Grote broer - Bart Brandenburg
4 reacties
Als je van deugdzame dorpsdokter bent afgedwaald naar een broodwinning in de e-health heb je regelmatig wat uit te leggen. E-health heeft een imagoprobleem. Dat krijg je van overenthousiast lofzingen op de zegeningen van moderne technologie. Het idee dat een computer of smartphone 24/7 op je let, roept niet bij iedereen warme gevoelens op. Dat is de schuld van George Orwell.
Sinds de publicatie – in 1949 – van zijn toekomstroman Nineteen Eighty-Four heeft het begrip ‘Big Brother is watching you’ een negatieve bijklank. Die van politiestaat en Secret Service. Technologie is kil en koud; ver weg van de warme, empathische wereld van de zorg.
Gek eigenlijk. Een grote broer die je bij de hand neemt en je helpt een nieuwe wereld te ontdekken; wat is daar mis mee? Ik denk met vertedering terug aan hoe onze jongste dat met zijn grote broer oploste.
Maar je kind wil al snel zélf bepalen waarmee het geholpen wil worden. En door wie. Voor zorggebruikers is dat niet anders. ‘Chronisch zieke houdt zorg het liefst in eigen hand’ kopt het Nivel. Negen van de tien chronisch zieken voelen zich zelf primair verantwoordelijk voor de dagelijkse omgang met hun ziekte. Zij willen daarbij wel geholpen worden.
Innovaties, zoals e-health kunnen helpen om zelfzorg te ondersteunen. Zoals het initiatief ‘We helpen’. Deze website en app maken het eenvoudig om te helpen en hulp te organiseren.
De afgelopen maanden heb ik in het kader van de coöperatie Zelfzorg Ondersteund een rondje ‘langs de velden’ gemaakt. Tijdens deze bijeenkomsten bleek glashelder dat patiënten graag digitaal gegevens willen delen. Met elkaar en met hun mantelzorgers en zorgverleners. Onder één voorwaarde: zij willen zelf ‘aan de knoppen zitten’ en controle hebben over wie bij hun gegevens kan en wie niet.
E-health staat nog in de kinderschoenen. Wat zou het mooi zijn als de ervaren geneeskunde de nieuwkomer bij de hand neemt en de weg wijst? Inderdaad, als een grote broer.
Bart Brandenburg, medisch consulent en voormalig huisarts
A. Wilschut-Verhoef
algemeen arts, homeopathie, BARENDRECHT Nederland
Zelfzorg wordt steeds meer zorg zoals bepaalde organisaties dat willen of werkelijk denken dat gezondheidszorg te simplificeren is. Natuurlijk is het fijn als de patient mee doet en attent gemaakt kan worden op bepaalde betekenis gevende verschijnsel...en om daar op te letten. Maar waar komt het vandaan dat mensen die met zelfzorg producten uit de drogist goed uit de voeten konden, niet meer mogen weten welk product voor hun klacht van nut zou kunnen zijn? Al zou het maar placebo zijn, 60 % is dat, maar het werkt, prima zou ik zeggen. Niet medicaliseren werd mij geleerd in mijn opleiding, maar dat is al even geleden.
Bart Brandenburg
arts, LIESSEL
Beste collega Terpstra,
Dank voor uw reactie. U hoort duidelijk tot de doelgroep die ik van mijn goede bedoelingen moet zien te overtuigen. Ik weet niet of me dat gaat lukken. Als onverbeterlijke optimist ga ik het toch proberen.
15 jaar dorpsdoktere...n heeft me de waarde van persoonlijke, continue en intergraal geneeskunde dichtbij de patiënt geleerd. Maar ook de beperkingen. Voor mensen met een zeldzame aandoening kan het leven in een dorp erg eenzaam zijn. En mijn specifieke kennis als generalist schiet dan vaak tekort. Dus als IBM's supercomputer Watson in een paar seconden de wereldliteratuur voor me scant en met een betere oplossing komt dan ik, dan vind ik dat niet erg. U wel?
