Ik zeg: lózen, dat beroepsgeheim
7 reactiesVróeger – ik word altijd wat giechelig als mensen zo beginnen, maar goed, het is echt zo – vróeger was het medisch beroepsgeheim nog een dingetje. Zo is het keurig opgenomen in de eed van Hippocrates als ‘Wat ik ook bij de behandeling, of ook buiten de praktijk, over het leven van mensen zal zien of horen aan dingen die nooit mogen worden rondverteld, zal ik verzwijgen, ervan uitgaande dat zulke dingen geheim zijn.’ En ook in de moderne, hiervan afgeleide artseneed staat het niet mis te verstane ‘Ik zal geheim houden wat mij is toevertrouwd’.
Die door artsen aan zichzelf opgelegde geheimhouding van patiëntengegevens is tot op de dag van vandaag een patiëntenrecht, gebaseerd op het beginsel dat iedereen zich vrij en zonder vrees voor openbaarmaking tot een dokter moet kunnen wenden. Maar wat, als patiënten helemaal geen belang meer hechten aan dat recht? Wring ik me daar als arts in de soms moeilijkste bochten voor… tja voor wat eigenlijk?
Want stel ik behandel een jonge jongen met flinke psychologische problemen. Zelfmoordpogingen ook. En opnames. Een jongen met wapenvergunning en een vrolijke verzameling schiettuig. Die vervolgens in een winkelcentrum helemaal losgaat en meerdere slachtoffers maakt. Of ga er eens vanuit dat ik een piloot als patiënt heb. Ook met gevoelens van neerslachtige aard. Met eigenlijk genoeg redenen om maar eens even niet te vliegen. Een piloot die vervolgens een cockpitdeur afsluit voor de rest van het personeel en een landing inzet op een plek zonder landingsbaan. Beroepsgeheim? De publieke opinie zou me ‘lynchen’ (zoals ze ook daadwerkelijk deed) als ik het beroepsgeheim zou laten prevaleren boven het publieke belang.
Dat publieke belang is ook de rechtvaardiging van verzekeraars om aan die geheimhoudingsplicht te tornen. Allereerst, en als patiënt is het goed dit te weten: die artsen zijn me een stelletje boeven, daar lusten de honden geen brood van. Witte-boorden-criminaliteit? Witte-jàssen-criminaliteit zult u bedoelen. Schaamteloze zelfverrijking over de rug van de maatschappij door frauduleuze praktijken, waar gelukkig gauw een eind aan gemaakt kan worden als u eventjes akkoord gaat met het vrijgeven van uw gegevens aan die verzekeraar-met-rode-cape-en-gele-S-op-de-borst. Want u wilt toch niet iedereen op kosten blijven jagen door selfish uw gegevens geheim te houden? Daarnaast: straks heeft u er zelf ook nog extra voordeel bij als u een polis afsluit waarin u tevens andere dan strikt ziektegegevens deelt. Een Big Brother-polis die u lagere premie verschaft, mits u zich maar in de gaten laat houden. Dat u echt niet rookt bijvoorbeeld. Of wat vermoeid gaat rijden. Uw SOA-kansen niet verhoogd door nou ja u weet wel. Of te veel drinkt tijdens een feestje.
En nou niet gaan pruttelen: u deelt inmiddels die zo geheim te houden zaken zelf allang op Facebook, op Twitter, op Instagram of het oh zo veilige Whatsapp. En masse worden foto’s van buikwonden, gipspootjes en rare vlekken gepost. Worden ziekenhuisselfies en ziekenhuis-niet-zo selfies, hele ziektegeschiedenissen en vragen over ‘een vriend van mij’ geplaatst. Uitermate leerzaam voor u en anderen en ook vaak troostend, gezien de aard van de reacties erop.
Al een zomer lang verzetten zorgverleners zich met hand en tand tegen wetsvoorstellen van minister Schippers om het medisch beroepsgeheim in te perken. Daarin staan ze redelijk alleen. Zo fel als artsen reageerden, zo betrekkelijk rustig bleef ‘de patiënt’. Wat de vraag oproept: moeten die zorgverleners zich wel blijven vasthouden aan een recht van de patiënt, waar èn publiek èn diezelfde patiënt al lang niet meer zo op zit te wachten? Ik zeg: lózen, dat beroepsgeheim.
M.D. Oosterhoff
psychiater, THESINGE Nederland
Het kan patienten wel wat schelen. Zie deze petitie.
http://petities.nl/petitie/stop-het-schenden-van-de-privacy-van-patienten-in-de-zorg
W.J. Duits
Bedrijfsarts, HOUTEN Nederland
Ja collega, gewoon opheffen, je hebt helemaal gelijk. Je kunt aan de reacties zien van onze juridisch geschoolden,en andere leken, dat het met ons rechtssysteem heel goed is gesteld en dat we onze privacy geheel aan hen kunnen toevertrouwen. Gerustst...ellende gedachte toch?
M.D. Oosterhoff
psychiater, THESINGE Nederland
Beste Michael.
Ik geloof niet, dat je serieus bent. Als dat wel het geval is, dan ben ik het helemaal niet met je eens. Dat patienten zich niet druk maken komt ook omdat het voor veel mensen te ver van hun bed is. Wacht maar tot ze met gevolgen te ma...ken zouden krijgen van een aantasting van het beroepsgeheim. Hoewel ik vind dat elk principe ter discussie gesteld mag worden vind ik het beroepsgeheim toch wel redelijk heilig.
