Voorzitterscolumn NVVG: Nog wat feiten en fictie betreffende WAO en WULBZ

Tot voor kort werd in Haagse kringen en daarbuiten nog regelmatig verkondigd dat als iemand eenmaal was terechtgekomen in de WAO, hij of zij daar bijna niet meer uitkwam.
Wat zijn echter de feiten: 27 procent van alle nieuwe WAO-uitkeringen stopt tussen de één en vijf WAO-jaren. Van alle volledig arbeidsongeschikten heeft na vijf jaar 50 procent een lagere of geen uitkering meer. Ruim een derde van alle WAO’ers werkt volledig legaal en conform de wet- en regelgeving naast zijn uitkering. (N.B.: Dit is een van de redenen waarom oppervlakkige vergelijkingen van arbeidsongeschiktheidsregelingen met die in het buitenland mank gaan: in het buitenland worden arbeidsgehandicapten die een uitkering hebben én werken niet meegeteld bij het aantal arbeidsongeschikten; Nederland telt ze wel mee).

WAO’ers blijven herstellen, ook jaren na de toekenning van een WAO-uitkering. Van de 34.700 WAO’ers bij wie door herstel hun uitkering volledig werd beëindigd in 2001, hadden er 6400 een WAO-uitkering gedurende twee tot vier jaar en 4000 hadden een uitkering gedurende vier tot acht jaar; 1100 WAO’ers hadden zelfs een WAO-historie van 10 tot 15 jaar.     

Tot voor kort werd er in navolging van Donner ook gesproken over ‘de glijbaan naar de WAO’. In het huidige politieke klimaat een beeldspraak om van te smullen. Echter, wat zeggen de feiten? Ook in het eerste verzuimjaar (tegenwoordig WULBZ geheten) blijkt dat de dynamiek er niet uit is na enkele maanden. Na zes weken is 90 procent van de mensen die zich hebben ziek gemeld, hersteld. Na twaalf weken heeft 95 procent de werkzaamheden volledig hervat. Na een jaar is er van de aanvankelijke groep mensen die verzuimen, slechts 1,1 procent die instroomt in de WAO. 
Dat betekent dat bijna 80 procent van al diegenen die drie maanden verzuimen, níet in de WAO belandt.

Herinnert u zich nog al die discussies waarbij velen zeker wisten dat als je er in de eerst drie maanden verzuim niet bij was, je te laat was en men een grote kans had om in de WAO te belanden? Een grote arbodienst heeft onlangs becijferd dat de kans op herstel in het ziektewetjaar na drie maanden niet daalde, maar een vrijwel constant niveau hield tot vlak voor de WAO-beoordeling. Daarnaast blijkt uit recente cijfers van het UWV dat iemand die een jaar heeft verzuimd en dan voor de ‘poorten van de WAO’ staat, een kans heeft van 31 procent om in het geheel geen WAO-uitkering te ontvangen.

Kunt u zich ook nog enkele andere beweringen over de WAO herinneren? Zoals dat arbeidsconflicten een belangrijke reden zijn voor WAO-toetreding? En dat de niet goed te combineren zorg voor de kinderen met werk en de ‘hypotheekziekte’ van jonge vrouwen (niet minder kunnen gaan werken na het krijgen van kinderen vanwege de hoge financiële lasten en daarom maar ziek melden en de WAO in) belangrijke oorzaken zijn van WAO-intreding? Tot de dag van vandaag zijn er geen wetenschappelijk onderzoeken die deze beweringen ondersteunen. 

Dit alles geschreven hebbende, herinner ik mij een opmerking van een journalist over de huidige WAO-discussie: Weet u wat de grote overeenkomst is tussen discussies over de WAO en die over voetbal? Iedereen denkt er verstand van te hebben! n

Net als bij voetbal denkt iedereen er verstand van te hebben