Een diepe en onwerkbare overtuiging

Ik moest aan ‘mijn’ calamiteit denken toen ik het artikel ‘En hoe is het eigenlijk met jou?’ in het laatste Medisch Contact las. Daarin vertelt long- en traumachirurg Sander Romijn openhartig over ‘zijn’ calamiteit, een massale bloeding na een long-ok. 

Ik zie mezelf weer fietsen door het centrum van Amsterdam, op weg naar een mij onbekende man in een kantoor in een kapitaal pand aan het Vondelpark. Ze hadden mij gebeld omdat mijn praktijk het dichtste bij was. Ik liet mij door de patiënt overtuigen dat zijn benauwdheid psychisch was: zijn vrouw had net te horen gekregen dat zij uitgezaaide borstkanker had. Ik gaf hem na geruststellend onderzoek op zijn verzoek wat rustgevends en fietste weer terug, mijn niet-pluis gevoel negerend. Ik was net begonnen als huisarts en moest nog veel leren.

Toen ik even later ambulancesirenes hoorde dacht ik: die gaan naar die meneer. Twintig minuten later ging de telefoon. De ambu-broeder, reanimatie gestaakt, patiënt overleden. Ik weer naar het kantoor, waar de directeur me in het gezelschap van de ambu-broeder ontving. Ik wist dat ik fout zat en zij wisten dat ook. Uiteindelijk met de Saab van de directeur naar Hoorn om de echtgenote op de hoogte brengen. Toen we binnenkwamen zat zij naar de filemeldingen te luisteren, omdat ze zich afvroeg waar haar man bleef. Ik moest haar vertellen dat hij nooit meer thuis zou komen. Een slecht-nieuwsgesprek waarbij de messenger tevens de dader is. Ze hoorde het allemaal aan en reageerde heel anders dan ik had gedacht. Het verbaasde haar niet. Al zijn broers waren voortijdig aan hartinfarcten overleden.
De volgende dag nam ik vrij, want ik was kapot van het gebeurde. Ik deelde wat er gebeurd was met mijn vrouw en met de begripvolle leden van mijn HAGRO en dat deed me goed. Aan calamiteiten-melding deden we toen niet.

Twee weken later kreeg ik een brief. PERSOONLIJK stond erop, afzender Hoorn. Daar gaan we, dacht ik, een klacht. En ik vond ook dat deze echtgenote het volste recht had om die tegen mij in te dienen, want ik had de diagnose gemist.  Maar in de brief bedankte ze mij voor mijn “grote menselijkheid”. Ik begreep er niets van maar was er diep van onder de indruk.

Calamiteiten horen bij het vak. Een open deur, maar daarom niet minder waar. Ik heb dat ook na die eerste keer nog meerdere malen moeten ervaren. Ik weet ook dat je ervan kunt leren, zeker als daar binnen het team waarin je werkt openheid voor is. Toch vind ik eigenlijk dat dokters geen fouten kunnen en mogen maken. Het is een soort diepe, vanzelfsprekende overtuiging, waarvan ik weet dat vele collega’s die ook hebben. Die overtuiging maakt dat ik mezelf maar moeilijk kan toestaan dat ook ik mag leren van mijn fouten. En al helemaal dat ik mezelf mag vergeven als ik ook echt een fout heb gemaakt. Precies daarom is de vraag En hoe is het nou met jou zo belangrijk.