voorleggen - eer dat kwartje gevallen is.
Arts n.p., Arnhem
Beste collega Keuter,
Helaas is het gedachtegoed dat u hier deelt - begin van de ziekte door somatische oorzaak, maar instandhouding door psychische oorzaak - behoorlijk verouderd. Het is het gedachtegoed dat ons er decennialang van heeft weerhouden... echt naar de pathofysiologie van deze ziektebeelden te kijken.
Gelukkig weten we inmiddels steeds meer en wordt er wereldwijd steeds meer onderzoek gedaan naar hoe biomedische factoren ervoor zorgen dat deze patiënten ziek blijven. Er zijn o.a. rollen weggelegd voor aanhoudende activatie van het immuunsysteem, mitochondriële dysfunctie en endotheeldysfunctie. Ik verwijs u graag naar internationale collega's zoals Scheibenbogen, Putrino, Iwasaki, Bateman, etc. En ook dichter bij huis: naar onderzoekers uit het AUMC en Erasmus MC, Rob Wust en Merel Hellemons. Wellicht kunnen zij u op de hoogte stellen.
Laura de Vries, arts met ME
[Reactie gewijzigd door op 28-03-2024 16:53]
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Maar Laura, ik bewonder jou nu juist omdat je iemand bent die haar eigen revalidatie heeft vorm gegeven en daarbij het meer psychische en sociale deel integraal heeft meegenomen. Mensen die dat niet kunnen zijn de pineut als we alleen lichamelijk zoe...ken. Die kunnen niet genezen omdatze vastdraaien. Laten we niet kortzichtig worden nu we steeds meer mechanismen ontrafelen. Bovendien, het immuunsysteem is nauw verweven met onze psyche. Vriendelijke groet emile
arts n.p., Arnhem
Beste Emile, dat waardeer ik. Maar mijn verhaal is, helaas, eigenlijk het omgekeerde bewijs van wat u hierboven schetst.
Ik heb jarenlang gedacht dat mijn lichamelijke klachten psychosomatisch waren, en met volle overgave psychotherapie, psychosoma...tische fysiotherapie ed gevolgd. Het was aanvankelijk zelfs niet in me opgekomen dat ik misschien myalgische encefalomyelitis (ME) zou kunnen hebben. Maar naarmate de jaren vorderden, ik trauma's doorwerkte, leerde omgaan met belemmerende overtuigingen, EMDR volgde, leerde luisteren naar mijn lichaam en vertragen, etc, etc, werd ik tóch fysiek zieker. En die discrepantie werd steeds groter. Ondanks dat mijn therapeuten op een gegeven moment zeiden dat ik hen niet meer nodig had, omdat ik het eigenlijk fantastisch deed op het psychische vlak.
Dus ja, toen begon ik me toch af te vragen wat er aan de hand was. Ik werd gewezen door een collega op de mogelijkheid van ME en de symptomen klopten als een bus. Er vielen opeens heel veel puzzelstukjes op zijn plaats. Dat ik in al die jaren niets geleerd had over post-exertional malaise (PEM), het hoofdsymptoom van ME, heeft er juist voor gezorgd dat ik achteruit ben gegaan. Dat de focus in die jaren heeft gelegen op mentaal beter worden en 'gewoon lekker door bewegen', heeft ervoor gezorgd dat ik nu nog maar tientallen meters kan lopen.
Ik zie de goede intenties van mijn behandelaren oprecht en heb op psychisch vlak echt enorm veel geleerd, maar het niet erkennen van de biomedische oorsprong van mijn lichamelijke klachten heeft grote gevolgen gehad. Ik zie dan ook niet waarom ME of fibromyalgie hierin anders zijn dan andere chronische ziekten zoals reumatoïde artritis of diabetes. Een bepaalde mate van goede zelfzorg, zowel psychisch als lichamelijk, is natuurlijk altijd goed. En ik zal de laatste zijn die beweert dat de psyche geen effect heeft op het lichaam. Maar toch behandelen we mensen met RA en diabetes ook met medicijnen. Kijken naar de biomedische oorsprong van hun klachten. En daarnaast kijken we hoe psychologische factoren meespelen. Niet andersom.
