Moet het grondig of mag het bondig?

Status quo ante. In 2010 schreef ik soms alleen die woorden, of de afkorting SQA op bij de visite. Sinds die tijd is er veel veranderd in de dossiervoering. Waar in 2010 een deel hiervan nog op papier gebeurde, is dat anno 2024 volledig vervangen door digitale patiëntendossiers. Maar is het ook beter? Volgens de monitor zorggerelateerde schade van het Nivel uit 2019 is de kwaliteit van de dossiers duidelijk toegenomen ten opzichte van die uit 2012. Meer dan 75 procent van de medische dossiers krijgt in de monitor van 2019 het oordeel ‘goed’, terwijl dat in 2012 op circa 25 procent lag.

Maar de échte vraag is natuurlijk: is de kwaliteit van zórg ook gestegen? Of is vooral de tijd die we achter de computer spenderen toegenomen? Het percentage zorggerelateerde schade is in die jaren ongeveer hetzelfde gebleven. Maar is dat ondanks, of dankzij de verbeterde dossiervoering? De relatie tussen dossiervoering en zorggerelateerde schade is complex, omdat de zorggerelateerde schade op basis van het dossier wordt vastgesteld. Betere dossiervoering maakt dat er soms ook meer zorggerelateerde schade vastgesteld kan worden.

Uitgebreide verslaglegging heeft óók een prijs. We kunnen onze tijd en energie tenslotte maar één keer besteden. In veiligheidsliteratuur verwijst men naar het ETTO-principe, dat staat voor efficiency-thoroughness trade-off. We moeten als hulpverleners voortdurend kiezen hoe we onze tijd en energie besteden. In het kader van verslaglegging kun je in mijn ogen kiezen voor grondig of bondig. Als je individuele patiëntveiligheid vooropzet, zul je altijd kiezen voor grondige verslaglegging. Maar als je drie zieke patiënten op de eerste hulp hebt en maar één arts, dan moet je je tijd verdelen, en eerder kiezen voor een bondig verslag, om te zorgen dat je alle patiënten tijdig hulp kunt bieden.

In mijn praktijk als internist in een academisch centrum lijkt het alsof grondig de standaard is, en bondig de uitzondering. Er wordt wél feedback gegeven op een status, als er iets ontbreekt wat achteraf relevant bleek. Maar omgekeerd wordt vrijwel nooit feedback gegeven op uitvoerige statusvoering. Hebben we wel een gezamenlijk idee wanneer we moeten wisselen van grondig naar bondig in de acute (interne) zorg? Of doen we dingen omdat we denken dat de ander, of de inspectie, dat verwacht? Ik vraag me dat regelmatig af als ik probleemlijsten zie van vijf of meer punten op de SEH. Of als ik arts-assistenten na afloop van hun dienst nog één of twee uur aan verslaglegging zie werken. Naast de effecten op werkdruk is het ook aannemelijk dat al dat typen niet bevorderlijk is voor het werkplezier.

In eerste instantie lijkt het dus goed om altijd grondig te zijn, maar om het patiëntendossier overzichtelijk te houden moeten we juist kritisch zijn op onze bijdragen. Dus kill your darlings, en durf te vragen: moet het grondig of mag het bondig?