Uit de doofpot

De beschrijving van de begrippen ‘complicaties’, ‘fouten’ en ‘medische missers’ in de inleiding van het

artikel van Job Kievit

(MC 48/2001: 1776) bracht mij als beroepsmatig gebruiker van die benamingen in verwarring. Over feitelijke complicaties en fouten kan zonder precieze definities niet worden gediscussieerd. Ik moet al 36 jaar forensisch differentiëren tussen medische complicaties en medische fouten met een dodelijke afloop. Bij een medische fout past geen ‘overtuiging van een natuurlijke doodsoorzaak’, hoort een onverwijlde melding aan de gemeentelijk lijkschouwer en volgt er een proces-verbaal van de gang van zaken, beoordeling door de officier van justitie en mogelijk een strafrechtelijk vervolg. Een medische complicatie heeft geen strafrechtelijke en geen inspectie, civiel- of tuchtrechtelijke gevolgen. Die differentiatie tussen medische complicaties en medische fouten gebeurt door toetsing aan die medische begrippen met een inhoudelijke definitie. Deze medische definities:

- Een complicatie is een onbedoeld gebeuren bij medisch handelen volgens de standaard (en is om die laatste reden niet verwijtbaar).

- Een fout is een onbedoeld gebeuren bij medisch niet-handelen volgens de standaard (en is om die laatste reden verwijtbaar, ook al is dat handelen met de patiënt afgesproken).

Met ‘standaard’ wordt bedoeld: adviseren en handelen conform de Wet BIG en de WGBO en de hedendaagse verwachting met betrekking tot de noodzakelijke deskundigheid en bekwaamheid voor de betreffende medische problematiek. Met ‘gebeuren’ wordt bedoeld: alle gevolgen, wat die ook mogen zijn, tot en met het eindstadium. Bij het behandelen van een fout kan een complicatie optreden (de fout blijft dan bepalend in forensisch opzicht!) en bij het behandelen van een complicatie kan een fout worden gemaakt (daardoor echter krijgt het gebeuren een verwijtbare en mogelijk forensische betekenis!).

Het belang van die inhoudelijke definities is dat daarmee aan een onbedoeld gebeuren het oorzakelijk essentiële verschil wordt verbonden met het daaraan gerelateerde verschil in mogelijke civiele en strafrechtelijke consequenties: aan een complicatie geen, aan een fout wel. Bijvoorbeeld: Een complicatie verandert de natuurlijke aard van het overlijden niet, bij een fout past geen ‘overtuiging van natuurlijk overlijden’.

Rotterdam, december 2001