En dat is nu precies het probleem met hoe al decennia om wordt gegaan met ziektes als fibromyalgie en ME. De B in BPS wordt vergeten, en de focus wordt alleen gelegd op de P en S. Maar daarmee wordt juist het kind met het badwater weggegooid. En heeft dit geleid tot enorme iatrogene schade bij tal van deze patiënten. Ik ken inmiddels tientallen, zo niet honderden, patiënten met dit soort verhalen. Achteruit gegaan door ontkennen van de biomedische component van hun ziekte, niet in acht nemen van PEM, sommigen zelfs volledig bed gebonden hierdoor. En door te blijven zeggen dat ziektes als Long Covid, ME en fibromyalgie toch moeten worden geclassificeerd als psychosomatisch draagt u bij aan deze schade. Misschien onbedoeld, maar het is wel zo.
[Reactie gewijzigd door op 29-03-2024 10:43]
E.J.W. Keuter
neuroloog, Aruba
Dankjewel voor je reactie die ik zeker ter harte ga nemen. De hamvraag is natuurlijk of je nu wel in de stijgende lijn zit. Of heb je jezelf nu definitief en voor altijd ziek verklaard? Dat zou ik erg verdrietig vinden. Aan de andere kant zag je dat ...vroeger bij whiplash associated disorders ook en geleidelijk aan genas toch iedereen daarvan. Met restklachten en ingrijpende sociale aanpassingen, dat wel. De incidentie is later gedecimeerd. Sterkte.
Arts n.p., Arnhem
Dat is fijn, dankuwel. Overigens denk ik dat 'mezelf definitief ziek verklaard' niet is hoe het in elkaar steekt.
Ik probeer te accepteren dat ik leef met een zeer invaliderende chronische ziekte, die zo lang er geen causale behandeling is, inderda...ad niet overgaat. Tenzij misschien spontaan, maar die kansen zijn - zoals bekend uit de literatuur - na 6 jaar zeer gering. De achteruitgang lijkt nu gelukkig gestabiliseerd door 'pacing'. Ik doe er alles aan om dit niveau van functioneren te behouden, goed voor mezelf te zorgen. En zo veel mogelijk te maken van dit leven.
Daarnaast zet ik me in collega-artsen te informeren over deze ziektebeelden, ze te motiveren deze ziektes serieus te nemen in hun biomedische oorsprong en ze te motiveren onderzoek te doen naar de pathofysiologie en in het verlengde daarvan behandelingen. Net zoals professor Warren ooit aantoonde dat je een maagzweer kunt genezen met antibiotica tegen de Helicobacter pylori en HIV nu ook niet meer de dodelijke ziekte is die het in de jaren '80 was (twee voorbeelden van ziektes die ook lang aan stress en psyche zijn toegeschreven). De geneeskunde heeft in de geschiedenis zo vaak zijn eigen ongelijk bewezen en dat gaat het nu ook weer doen. Dat gaat u waarschijnlijk niet meer meemaken in uw carrière en ik misschien. Maar ik heb er vertrouwen in.
[Reactie gewijzigd door op 29-03-2024 14:46]
Anil van der Zee , Amsterdam
Ik denk dat we toch al wel wat meer weten en kunnen dan wat u hier omschrijft.
Hier een paar goede stukken die vandaag gepubliceerd zijn. Aanraders te om te lezen:
Het postcovidsyndroom is geen opzichzelfstaande ziekte: https://www.medischcon...tact.nl/actueel/laatste-nieuws/artikel/het-postcovidsyndroom-is-geen-opzichzelfstaande-ziekte
‘Long covid heeft ons meer zichtbaar gemaakt’: https://www.medischcontact.nl/actueel/laatste-nieuws/artikel/long-covid-heeft-ons-meer-zichtbaar-gemaakt