Mijn enthousiasme voor e-health vloeit dan ook uit het enthousiasme van patiënten. Afgelopen donderdagavond sprak ik er weer een paar bij een bijeenkomst van Zelfzorg Ondersteund. "Denkt u nou echt, dokter, dat u in de 2 uur per jaar dat wij in uw spreekkamer zitten, onze gezondheid kunt 'managen'? De overige 8758 uur doen wij dat zelf. Daar willen we wel graag bij geholpen, of liever, gecoacht worden."
E-health biedt die mogelijkheid. Zoals een 80-jarige Eindhovenaar met diabetes tegen de onderzoeker van de Universiteit Twente zei: "Het motiveert mij om er mee door te gaan". Hij gaf zijn e-health programma "een dikke 9!". Dan ben ik trots dat ik daaraan heb mogen meewerken.
Ik kan het niet beter zeggen dan de Amerikaan Dave DeBronkart, dankzij kennis opgedaan via internet genezen van 'onbehandelbare' nierkanker: "Let Patients Help". Zoals de 200.000 patiënten aangesloten bij Patients Like Me. Dankzij dit platform is hun isolement opgeheven en profiteren ze van een wereldwijde gemeenschap. Hoe zo koud en kil?
Mijn tip aan u: informeer de komende tijd eens bij uw patiënten naar hun wensen en behoeften aan online ondersteuning in combinatie met persoonlijk contact. Wellicht dat hún antwoorden u kunnen overtuigen!
Bart Timmers
Huisarts, 'S-HEERENBERG
Wat spijtig van uw ervaringen met eHealth collega Terpstra. Er spreekt een hoop angst, wantrouwen en achterdocht uit. Dat is jammer. Mag ik u ter suggestie anders eens een eerder blog van Daan Dohmen aanbieden? Koude ICT voor warme zorg. Daan komt oo...k uit de ICT wereld, dus als u ze echt allemaal niet vertrouwt vrees ik dat u het niet gaat lezen. Maar dat zou jammer zijn. http://www.skipr.nl/blogs/id1468-koude-ict-zorgt-voor-warme-zorg.html
N.A. Terpstra
huisarts, HOOGKARSPEL
Net zoals Bart Brandenburg, heb ik ook een gigantische bewondering voor George Orwells 1984. En ik ben ook dorpsdokter. Eerst was ik wat anders, doet niet terzake, maar de geneeskunde met persoonlijke benadering dicht bij de patient was een inspirati...ebron om mijn levensloop te verleggen en huisarts op het platteland te worden.
Ik ben met het leveren van persoonlijke en integrale reguliere zorg een gelukkig mens, maar de donkere wolken van E-health en plannetjes om niet echte zorg te leven maar een slap computer-aftreksel daarvan, roepen bij mij niet de vriendelijke broer-gevoelens van Brandenburg op, maar veel meer de 1984-achtige visioenen van echte en onverbiddelijke controle- en overheersingsdwang van overheid en ziektekostenverzekeraars. Dat Brandenburg op de loonlijst staat van een of ander E-health-bedrijf maakt zijn liefelijke vergelijking met kinderen die elkaar helpen, mijns inziens des te enger. Namens wie schrijft hij hier?
Duistere krachten in achterkamers zijn bezig met ketenzorg ("what's in a name?") en zorggroepen en wat niet al om de vrije huisartsen te knechten. Zomaar een voorbeeld: eindeloze stompzinnige enquetes moeten afgenomen worden voor ketenzorg COPD, een zinloze exercitie, geen weldenkend mens ziet hier toegevoegde waarde in. Maar computerfanaten wrijven zich met al deze data grijnzend in hun handen.
"Verdeel en heers" is de strategie van de vijand; Brandenburg - die zich voorstaat dorpsdokter te zijn geweest - is wat mij betreft een wolf in schaapskleren.
Ik geef Brandenburg een tip: probeer eens (net zoals ik) te achterhalen hoe de computerprogramma's van overheid en verzekeraars samen hebben uitgerekend dat huisartsen gekort moeten worden ivm het niet voldoende 'doelmatig voorschrijven'.
Dat is Orwell en Kafka ineen. Brrrr...