Veel mis met medicijnen voor kinderen

Veel kinderen krijgen niet-geregistreerde medicijnen voorgeschreven of ze krijgen geregistreerde medicijnen die niet voor hen bedoeld zijn. Vermoedelijk leidt dit meer dan eens tot (ernstige) bijwerkingen. Op basis van het proefschrift van Geert Willem ‘t Jong over dit onderwerp mag worden geconcludeerd dat er bij de medicatie voor kinderen nog veel valt te verbeteren. ‘t Jong zal 10 april aan de Erasmus Universiteit Rotterdam promoveren.

De promovendus maakt een onderscheid tussen ‘niet geregistreerd’ en ‘off-label’ voorschrijven. In het eerste geval gaat het om middelen waarvoor de beoordelingsinstanties geen toestemming gaven voor gebruik bij kinderen. Van off-label voorschrijven is sprake als de minimumleeftijd wordt genegeerd, of als er wordt voorgeschreven voor andere indicaties of in andere toedieningsvormen of doses dan is vastgelegd in de productinformatie.

‘t Jong onderzocht gegevens uit het Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam en uit het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft. Daaruit blijkt dat ongeregistreerd en off-label voorschrijven aan kinderen veel voorkomen. In het Sophia was tijdens de studieperiode 48 procent van de voorgeschreven medicijnen niet-geregistreerd en 18 procent off-label. In het Reinier de Graaf waren de cijfers respectievelijk 28 en 44 procent. In beide ziekenhuizen kreeg ongeveer 90 procent van de patiënten één of meer ongeregistreerde of off-label-medicijnen.

Uit gegevens van het Integrated Primary Care Information-project (ICPI) blijkt dat dergelijk voorschrijfgedrag ook bij huisartsen veel voorkomt. Van de 17.453 voorschriften voor 13.426 patiënten in 1998 bleek 15,3 procent niet-geregistreerd en bijna 13,6 procent off-label. Voor respiratoire geneesmiddelen waren deze percentages zelfs nog hoger: respectievelijk 16,8 en 20,3 procent.

Het voorschrijven van niet-geregistreerde geneesmiddelen en het off-label voorschrijven kunnen leiden tot ernstige bijwerkingen, schrijft ‘t Jong. Tussen januari 1998 en september 2001 waren er 282 meldingen van bijwerkingen bij kinderen tussen 0 en 16 jaar. Bijna de helft daarvan betrof off-label-gebruik, waarbij 62 procent off-label was vanwege de leeftijd, 42 procent vanwege de indicatie, 31 procent vanwege de dosering en 5 procent vanwege de toedieningsvorm.

Om meer inzicht te krijgen in de omvang en frequentie van de bijwerkingen als gevolg van het niet-adequate voorschrijfgedrag, onderzocht ‘t Jong het gebruik van het antihistaminicum deptropine. Dat middel is niet meer geregistreerd, maar wordt nog wel voorgeschreven. Tussen 1995 en 2000 kregen 6.172 kinderen tussen 0 en 10 jaar respiratoire antihistaminica voorgeschreven. Daarbij ging het in 1.657 gevallen om deptropine. De incidentie van neuropsychiatrische reacties bij deptropinegebruikers was zes keer hoger dan bij kinderen die alternatieve middelen kregen. ‘t Jong meent dan ook dat het gebruik van deptropine moet worden ontraden. <