Uitwaaieren na de basis (2)

‘Psychiatrie is bij uitstek een vak dat nog niet af is’

Een schizofrene ex-heroïneprostituee haakt op de gang van een gesloten afdeling met haar arm in de arm van Martin Schaap en loopt een stukje met hem mee. Na een paar meter laat ze los en loopt hij weer alleen verder. ‘Ze is bang en zoekt duidelijk bescherming. Heel ontroerend.’

Met sommige psychiatrische patiënten is geen zinnig woord meer te wisselen, weet hij. ‘Je drinkt een bakje koffie met ze, maakt een praatje als het gaat, meer zit er niet in. Onmacht. Je kunt niet alles bereiken wat je wilt. Maar dat geldt voor alle geneeskundige disciplines.’

Martin werkte tijdens zijn opleiding tot basisarts drie jaar als student-assistent op de afdeling Psychiatrie van het Erasmus MC in Rotterdam. In die hoedanigheid bereidde hij tientallen patiënten met een ernstige depressie voor op elektroconvulsietherapie (ECT), het uiterste middel dat beschikbaar is. Hoewel niet helemaal duidelijk is hoe de elektrische stroom de hersenen beïnvloedt, maakte het effect ervan diepe indruk op Martin.

‘Als psychiater doe je ertoe. Ik zag mensen die dachten dat ze dood gingen, niks betekenden of door God vervloekt waren in een paar weken tijd volkomen genezen. Voor de therapie wilden ze niet meer eten. Ze reageerden niet meer op medicatie. Na de elektroshocks pakten ze hun gewone leven weer op.’

Al in de brugklas wist Martin dat hij dokter wilde worden. Of psycholoog. Toen hij werd ingeloot, was psychiatrie als vervolg voor hem een logische keus, terwijl de meeste studenten daar pas veel later achterkomen. ‘Voor veel mensen is psychiatrie het vak dat ze juist absoluut niet willen. Ik denk dat veel artsen in spe ER-achtige taferelen hopen mee te maken.’

Dat soort hectiek laat Martin liever aan anderen over. ‘In de psychiatrie moet je een paar uur praten en vragenlijsten invullen voor je weet wat er aan de hand is. Er is rust en ruimte om de diepte in te gaan.’

‘Daarnaast is de psychiatrie bij uitstek een vak dat nog niet af is. Vroeger domineerde Freuds psychoanalyse, nu overheersen biologische verklaringsmodellen. Het vak is niet vastomlijnd en dat boeit me.’ Martin koos bewust voor een anderhalf jaar durend voortraject als assistent Interne, omdat hij somatisch goed onderlegd wil zijn. Soms manifesteren psychische klachten zich immers lichamelijk. In januari begint hij als aio Psychiatrie in het Delta Psychiatrisch Centrum in Rotterdam. Hij denkt een goede psychiater te kunnen worden, omdat hij ‘nuchter en geduldig’ is. ‘Je moet geïnteresseerd zijn om klachten te kunnen verklaren, maar je emotioneel niet laten meeslepen.’

Rineke Wisman

Klik hier voor het PDF van dit artikel