G.H. Mellema
adviserend geneeskundige, Amersfoort nl
@ mevr. Hairwassers: dank voor uw reactie. Omdat wij ook vonden dat het zou helpen als zorgverzekeraars concreet aangeven wat ze willen met inzage in medisch dossiers, etc. is er een artikel verschenen in het laatste nummer van Medisch Contact om dat... nog eens te beschrijven.
Ivo Knotnerus
Consultant
Even terug naar de aanleiding: Het concept-wetsvoorstel om verzekeringsartsen te verplichten patiëntinformatie te delen met justitie als ze een vermoeden van fraude hebben. Het gaat dus niet om onderzoek naar mogelijk frauduleuze handelingen van de a...rts zelf (wat bij de materiële controles door zorgverzekeraars kan spelen), maar om het traditionele doel van het medisch beroepsgeheim: Het beschermen van patiënt-wetsovertreders.
De bedoeling van het medisch beroepsgeheim is het garanderen van de toegang tot zorg: Patiënten beschermen tegen de aanvechting om niet naar de dokter te gaan als ze de wet hebben overtreden, of als ze misschien alleen maar bang zijn dat te hebben gedaan. Dat laatste is cruciaal: Mensen kunnen om volstrekt irrationele redenen bang zijn dat ze iets verkeerd hebben gedaan. Zeker in het voor velen totaal onbegrijpelijke oerwoud van uitkeringsregels.
Het beroepsgeheim gaat ver. Zie bijvoorbeeld de handzame samenvatting van de KNMG, vindbaar op haar website. Zelfs over de behandeling van een moordenaar moet in principe worden gezwegen. (Terzijde: Dat is ook niet vreemd want het is helemaal niet aan artsen om te beoordelen of iemand een “moordenaar” is). Bedenk erbij dat de uitleg van de KNMG geen mening van de artsen is, maar een samenvatting van vaste jurisprudentie. Het is geldend recht. Het primaat van het menselijk leven en de vrije toegang tot zorg, óók voor wetsovertreders, is kennelijk een “groot” ding.
De vaststelling dat de patiënt niet voor zijn beroepsgeheim in het geweer komt en de vraag om voorbeelden te noemen van wat er nou eigenlijk mis gaat als we het beroepsgeheim opgeven, vind ik daarom buiten de orde. De last om aannemelijk te maken dat het géén gevolgen heeft voor de toegang tot zorg ligt bij de uitdager. En dan zou ik zeggen: Als je nou vindt dat het medisch beroepsgeheim niet meer van deze tijd is, begin dan met doorbreking ervan in kwesties van leven en dood. Dat is logischer dan bij zoiets als uitkeringsfraude.
G K Mitrasing
Vogelvrije Huisarts, Heerhugowaard
"Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
Art. 8: recht op bescherming van de privésfeer, waaronder valt: privacy en bescherming van het gezin (voluit: recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven)
En wie de strekking hiervan niet be...grijpt kan het nog een keer uitgelegd worden of anders: Lozen!
D Hairwassers
Patient advocate,
Beste Michael, op het risico af dat jullie artsen mij heel dom vinden, ga ik je zeggen dat ik vrij weinig snap van je blog. Ik heb ook meegekregen dat zorgverzekeraars mee willen kijken in medisch dossiers als ze fraude vermoeden. Ik kan me daar vrij... weinig bij voorstellen. Wat voor fraude zou dat kunnen zijn? En als zorgverzekeraars dan in mijn dossier lezen, wat zouden ze dan kunnen lezen waarvan ik niet wil dat ze dat konden lezen? Het voelt natuurlijk niet fijn dat iemand in mijn dossier leest, maar fraude, jeetje dat is ook nogal wat zeg. Daar moet toch ook tegenop getreden kunnen worden.
Blijkbaar vind je het heel ergerlijk dat patiënten zich niet roeren over het medisch beroepsgeheim. Is het een idee om wat minder over het dogma 'Medisch beroepsgeheim' te spreken maar wat meer over wat dat concreet betekent? Blijkbaar zijn jullie artsen bang van een situatie die wij patiënten ons niet realiseren of waarvan we denken dat dat niet zo snel zal gebeuren.
Er is een machtsstrijd gaande tussen zorgverzekeraars en artsen/ziekenhuizen. Aan beide kanten zijn daarvoor goede motieven, maar er spelen ook allerlei belangen en die zijn niet altijd in het belang van patiënten.
Spookverhalen over de grote boze zorgverzekeraar, die in alle dossiers zou willen snuffelen, schaar ik onder de middelen die artsen gebruiken in hun machtsstrijd. Ik vind ze niet reëel en ik ben er niet zo bang voor.
En misschien krijgen jullie artsen op een dag gelijk en blijkt dat ik daarin gruwelijk naïef ben geweest.
Het zou helpen als zorgverzekeraars concreet aangeven wat ze willen met inzage in medisch dossiers, wanneer ze daar gebruik van willen maken en vooral wat ze niet zullen doen en dan zullen artsen patiënten duidelijk moeten maken op welke manier hen dat kan schaden. Misschien wordt het dan toch nog een zaak van ons allemaal.